Symbol: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 77.254.45.127 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to XaxeLoled. Znacznik: Wycofanie zmian |
jo Znaczniki: wulgaryzmy lub nieodpowiednie słownictwo (filtr nadużyć) VisualEditor |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Dopracować|więcej przypisów}} |
{{Dopracować|więcej przypisów}} |
||
Elo to wszystko to nie prawda siema |
|||
'''Symbol''' (z [[Język grecki|gr.]] {{grc|σύμβολον}} ''sýmbolon'') – semantyczny środek stylistyczny, który ma jedno znaczenie dosłowne i różną liczbę znaczeń ukrytych. Odpowiednik pojęcia postrzegany zmysłowo. Najbardziej ogólnie jest to zastąpienie jednego [[pojęcie|pojęcia]] innym, krótszym, bardziej wyrazistym lub najlepiej oddającym jego naturę, albo mniej abstrakcyjnym. Jest to znak odnoszący się do innego [[system]]u znaczeń, niż do tego, do którego bezpośrednio się odnosi{{odn|Leach|2010|s=54}}. Przykładowo symbol [[Lew afrykański|lwa]] oznacza nie tylko dany gatunek [[Zwierzęta|zwierzęcia]], lecz często także siłę lub [[władza|władzę]]. Symbole są arbitralnie ustanowionymi jednostkami komunikacyjnymi, dzięki temu różniącymi się od [[znak (semiotyka)|znaków]], które tworzą związki między znaczonym i znaczącym w jednorodnym kontekście kulturowym{{odn|Leach|2010|s=17-20}}. Obiekty tworzące związek symboliczny w jednej [[kultura|kulturze]], mogą mieć inne znaczenia w innych kulturach, co odróżnia symbol od jednoznacznej [[alegoria|alegorii]]. |
|||
<br /> |
|||
== Znak a symbol == |
== Znak a symbol == |
Wersja z 13:07, 19 maj 2020
|
Ten artykuł zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Elo to wszystko to nie prawda siema
Znak a symbol
W niektórych ujęciach semiologicznych symbol jest typem znaku, w innych jest odrębną kategorią jednostki komunikacyjnej. W ujęciu np. Umberto Eco symbol jest znakiem języka werbalnego. Między symbolem a przedmiotem występuje odniesienie (symbol odnosi się do przedmiotu), przy czym samo odniesienie jest przekazywaną słuchaczowi (odbiorcy) informacją (równoważną z pojęciem lub obrazem myślowym) [1]. W ujęciu Charlesa Sandersa Peirce'a symbol, obok ikonu i indeksu jest podtypem znaku w stosunku do przedmiotu. Inne podtypy znaku rozróżniane są ze względu na stosunek do samego siebie (cecha, egzemplarz, typ) oraz ze względu na stosunek do interpretanta (remat, powiedzenie, argument)[2].
W ujęciu Edmunda Leacha symbol jest odrębnym ikonem, odróżnianym od znaku. W transkrypcji danego języka poszczególne litery są znakami dźwięku, ale np. zmienne x we wzorach matematycznych są symbolami (Niech x oznacza masę...). Jeśli w konwencji europejskiej korona była atrybutem władzy królewskiej, to w tym przypadku jest ona znakiem. W przypadku używania jej jako części znaku towarowego (marki) staje się symbolem. Rozróżnienie między znakiem i symbolem jest analogiczne do rozróżnienia między metonimią i metaforą[3]. Jeżeli jednostki komunikacyjne należą do tego samego kontekstu, są znakami, a jeśli należą do innych kontekstów, stają się symbolami. O ile relacja pomiędzy wyobrażeniem zmysłowym a pojęciem jest inherentna, to relacja między wyobrażeniem zmysłowym a obiektem w świecie zewnętrznym (pozazmysłowym) jest arbitralna, symboliczna, dopóki nie dojdzie do jej ustabilizowania przez konwencję[4]. Symbole w takiej kategoryzacji można podzielić na standaryzowane (arbitralne, ale ustalone zwyczajem) i doraźne (w przypadku jednorazowych powiązań różnych porządków rzeczy). Symbole standaryzowane z kolei dzielą się na 1) konwencjonalne, ale całkowicie arbitralne: „lew jest symbolem władzy” oraz 2) ikoniczne, gdzie występuje zaplanowane podobieństwo: model, mapa[5]. W niektórych przypadkach może dochodzić do stopniowego mieszania kilku różnych kontekstów. Odnosi się to m.in. do religii, gdzie bóstwa reprezentowane są przez materialne przedmioty takie jak świątynia, krzyż, lingam[6].
Etymologia
Greckie słowo σύμβολον sýmbolon oznaczało niewielki, rozłamany na pół podczas zawierania umowy przedmiot z gliny, kości, drewna lub metalu, jak np. tabliczka lub pierścień. Połówki stanowiły znak rozpoznawczy dla dwóch osób, które łączyła jakaś więź – przyjaźń, pokrewieństwo, interesy, obowiązki, uczucia. Czasownik συμβάλλω symbállō oznaczał "zbieram" lub "porównuję, składam, łączę"[7].
Niektóre polskie symbole
- patriotyzmu:
- osoby: Wanda, Tadeusz Reytan
- wydarzenia: powstania
- organizacje: Legiony, AK
- bitwy: obrona Jasnej Góry
- inne: Rodło, Kotwica
- zdrady i prywaty:
Zobacz też
- symbol (grafika)
- symbolizm
- symbolika
- matematyka
- semantyka
- język
- włócznia Świętego Maurycego
- symbol narodowy
- symbol solarny
- symbolika kolumny architektonicznej
- symbole religijne i mistyczne
- symbolika chrześcijańska
- symbol wiary
Przypisy
- ↑ Eco 1996 ↓, s. 52.
- ↑ Eco 1996 ↓, s. 124.
- ↑ Leach 2010 ↓, s. 20.
- ↑ Leach 2010 ↓, s. 27.
- ↑ Leach 2010 ↓, s. 17, 21.
- ↑ Leach 2010 ↓, s. 54-55.
- ↑ Władysław Kopaliński: symbol; symbolika; symbolizm. [w:] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-06)].
Bibliografia
- Umberto Eco: Nieobecna struktura. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1996. ISBN 83-86989-07-6.
- Edmund Leach: Kultura i komunikowanie. Warszawa: PWN, 2010. ISBN 978-83-01-16475-1.