Lew Kamieniew

Lew Borysowicz Kamieniew, ros. Лев Борисович Каменев, właściwie Lew Rozenfeld, ros. Розенфельд (ur. 18 lipca 1883 roku w Moskwie, zm. 25 sierpnia 1936 tamże) - czołowy działacz ruchu bolszewickiego, pierwszy Przewodniczący Centralnego Komitetu Wykonawczego.

Urodził się w rodzinie żydowskiego maszynisty kolejowego, który później ukończył studia inżynieryjne. W 1900 poślubił siostrę Lwa Trockiego Olgę Bronsztejn (pod koniec życia żonaty z Tatianą Glebową). Z powodu udziału w demonstracji studenckiej 13 marca 1902 aresztowany, usunięty ze studiów prawniczych i wysłany do Tbilisi (wtedy Tyflis), gdzie przystąpił do kółek socjaldemokratycznych. W 1902 roku, w Paryżu, poznał Lenina, z którym następnie udał się do Szwajcarii. Uczestniczył w rewolucji 1905 roku. W 1908 przybył do Genewy, gdzie wraz z Leninem i Zinowjewem redagował pismo Proletariusz (Пролетарий). Razem stanowili ścisłe kierownictwo ruchu bolszewickiego, tzw. trojkę. W 1914 roku został aresztowany i zesłany na Syberię, skąd został uwolniony przez rewolucję lutową. 9 lipca 1917 dobrowolnie oddał się w ręce władz, które usiłowały aresztować przywódców bolszewickich; wkrótce uwolniony; rzecznik idei "jednolitego rządu socjalistycznego" w koalicji z eserami i mienszewikami, przeciwstawiał się idei zbrojnego powstania. Wkrótce po rewolucji usunięty z KC i czołowych stanowisk, ale później przywrócony. Przez krótki czas po zwycięstwie bolszewików w październiku był przewodniczącym Centralnego Komitetu Wykonawczego, czyli tytularną głową państwa. Ustąpił po kolejnym spięciu z Leninem i zastąpiono go Jakowem Swierdłowem.

W styczniu 1918 roku Lenin wysłał Kamieniewa z delegacją do Londynu skąd po tygodniu został deportowany. Aresztowany i więziony w Finlandii, po pewnym czasie wymieniony na jeńców fińskich. Po powrocie, w 1919 roku został członkiem Politbiura KC, a od 1923 roku wiceprzewodniczącym Rady Komisarzy Ludowych. Od 1918 do 1926 był także przewodniczącym rady miejskiej Moskwy. W 1923 roku wraz z Zinowjewem i Stalinem sprzymierzył się przeciw Trockiemu, pomagając Stalinowi uzyskać nieograniczoną władzę. W roku 1926 Stalin wystąpił przeciwko Kamieniewowi, usuwając go z najwyższych stanowisk: przez pewien czas był ludowym komisarzem handlu, ambasadorem we Włoszech, dyrektorem wydawnictwa.

Do końca życia Stalin toczył z nim grę - skłaniał do współpracy, zmuszał do wygłaszania samokrytyki, obiecywał zachowanie życia. W latach 1927-1928 oraz 1932-1933 usuwany z partii.

16 grudnia 1934 aresztowany i skazany na 5 lat więzienia (sprawa Moskiewskiego centrum), a niedługo potem na 10 lat pod zarzutem próby zamachu na Stalina (sprawa Biblioteki kremlowskiej i komendantury Kremla). W 1936 roku w sprawie przeciwko Trockistowsko-zinowjewowskiemu zjednoczonemu centrum skazany na śmierć i rozstrzelany 25 sierpnia. Wkrótce rozstrzelano także żonę, dwóch synów oraz rodzinę brata. Formalną rehabilitację przeprowadzono w 1988 roku.

Zobacz też:

• Wielka czystka