Przejdź do zawartości

Zamek w Kowalewie Pomorskim: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Budynek infobox}}
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 35: Linia 35:
Zamek został zbudowany przypuszczalnie między latami 1300–1330<ref>http://www.skz.pl/sites/default/files/wiadomosci_konserwatorskie/wk_45_ver_15.pdf.</ref> przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]] w zachodniej części miasta pomiędzy dwoma jeziorami, dziś już nieistniejącymi, w sąsiedztwie przesmyku, przez który prowadził szlak komunikacyjny.
Zamek został zbudowany przypuszczalnie między latami 1300–1330<ref>http://www.skz.pl/sites/default/files/wiadomosci_konserwatorskie/wk_45_ver_15.pdf.</ref> przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]] w zachodniej części miasta pomiędzy dwoma jeziorami, dziś już nieistniejącymi, w sąsiedztwie przesmyku, przez który prowadził szlak komunikacyjny.


Nieznany jest plan tego zamku, nie zachowały się źródła ikonograficzne, a funkcjonujący w literaturze szkic Conrada Steinbrechta może być uznany jedynie za jego ogólną wizję. Po układzie przestrzennym wzgórza stwierdzić można jedynie, że zespół obronny składał się z zamku właściwego na planie [[czworokąt|czworoboku]] z wieżą główną i przedzamczy, otoczony [[fosa|fosą]]. Na południe od zamku właściwego znajdowały się dwa dodatkowe duże przedzamcza otoczone odrębnymi obwodami murów.
Nieznany jest wygląd zamku, nie zachowały się źródła ikonograficzne, a funkcjonujący w literaturze szkic Conrada Steinbrechta może być uznany jedynie za jego ogólną wizję i dokładniejsze dane na temat formy zamku ustalono dopiero na podstawie badań archeologicznych zakończonych w 2016 roku. W wyniku badań ustalono, że zespół obronny składał się z zamku właściwego (zamku wysokiego) na planie [[czworokąt|czworoboku]] o boku 45 na 44 metrach i przedzamczy, otoczonych [[fosa|fosą]]. Zamek przypuszczalnie nie miał wieży głównej<ref>{{Cytuj |autor = Bogusz Wasik |tytuł = Zamek w Kowalewie Pomorskim. Dzieje warowni w świetle wyników badań archeologiczno-architektonicznych |czasopismo = Acta Universitatis Nicolai Copernici: Archeologia |data dostępu = 2018-10-05 |url = https://www.academia.edu/37490185/Zamek_w_Kowalewie_Pomorskim._Dzieje_warowni_w_%C5%9Bwietle_wynik%C3%B3w_bada%C5%84_archeologiczno-architektonicznych?auto=download&campaign=weekly_digest |język = en}}</ref>. Na południe od zamku właściwego znajdowały się dwa dodatkowe duże przedzamcza otoczone odrębnymi obwodami murów. Warownia otoczona była dodatkowym pierścieniem murów, które stworzyły obszar parchamu – międzymurza.


Budowę zamku konwentualnego rozpoczęto w okolicy wcześniejszego grodu mazowieckiego, który został nadany w 1222 r. przez księcia [[Konrad I Mazowiecki|Konrada I]] biskupowi misyjnemu [[Christian z Oliwy|Chrystianowi]], który w [[1231]] r. przekazał go zakonowi krzyżackiemu<ref>D. Poliński, ''„Chełmińskie” warownie Zakonu na pograniczu krzyżacko-pruskim i krzyżacko-polskim'', [w:] ''Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie'', t. 2, red. K. Grążawski, Włocławek–Brodnica 2007, s. 155–178.</ref>. Gród ten chronił skutecznie Krzyżaków przed najazdami Litwinów, [[Barcja|Bartów]] i [[Jaćwingowie|Jaćwingów]] w latach [[1262]], 1269–1273. Informacje na temat walk krzyżackiej obsady pierwszej warowni z Bartami podaje [[Piotr z Dusburga]]. Komturia krzyżacka powstała tu pomiędzy 1272 a 1275 rokiem i funkcjonowała do [[1410]] roku. Zamek murowany zbudowano przypuszczalnie pomiędzy latami 1300–1330. Podczas wojny polsko-krzyżackiej, we wrześniu 1330 roku zamek oblegało rycerstwo polskie pod dowództwem Władysława Łokietka.
Budowę zamku konwentualnego rozpoczęto w okolicy wcześniejszego grodu mazowieckiego, który został nadany w 1222 r. przez księcia [[Konrad I Mazowiecki|Konrada I]] biskupowi misyjnemu [[Christian z Oliwy|Chrystianowi]], który w [[1231]] r. przekazał go zakonowi krzyżackiemu<ref>D. Poliński, ''„Chełmińskie” warownie Zakonu na pograniczu krzyżacko-pruskim i krzyżacko-polskim'', [w:] ''Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie'', t. 2, red. K. Grążawski, Włocławek–Brodnica 2007, s. 155–178.</ref>. Gród ten chronił skutecznie Krzyżaków przed najazdami Litwinów, [[Barcja|Bartów]] i [[Jaćwingowie|Jaćwingów]] w latach [[1262]], 1269–1273. Informacje na temat walk krzyżackiej obsady pierwszej warowni z Bartami podaje [[Piotr z Dusburga]]. Komturia krzyżacka powstała tu pomiędzy 1272 a 1275 rokiem i funkcjonowała do [[1410]] roku. Zamek murowany zbudowano przypuszczalnie pomiędzy latami 1300–1330. Podczas wojny polsko-krzyżackiej, we wrześniu 1330 roku zamek oblegało rycerstwo polskie pod dowództwem Władysława Łokietka.
Linia 42: Linia 42:


