Wojny Polski z Turcją w XVII wieku: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 12:34, 3 sie 2018

Po okresie pokojowej współpracy w XVI wieku, między Turcją a Polską zaczął w XVII wieku narastać konflikt, którego najważniejszymi powodami były:

napady Kozaków na wybrzeża tureckie nad Morzem Czarnym
napady Tatarów na Polskę (szczególnie Podole, Bracławszczyznę i Wołyń)
ekspansja polskiej magnaterii w Mołdawii będącej strefą wpływów Turcji
spalenie przez Kozaków Warny
bliskie stosunki króla Zygmunta III Wazy z Habsburgami, które godziły w interesy Turcji.

W 1620 roku Kozacy spalili Warnę, a hetman Żółkiewski wkroczył z armią koronną do Mołdawii, znajdującej się w sferze wpływów Turcji. Doszło do bitwy pod Cecorą, w której wojska polskie poniosły klęskę. Podczas odwrotu wojsk polskich zginął hetman Stanisław Żółkiewski, a wielu Polaków dostało się do niewoli, między innymi hetman Koniecpolski. Rok później Polacy ruszyli na Mołdawię, jednak w obliczu armii tureckiej schronili się w twierdzy Chocim. Doszło do podpisania pokoju, dzięki któremu granicę Polski utrzymano na Dniestrze. Doprowadziło to do zaprzestania działań zbrojnych na południu, co było Polakom bardzo potrzebne do prowadzenia wojny ze Szwecją.

Gdy sułtanem Turcji został Mehmed IV, rozpoczął prowadzić politykę ekspansji. Hetman kozacki Piotr Doroszenko ogłosił się lennikiem Turcji. W 1672 roku ruszyła na Polskę armia turecka. Zdobyła twierdzę Kamieniec Podolski, a Michał Korybut Wiśniowiecki podpisał rozejm w Buczaczu, przez który Polska utraciła Ukrainę i Podole, a także zobowiązała się płacić Turcji haracz. Rozejm ten nie został jednak przyjęty przez polski Sejm. W 1673 roku hetman Jan Sobieski pokonał Turków pod Chocimiem. Sława Jana Sobieskiego jako pogromcy Turków rozniosła się po całej Europie. Sami Turcy nazywali go „lwem Lechistanu”. Już jako król podpisał z Leopoldem I traktat polsko-austriacki.

W 1683 roku armia turecka pod dowództwem wezyra Kara Mustafy zaatakowała Austrię. Celem ataku był Wiedeń, stolica cesarskiej dynastii Habsburgów. Na pomoc ruszył król Jan III Sobieski, który wygrał bitwę pod Wiedniem. Wezyr zbiegł z pola bitwy. Jednak to nie przesądzało o klęsce Turków. W 1684 roku utworzono sojusz Austrii, Wenecji, Polski i papiestwa przeciw Turcji, nazywany Świętą Ligą.

W 1699 roku podpisano pokój w Karłowicach, na mocy którego Polska odzyskała prawobrzeżną Ukrainę i Podole.

