Cytryn: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 94.254.178.3 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 89.67.162.213. |
dodanie wysokiej rozdzielczości zdjęcia kryształów cytrynu z brazylii |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Minerał infobox |
{{Minerał infobox |
||
⚫ | |||
| Nazwa = Cytryn |
| Nazwa = Cytryn |
||
| grafika4 = Citrin cut.jpg |
| grafika4 = Citrin cut.jpg |
||
| grafika4_opis = |
| grafika4_opis =Cytryn po oszlifowaniu |
||
| grafika5 = |
| grafika5 = Citrine 1 (Russie).jpg |
||
| grafika5_opis = |
| grafika5_opis = |
||
| grafika6 = Citrine |
| grafika6 = Citrine-from-brasil-rough-cristals.jpg |
||
| grafika6_opis = |
| grafika6_opis =Kryształy cytrynu z Brazylii |
||
| Inne nazwy = |
| Inne nazwy = |
||
| Skład chemiczny = '''SiO<sub>2</sub>''' ([[ditlenek krzemu]]) |
| Skład chemiczny = '''SiO<sub>2</sub>''' ([[ditlenek krzemu]]) |
||
Linia 25: | Linia 24: | ||
| Postacie alotropowe = |
| Postacie alotropowe = |
||
| Szczególne własności = |
| Szczególne własności = |
||
⚫ | |||
| commons = Category:Citrine |
| commons = Category:Citrine |
||
}} |
}} |
Wersja z 13:03, 22 lip 2017
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt={{{alt grafiki}}}|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}} | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Inne nazwy |
{{{inne nazwy}}} |
---|---|
Skład chemiczny |
{{{skład chemiczny}}} |
Twardość w skali Mohsa |
{{{twardość w skali Mohsa}}} |
Przełam |
{{{przełam}}} |
Łupliwość |
{{{łupliwość}}} |
Pokrój kryształu |
{{{pokrój kryształu}}} |
Układ krystalograficzny |
{{{układ krystalograficzny}}} |
Topliwość |
{{{topliwość}}} |
Właściwości mechaniczne |
{{{właściwości mechaniczne}}} |
Gęstość minerału |
{{{gęstość minerału}}} |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
{{{barwa}}} |
Rysa |
{{{rysa}}} |
Połysk |
{{{połysk}}} |
Współczynnik załamania |
{{{współczynnik załamania}}} |
Inne |
{{{inne własności optyczne}}} |
Dodatkowe dane | |
Postacie alotropowe |
{{{postacie alotropowe}}} |
Szczególne własności |
{{{szczególne własności}}} |
Klasyfikacja Strunza |
{{{klasyfikacja Strunza}}} |
Cytryn (kwarc żółty) – kamień szlachetny, odmiana kwarcu. Należy do minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od: starofrancuskiego słowa citrin – żółty; gr. kitros = cytryna; łac. citrus = drzewo cytrusowe. Inne nazwy (niedopuszczalne w handlu) to: topaz czeski, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira.
Właściwości
Niekiedy wytwarza formy dwubarwne, będące w części cytrynem, a w części ametystem tzw. ametryn. Tworzy prawidłowo wykształcone kryształy (najczęściej w formie szczotek krystalicznych), także skupienia zbite i ziarniste.
Występowanie
Stanowi składnik pegmatytów i utworów hydrotermalnych. Spotyka się go w geodach wśród melafirów i jako otoczaki w aluwiach rzecznych. Występuje w bogatych w krzem pegmatytach, gdzie często towarzyszą mu turmalin, beryl i mika.
Miejsca występowania: Najbardziej czyste i największe kryształy pochodzą z Campo Belo, Sete Lagoas, Minas Gerais w Brazylii. Oprócz tego na Uralu – Rosja i Madagaskarze. W innych złożach rzadko spotyka się okazy o wartości jubilerskiej: Kazachstan, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Hiszpania.
W Polsce występuje koło Jeleniej Góry i Nowej Rudy w Sudetach.
Zastosowanie
- poszukiwany i ceniony przez kolekcjonerów
- Ze względu na barwę jest cenionym kamieniem jubilerskim. Największe oszlifowane okazy, o masie powyżej 1150 ct znajdują się w Smithsonian Institution (USA), w tzw. kolekcji brazylijskiej.
Ciekawostki
- Barwa żółta spowodowana jest obecnością małych wrostków (inkluzji) wodorotlenku żelaza.
- Cytryny można otrzymywać przez wyprażanie ametystów i morionów. Przez ogrzewanie można też zmieniać barwę cytrynów, np. cytryny i ametysty z kopalni Montezuma w Brazylii stają się po podgrzaniu zielone.
- Większość cytrynów znajdujących się na rynku powstała przez wyprażanie ametystu lub kwarcu dymnego. W temperaturze 470 °C brazylijski ametyst staje się jasnożółty, przy temp. 550–560 °C – ciemnobrunatny do czerwonobrunatnego. Wszystkie wyprażane cytryny wykazują czerwonawy odcień, podczas gdy naturalny cytryn jest zwykle bladożółty.
Zobacz też
- złotnictwo (jubilerstwo)
Bibliografia
- J.Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, 2003.
- W. Schumann: Minerały świata. Alma-Press, 2003.
- J.Bauer: Przewodnik Skały i minerały. Multico, 1997.
- K. Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. Geologiczne, 1982.
- N.Sobczak: Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Alfa, 1986.
- C.Hall: Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne. Wiedza i Życie, 1996.
- W.Schuman: Kamienie szlachetne i ozdobne. Alma-Press, 2004.