Zachowały się fragmenty murów przyziemia i filar gdaniska<ref>Rogalski B., ''Dzieje miasta do XVIII w. oraz rozwój przestrzenny'', [w:] ''Dzieje Kowalewa Pomorskiego'', red. J. Danielewicz, Bydgoszcz, s. 57–95.</ref>.
Zachowały się fragmenty murów przyziemia i filar gdaniska<ref>Rogalski B., ''Dzieje miasta do XVIII w. oraz rozwój przestrzenny'', [w:] ''Dzieje Kowalewa Pomorskiego'', red. J. Danielewicz, Bydgoszcz, s. 57–95.</ref>.

== Badania archeologiczne ==

* W 2013, 2014, 2015 i 2016 roku wykopaliska archeologiczne na terenie zamku i przedzamcza prowadził zespół z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 47: Linia 51:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
*Marcin Wiewióra, Bogusz Wasik, ''Zamek w Kowalewie Pomorskim. Dzieje warowni w świetle wyników badań archeologiczno-architektonicznych,'' Toruń 2017
⚫
* Marcin Wiewióra, ''Długi wiek XIII – początki krzyżackiej murowanej architektury obronnej na ziemi chełmińskiej w świetle najnowszych badań'', [[Archaeologia Historica Polona]], tom 22, 2014, s. 128–130.
*[https://www.academia.edu/34892483/Przedzamcze_zachodnie_zamku_w_Kowalewie_Pomorskim_w_%C5%9Bwietle_bada%C5%84_nieinwazyjnych_i_archeologiczno-architektonicznych Wiewióra M., Misiewicz K., Wasik B., Małkowski W, ''Przedzamcze zachodnie zamku w Kowalewie Pomorskim w świetle badań nieinwazyjnych i archeologiczno-architektonicznych'', Wiadomości Konserwatorskie, nr 51, s. 42–52, 2017]
* „Katalog Zabytków Sztuki w Polsce” 1973, z. 6, s. 34–35.
⚫
*Marcin Wiewióra, ''Długi wiek XIII – początki krzyżackiej murowanej architektury obronnej na ziemi chełmińskiej w świetle najnowszych badań'', [[Archaeologia Historica Polona]], tom 22, 2014, s. 128–130.
* Antkowiak W., Lamparski P., ''Zamki i strażnice krzyżackie ziemi chełmińskiej'', Toruń 2000.


{{SORTUJ:Kowalewo Pomorskie}}
{{SORTUJ:Kowalewo Pomorskie}}

Wersja z 14:32, 5 paź 2018

Zamek w Kowalewie Pomorskim
Symbol zabytku nr rej. A/150/66 z 18.10.1934
Ilustracja
zachowany filar danskeru
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kowalewo Pomorskie

Styl architektoniczny

gotyk

Rozpoczęcie budowy

1. ćwierć XIV w.