Zobacz też

stosunki polsko-tureckie

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Dopracować|definicja|styl|format|Ten artykuł jest napisany zbyt „beletrystycznie”. Powinien być bardziej encyklopedyczny. Powinien odwoływać się do konkretnych artykułów wojen, które wymienia (Patrz: Kategoria:Wojny polsko-tureckie). Powinien mieć podział na sekcje dla konkretnych wojen, krótki opis i odwołanie do arktykułu konkretnej wojny. Przyczyny wojen polsko-tureckich też powinny być odrębną sekcją. Ogólne wrażenie jest takie, jakby to było przepisane z jakiegoś podręcznika do historii}}
-Między [[Turcja|Turcją]] a [[Polska|Polską]] dało się dostrzec w XVII wieku wiele punktów zapalnych, m.in.:
+Po okresie pokojowej współpracy w XVI wieku, między [[Turcja|Turcją]] a [[Polska|Polską]] zaczął w XVII wieku narastać konflikt, którego najważniejszymi powodami były:
-* napady [[Kozacy|Kozaków]] na Turcję
+* napady [[Kozacy|Kozaków]] na wybrzeża tureckie nad Morzem Czarnym
-* napady [[Tatarzy|Tatarów]] na Polskę
+* napady [[Tatarzy|Tatarów]] na Polskę (szczególnie Podole, Bracławszczyznę i Wołyń)
+* ekspansja polskiej magnaterii w Mołdawii będącej strefą wpływów Turcji
 * spalenie przez Kozaków [[Warna|Warny]]
-* bliskie stosunki Polaków z [[Habsburgowie|Habsburgami]], które godziły w interesy Turcji.
+* bliskie stosunki króla Zygmunta III Wazy z [[Habsburgowie|Habsburgami]], które godziły w interesy Turcji.
-W 1620 roku Kozacy spalili Warnę, dlatego do Polski weszły wojska turecko-tatarskie. Doszło do [[Bitwa pod Cecorą (1620)|bitwy pod Cecorą]]. Podczas odwrotu wojsk polskich zginął [[hetman]] [[Stanisław Żółkiewski]], a wielu Polaków dostało się do niewoli, między innymi hetman Koniecpolski.
+W 1620 roku Kozacy spalili Warnę, a hetman Żółkiewski wkroczył z armią koronną do Mołdawii, znajdującej się w sferze wpływów Turcji. Doszło do [[Bitwa pod Cecorą (1620)|bitwy pod Cecorą]], w której wojska polskie poniosły klęskę. Podczas odwrotu wojsk polskich zginął [[hetman]] [[Stanisław Żółkiewski]], a wielu Polaków dostało się do niewoli, między innymi hetman Koniecpolski.
-Rok później Polacy ruszyli na [[Mołdawia|Mołdawię]], bronili twierdzy [[Chocim]]. Doszło do podpisania pokoju, dzięki któremu granicę Polski wyznaczono na [[Dniestr]]ze.
+Rok później Polacy ruszyli na [[Mołdawia|Mołdawię]], jednak w obliczu armii tureckiej schronili się w twierdzy [[Chocim]]. Doszło do podpisania pokoju, dzięki któremu granicę Polski utrzymano na [[Dniestr]]ze.
-Doprowadziło to do zaprzestania działań zbrojnych na południu, co było Polakom bardzo potrzebne do przeprowadzenia wojny ze [[Szwecja|Szwecją]].
+Doprowadziło to do zaprzestania działań zbrojnych na południu, co było Polakom bardzo potrzebne do prowadzenia wojny ze [[Szwecja|Szwecją]].
-Tymczasem [[sułtan]]em Turcji został [[Mehmed IV]], który dążył do ekspansji Turcji. Hetman kozacki [[Piotr Doroszenko]] ogłosił się lennikiem Turcji. W 1672 roku ruszyła na Polskę armia turecka. Zdobyła twierdzę [[Kamieniec Podolski]], a [[Michał Korybut Wiśniowiecki]] podpisał [[Pokój w Buczaczu 1672|rozejm w Buczaczu]], przez który Polska utraciła Ukrainę i [[Podole]], a także zobowiązała się płacić Turcji haracz. Rozejm ten nie został jednak przyjęty przez polski Sejm. W 1673 roku hetman [[Jan III Sobieski|Jan Sobieski]] pokonał Turków pod Chocimiem. Sława [[Jan III Sobieski|Jana Sobieskiego]] jako pogromcy Turków rozniosła się po całej [[Europa|Europie]]. Sami Turcy nazywali go „lwem Lechistanu”. Już jako król podpisał z Leopoldem I traktat polsko-austriacki.
+Gdy [[sułtan]]em Turcji został [[Mehmed IV]], rozpoczął prowadzić politykę ekspansji. Hetman kozacki [[Piotr Doroszenko]] ogłosił się lennikiem Turcji. W 1672 roku ruszyła na Polskę armia turecka. Zdobyła twierdzę [[Kamieniec Podolski]], a [[Michał Korybut Wiśniowiecki]] podpisał [[Pokój w Buczaczu 1672|rozejm w Buczaczu]], przez który Polska utraciła Ukrainę i [[Podole]], a także zobowiązała się płacić Turcji haracz. Rozejm ten nie został jednak przyjęty przez polski Sejm. W 1673 roku hetman [[Jan III Sobieski|Jan Sobieski]] pokonał Turków pod Chocimiem. Sława [[Jan III Sobieski|Jana Sobieskiego]] jako pogromcy Turków rozniosła się po całej [[Europa|Europie]]. Sami Turcy nazywali go „lwem Lechistanu”. Już jako król podpisał z Leopoldem I traktat polsko-austriacki.
 W 1683 roku armia turecka pod dowództwem [[wezyr]]a [[Kara Mustafa|Kara Mustafy]] zaatakowała [[Austria|Austrię]]. Celem ataku był [[Wiedeń]], stolica cesarskiej dynastii [[Habsburgowie|Habsburgów]]. Na pomoc ruszył król Jan III Sobieski, który wygrał [[Bitwa pod Wiedniem|bitwę pod Wiedniem]]. Wezyr zbiegł z pola bitwy. Jednak to nie przesądzało o klęsce Turków. W 1684 roku utworzono sojusz Austrii, [[Wenecja|Wenecji]], Polski i [[papież|papiestwa]] przeciw Turcji, nazywany [[Liga Święta|Świętą Ligą]].
-W 1699 roku podpisano [[pokój w Karłowicach]] na mocy którego Polska odzyskała prawobrzeżną Ukrainę i Podole.
+W 1699 roku podpisano [[pokój w Karłowicach]], na mocy którego Polska odzyskała prawobrzeżną Ukrainę i Podole.
 == Zobacz też ==