Isma’il Hanijja

Isma’il Hanijja

Pełne imię i nazwisko	Isma’il Abd as-Salam Ahmad Hanijja
Data i miejsce urodzenia	8 maja 1963 Muchajjam asz-Szati
Data i miejsce śmierci	31 lipca 2024 Teheran
Premier Autonomii Palestyńskiej
Okres	od 29 marca 2006 do 14 czerwca 2007
Przynależność polityczna	Hamas
Poprzednik	Ahmad Kuraj
Następca	Salam Fajjad

Isma’il Abd as-Salam Ahmad Hanijja (arab. إسماعيل عبد السلام أحمد هنية) (ur. 8 maja 1963 w obozie uchodźców palestyńskich Muchajjam asz-Szati, zm. 31 lipca 2024 w Teheranie) – palestyński polityk, premier Autonomii Palestyńskiej w latach 2006–2007, jeden z liderów Hamasu.

Po zdobyciu przez bojówki Hamasu Strefy Gazy premier wraz z całym rządem został 14 czerwca 2007 zdymisjonowany przez prezydenta Mahmuda Abbasa, a jego miejsce na fotelu premiera zajął Salam Fajjad.

Życiorys

Młodość

Urodził się w obozie dla uchodźców palestyńskich Muchajjam asz-Szati, w okupowanej przez Egipt Strefie Gazy. Jego rodzice zostali uchodźcami po opuszczeniu swego rodzinnego miasta, dzisiejszego Aszkelonu, w czasie wojny o niepodległość Izraela w 1948. W 1987 Hanijja ukończył studia na Uniwersytecie Islamskim w Gazie na kierunku literatura arabska. W 1989 został zatrzymany na trzy lata przez władze izraelskie za swój udział w Pierwszej Intifadzie. Po opuszczeniu więzienia w 1992, został deportowany do Libanu. Rok później powrócił jednak do Gazy, gdzie objął posadę na dziekana Uniwersytetu Islamskiego.

Początki kariery politycznej

Po opuszczeniu więzienia w 1997 przez szejka Ahmada Jasina, duchowego przywódcę Hamasu, Hanijja został mianowany szefem jego gabinetu. Za swoje domniemane zaangażowanie w ataki na izraelskich cywilów, stał się celem dla armii Izraela. Po przeprowadzeniu ataków bombowych w Jerozolimie w 2003, został zraniony w rękę w zamachu, przeprowadzonym na jego osobę przez izraelską armię. W tym czasie umocnił swoją pozycję w szeregach Hamasu, m.in. ze względu na swoje osobiste relacje z szejkiem Jassinem oraz eliminację głównych przywódców dokonywanych przez izraelskie służby bezpieczeństwa.

Premier Autonomii Palestyńskiej

W grudniu 2005 został mianowany liderem listy wyborczej Hamasu. W wyborach parlamentarnych 25 stycznia 2006 Hamas zdobył 74 mandaty w 132-osobowej Radzie Legislacyjnej Autonomii Palestyńskiej.

16 lutego 2006 Hamas wysunął jego kandydaturę na stanowisko szefa rządu, które ten objął ostatecznie 29 marca 2006. Po porwaniu 30 czerwca 2006, przez bojowników Hamasu izraelskiego żołnierza Gilada Szalita, premier Hanijja odrzucił apele Izraela o jego natychmiastowe zwolnienie. Doprowadziło to do kilkumiesięcznych walk palestyńsko-izraelskich w Strefie Gazy i poważnego kryzysu w rejonie. Hanijja od samego początku zdecydowanie odmawiał uznania praw Izraela do niepodległości i zachowania zajmowanych ziem.

W odpowiedzi na przejęcie władzy przez Hamas, organizację uważaną przez USA za terrorystyczną, Unia Europejska oraz Stany Zjednoczone wstrzymały swoją pomoc finansową dla Autonomii Palestyńskiej. Izrael nałożył dodatkowo sankcje ekonomiczne i ograniczenia w transferze finansowym.

20 października 2006 dokonano zamachu na konwój premiera Hanijji. Samochody z kolumny zostały ostrzelane z broni palnej, a jeden z nich stanął w płomieniach. Hanijja nie odniósł jednak żadnych obrażeń.

Konflikt Hamasu z Fatahem

Polityka Hamasu doprowadziła do wewnętrznego konfliktu w samej Autonomii. Konflikt premiera z prezydentem Mahmudem Abbasem, reprezentującym umiarkowaną partię Fatah, rozpostarł się na cały kraj. Od marca do grudnia 2006 dochodziło do lokalnych konfliktów i bójek pomiędzy zbrojnymi ramionami obu ugrupowań. Walki na większą skalę wybuchły po 15 grudnia 2006, gdy palestyńskie służby bezpieczeństwa ostrzelały wiec Hamasu w Ramallah. Tego samego dnia prezydent Mahmud Abbas wezwał do przeprowadzenia wcześniejszych wyborów parlamentarnych, czemu kategorycznie sprzeciwił się Hanijja.

W lutym 2007 Hanijja i Abbas spotkali się na rozmowach pokojowych w Mekce w Arabii Saudyjskiej. Rozmowy zakończyły się porozumieniem, które zakładało zaprzestanie walk oraz powołanie nowego rządu jedności narodowej, złożonego z członków Hamasu i Fatahu. 15 lutego 2007 Isma’il Hanijja przedstawił rezygnację ze stanowiska premiera prezydentowi Abbasowi, a ten powierzył mu misję sformowania nowego gabinetu. 18 marca 2007 Hanijja został zaprzysiężony jako szef nowego rządu.

Między dwoma ugrupowaniami doszło jednak do nowego konfliktu, który 7 czerwca 2007 przerodził się w walki zbrojne. W wyniku tygodniowych walk Hamas przejął całkowitą kontrolę nad Strefą Gazy. Pod władzą Fatahu pozostał tylko Zachodni Brzeg.

Po zerwaniu koalicji przez oba ugrupowania, prezydent Mahmud Abbas wprowadził stan wyjątkowy i 14 czerwca 2007 zdymisjonował Isma’ila Hanijję ze stanowiska premiera Autonomii Palestyńskiej. Dzień później nowym szefem rządu mianował Salama Fajjada. Isma’il Hanijja nie uznał tego kroku i nadal uważał się za premiera. Oskarżył prezydenta Abbasa o złamanie prawa i uznał rząd Fajjada za niekonstytucyjny, gdyż nie otrzymał on zatwierdzenia przez Radę Legislacyjną Autonomii Palestyńskiej (w której większość głosów posiadał Hamas). W Autonomii Palestyńskiej rozpoczął się od tego czasu de facto okres dwuwładzy.

Śmierć

31 lipca 2024 około godziny 2 czasu lokalnego został zabity w Teheranie w wyniku ataku powietrznego, o który podejrzewa się Izrael.

Zabójstwo Hanijjego wywołało obawy przed eskalacją konfliktu izraelsko-palestyńskiego w większą wojnę na Bliskim Wschodzie.

Linki zewnętrzne

• "Profile: Hamas PM Ismail Haniya", BBC News, 14 grudnia 2006.