Ukończenie budowy

około 1330

Zniszczono

XIX wiek

Położenie na mapie Kowalewa Pomorskiego
Mapa konturowa Kowalewa Pomorskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kowalewie Pomorskim”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kowalewie Pomorskim”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kowalewie Pomorskim”
Położenie na mapie powiatu golubsko-dobrzyńskiego
Mapa konturowa powiatu golubsko-dobrzyńskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kowalewie Pomorskim”
Położenie na mapie gminy Kowalewo Pomorskie
Mapa konturowa gminy Kowalewo Pomorskie, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zamek w Kowalewie Pomorskim”
Ziemia53°09′20″N 18°53′50″E/53,155556 18,897222
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Kowalewie Pomorskim – zamek znajdujący się w Kowalewie Pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, w województwie kujawsko-pomorskim. Obecnie w stanie ruiny.

Zamek został zbudowany przypuszczalnie między latami 1300–1330[1] przez Krzyżaków w zachodniej części miasta pomiędzy dwoma jeziorami, dziś już nieistniejącymi, w sąsiedztwie przesmyku, przez który prowadził szlak komunikacyjny.

Nieznany jest wygląd zamku, nie zachowały się źródła ikonograficzne, a funkcjonujący w literaturze szkic Conrada Steinbrechta może być uznany jedynie za jego ogólną wizję i dokładniejsze dane na temat formy zamku ustalono dopiero na podstawie badań archeologicznych zakończonych w 2016 roku. W wyniku badań ustalono, że zespół obronny składał się z zamku właściwego (zamku wysokiego) na planie czworoboku o boku 45 na 44 metrach i przedzamczy, otoczonych fosą. Zamek przypuszczalnie nie miał wieży głównej[2]. Na południe od zamku właściwego znajdowały się dwa dodatkowe duże przedzamcza otoczone odrębnymi obwodami murów. Warownia otoczona była dodatkowym pierścieniem murów, które stworzyły obszar parchamu – międzymurza.

Budowę zamku konwentualnego rozpoczęto w okolicy wcześniejszego grodu mazowieckiego, który został nadany w 1222 r. przez księcia Konrada I biskupowi misyjnemu Chrystianowi, który w 1231 r. przekazał go zakonowi krzyżackiemu[3]. Gród ten chronił skutecznie Krzyżaków przed najazdami Litwinów, Bartów i Jaćwingów w latach 1262, 1269–1273. Informacje na temat walk krzyżackiej obsady pierwszej warowni z Bartami podaje Piotr z Dusburga. Komturia krzyżacka powstała tu pomiędzy 1272 a 1275 rokiem i funkcjonowała do 1410 roku. Zamek murowany zbudowano przypuszczalnie pomiędzy latami 1300–1330. Podczas wojny polsko-krzyżackiej, we wrześniu 1330 roku zamek oblegało rycerstwo polskie pod dowództwem Władysława Łokietka.

W 1410 i 1422 roku zamek był obsadzony przez wojska króla Władysława II Jagiełły. Po wojnie trzynastoletniej (1466 rok) był siedzibą starostów grodowych i miejscem sądów grodzkich województwa chełmińskiego. Uszkodzony w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku popadł już w tym samym stuleciu w ruinę. Ostatecznie rozebrany przez władze pruskie około połowy XIX wieku na budowę kościoła ewangelickiego. W 1911 roku na dziedzińcu dawnego zamku wysokiego zbudowano wieżę wodociągową.

Zachowały się fragmenty murów przyziemia i filar gdaniska[4].

Badania archeologiczne

  • W 2013, 2014, 2015 i 2016 roku wykopaliska archeologiczne na terenie zamku i przedzamcza prowadził zespół z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Przypisy

  1. ↑ http://www.skz.pl/sites/default/files/wiadomosci_konserwatorskie/wk_45_ver_15.pdf.
  2. ↑ Bogusz Wasik, Zamek w Kowalewie Pomorskim. Dzieje warowni w świetle wyników badań archeologiczno-architektonicznych, „Acta Universitatis Nicolai Copernici: Archeologia” [dostęp 2018-10-05] (ang.).
  3. ↑ D. Poliński, „Chełmińskie” warownie Zakonu na pograniczu krzyżacko-pruskim i krzyżacko-polskim, [w:] Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie, t. 2, red. K. Grążawski, Włocławek–Brodnica 2007, s. 155–178.
  4. ↑ Rogalski B., Dzieje miasta do XVIII w. oraz rozwój przestrzenny, [w:] Dzieje Kowalewa Pomorskiego, red. J. Danielewicz, Bydgoszcz, s. 57–95.

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zamek_w_Kowalewie_Pomorskim&oldid=54633531”