Produkt krajowy brutto: Różnice pomiędzy wersjami

	Informacje w projektach siostrzanych
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:38, 2 paź 2017

Produkt krajowy brutto, PKB (ang. gross domestic product, GDP) – w ekonomii, jeden z podstawowych mierników efektów pracy społeczeństwa danego kraju stosowany w rachunkach narodowych. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych przez narodowe i zagraniczne czynniki produkcji na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku)^[1].

PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub spadek jebania garskiej oraz dynamika tych ruchów stanowi miarę wzrostu gospodarczego. Przy obliczaniu wartości PKB kryterium geograficzne jest jedyne i rozstrzygające. Nie ma znaczenia pochodzenie kapitału, własność przedsiębiorstw itp.

Metody obliczania wartości PKB

Istnieją trzy zasadnicze metody obliczania wartości PKB, są to: metoda wydatkowa, metoda dochodowa oraz metoda produkcyjna.

Metoda wydatkowa (ang. Expenditure approach) opiera się na założeniu, że PKB jest w przybliżeniu równy wydatkom wszystkich nabywców dóbr finalnych wytworzonych w ciągu roku. Zatem od strony popytowej PKB oblicza się według następującego wzoru:

PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe (bez transferów) + zmiana stanu zapasów.

W metodzie dochodowej (ang. Income approach) zakłada się, że wielkość PKB musi być równa sumie dochodów wszystkich właścicieli czynników produkcji. Zatem od strony dochodowej PKB oblicza się w następujący sposób:

PKB = dochody z pracy + dochody z kapitału + dochody państwa + amortyzacja.

Powyższy wzór wyraża podział wartości dodanej pomiędzy pracę (pracowników najemnych), kapitał (właścicieli kapitału), państwo i odtworzenie zużytego majątku.

W metodzie produkcyjnej (ang. Production approach) wartość wytworzonych usług i dóbr finalnych oblicza się odejmując od produkcji całkowitej wartość dóbr i usług zużytych do tej produkcji. PKB jest więc sumą wartości dodanej wytworzonej przez wszystkie podmioty gospodarujące. Zgodnie z tym PKB od strony produkcyjnej oblicza się według następującego wzoru:

PKB = produkcja globalna kraju – zużycie pośrednie = suma wartości dodanej ze wszystkich gałęzi gospodarki krajowej.

Realny i nominalny PKB

PKB nominalny oblicza się według bieżącej wartości pieniądza, PKB realny natomiast według realnej wartości pieniądza, a więc „oczyszczonej” z wpływu inflacji. Przeliczenie polega na podzieleniu PKB nominalnego przez indeks cen. W zestawieniach statystycznych PKB realny najczęściej przedstawiany jest w cenach stałych z wybranego roku bazowego.

Do porównań międzynarodowych PKB przelicza się według bieżącego kursu wymiany, zazwyczaj na dolary amerykańskie, albo według parytetu siły nabywczej – lepiej oddającego realną wartość dochodu obywateli w danym kraju.

Krytyka PKB

PKB jest wyznacznikiem wielkości gospodarki – jednak jest nie najlepszą miarą zamożności społeczeństwa, ponieważ nie uwzględnia liczby ludności. Z tego powodu jako miarę dobrobytu powszechnie używa się innego wskaźnika, którym jest PKB per capita (czyli PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca).

Mimo tego zabiegu również PKB per capita krytykowane jest jako niedokładny wskaźnik dobrobytu w państwie. Ważniejsze powody to:

