Krużganek: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 21: | Linia 21: | ||
Plik:Żywiec Stary Zamek 003.JPG|Żywiec |
Plik:Żywiec Stary Zamek 003.JPG|Żywiec |
||
Plik:Fotothek df ps 0004071 Höfe ^ Innenhöfe.jpg|Pałac Zbaraskich w Krakowie |
Plik:Fotothek df ps 0004071 Höfe ^ Innenhöfe.jpg|Pałac Zbaraskich w Krakowie |
||
Plik:Lwow-dziedziniecKamienicyKrolewskiej.jpg|Lwów - Kamienica Królewska |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
Wersja z 13:47, 18 lut 2020
Krużganek (łac. claustrum, niem. Kreuzgang) – długi korytarz (ganek), okalający przeważnie wewnętrzny dziedziniec na jednej lub kilku kondygnacjach. Pełnił funkcję komunikacyjną. Na ogół przykryty sklepieniem lub stropem , na zewnątrz otwarty najczęściej arkadami filarowymi lub kolumnowymi.
Budową i funkcją przypomina podcień, jednakże różni się od niego tym, że jest dostawiony do lica muru, podczas gdy podcień jest z nim równy. W średniowieczu wykorzystywany w klasztorach i zamkach. Z czasów gotyku zachowały się krużganki np. na zamku w Lidzbarku Warmińskim (krużganki na zamku w Malborku są rekonstrukcją z XIX wieku).
W okresie renesansu w pałacach i dworach budowano krużganki wielokondygnacyjne, jako ważny element architektonicznego składnika kompozycji budowli. Z tego okresu pochodzą krużganki na dziedzińcu zamku na Wawelu, w Baranowie Sandomierskim, w Brzegu, Pieskowej Skale, Żywcu, Suchej Beskidzkiej i Nawojowie Łużyckim. Przykładem krużganka okalającego kościół w okresie baroku są krużganki w Świętej Lipce. Stosowano je również w kamienicach mieszczańskich, np w Kamienicy Królewskiej we Lwowie i Kamienicy Zbaraskich w Krakowie.
Krużganki gotyckie
-
Tyniec
-
Święty Krzyż
-
Lidzbark Warmiński
Krużganki renesansowe
-
Pieskowa Skała
-
Sucha Beskidzka
-
Niepołomice
-
Baranów Sandomierski
-
Żywiec
-
Pałac Zbaraskich w Krakowie
-
Lwów - Kamienica Królewska
Bibliografia
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 83, 84. ISBN 83-85001-89-1.