nie uwzględnia produkcji nieewidencjonowanej. Szara strefa – niezarejestrowana działalność gospodarcza oraz produkcja gospodarstw domowych przeznaczana na własne potrzeby (np. praca gospodyń domowych) jest wliczana do PKB, jednak czarny rynek, czyli obrót towarem nielegalnym i usługi sprzeczne z prawem, nadal pozostają z niego wyłączone,
nie uwzględnia wartości czasu wolnego (wypoczynku),
nie uwzględnia wartości wytworzonych bezpłatnie przez wolontariuszy,
nie ujmuje tzw. efektów zewnętrznych produkcji (np. zanieczyszczenia środowiska)
uwzględnia produkcję tzw. antydóbr (np. wydłużenie dojazdów do pracy, wydatki na administrację^[2])
nie uwzględnia różnic cen w poszczególnych krajach (co przynajmniej teoretycznie jest niwelowane przez liczenie PKB parytetem siły nabywczej)
nie odzwierciedla zróżnicowania dochodów w społeczeństwie ani ich dystrybucji (wysoki PKB niekoniecznie przekłada się na dobrobyt wszystkich obywateli)
do PKB wliczane są zbrojenia, choć zdaniem niektórych ekonomistów wydatki takie nie zwiększają użyteczności społeczeństwa, jedynie umożliwiają prowadzenie działalności zwiększającej tę użyteczność
nie pokazuje jakości usług, zwłaszcza państwowych
nie odzwierciedla faktu, że nie cały wypracowany PKB trafia do obywateli w postaci bezpośredniej (pensje) lub pośredniej (świadczenia, zasiłki itp.) – część PKB transferowana jest w formie zysków za granicę.

Z tego powodu opracowano inne wskaźniki poziomu jakości życia, między innymi wskaźnik rozwoju społecznego (HDI) czy miernik dobrobytu ekonomicznego netto NEW (ang. net economic welfare).

Zobacz też

↑ Mark Taylor, Gregory Mankiw: Makroekonomia. Warszawa: PWE, 2009, s. 30, 32. ISBN 978-83-208-1818-5.
↑ antydobro [online], encyklopedia.pwn.pl [dostęp 2016-07-13] .

Bibliografia

R. Hall, J. Taylor, Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002
P. Samuelson, W. Nordhaus, Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007
E. Kwiatkowski, R. Milewski, Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007

Linki zewnętrzne

Gross domestic product (national currency, percent change, U.S. dollars) - all countries; World Economic Outlook Database, October 2015; International Monetary Fund (ang.)
World Economic Outlook Databases 1999-2015, International Monetary Fund (ang.)

[1] Mark Taylor, Gregory Mankiw: Makroekonomia. Warszawa: PWE, 2009, s. 30, 32. ISBN 978-83-208-1818-5.

[2] antydobro [online], encyklopedia.pwn.pl [dostęp 2016-07-13] .

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 '''Produkt krajowy brutto, PKB''' ([[język angielski|ang.]] ''gross domestic product, GDP'') – w [[ekonomia|ekonomii]], jeden z podstawowych mierników efektów pracy społeczeństwa danego kraju stosowany w [[rachunki narodowe|rachunkach narodowych]]. PKB opisuje zagregowaną wartość [[dobra finalne|dóbr]] i [[usługi|usług]] finalnych wytworzonych przez narodowe i zagraniczne czynniki produkcji na terenie danego kraju w określonej [[jednostka miary|jednostce]] czasu (najczęściej w ciągu roku)<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Taylor|imię = Mark|tytuł = Makroekonomia|rok = 2009|wydawca = PWE|miejsce = Warszawa|strony = 30, 32|isbn = 9788320818185|imię2 = Gregory|nazwisko2 = Mankiw}}</ref>.
-PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub spadek realnego PKB oraz dynamika tych ruchów stanowi miarę [[wzrost gospodarczy|wzrostu gospodarczego]]. Przy obliczaniu wartości PKB kryterium geograficzne jest jedyne i rozstrzygające. Nie ma znaczenia pochodzenie kapitału, własność przedsiębiorstw itp.
+PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub spadek jebania garskiej oraz dynamika tych ruchów stanowi miarę [[wzrost gospodarczy|wzrostu gospodarczego]]. Przy obliczaniu wartości PKB kryterium geograficzne jest jedyne i rozstrzygające. Nie ma znaczenia pochodzenie kapitału, własność przedsiębiorstw itp.
 == Metody obliczania wartości PKB ==