John Wycliffe

{{{rodzaj}}}
{{{imię}}}

John Wycliffe

{{{tytuły}}}
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{podpis grafiki}}}]] {{{podpis grafiki}}}
Data i miejsce urodzenia	{{{data urodzenia}}} {{{miejsce urodzenia}}}
Data i miejsce śmierci	{{{data śmierci}}} {{{miejsce śmierci}}}
Czczony przez	{{{kościół}}}
Beatyfikacja	{{{data beatyfikacji}}} {{{miejsce beatyfikacji}}} przez {{{beatyfikujący}}}
Kanonizacja	{{{data kanonizacji}}} {{{miejsce kanonizacji}}} przez {{{kanonizujący}}}
Wspomnienie	{{{wspomnienie}}}
Atrybuty	{{{atrybuty}}}
Patron	{{{patron}}}
Szczególne miejsca kultu	{{{miejsce kultu}}}
[[Plik:{{{faksymile}}}|130x100px|alt=Faksymile|{{{opis faksymile}}}]] {{{opis faksymile}}}

{{Święty infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | beatyfikujący = | miejsce kanonizacji = | data urodzenia = | patron = | kanonizujący = | miejsce beatyfikacji = | rodzaj = | data kanonizacji = | miejsce kultu = | podpis grafiki = | atrybuty = | faksymile = | data beatyfikacji = | miejsce śmierci = | tytuły = | wspomnienie = | imię = | data śmierci = | kościół = | grafika = | miejsce urodzenia = | opis faksymile = Nieznane pola: "Wspomnienie", "Portret", "Miejsce_śmierci", "Data_urodzenia", "Kanonizowana_przez", "Atrybuty", "Beatyfikowana_przez", "Miejsce_kultu", "quote", "Patronka", "zdjęcie podpis", "Miejsce_kanonizacji", "Imię", "Miejsce_urodzenia", "Data_beatyfikacji", "Data_kanonizacji", "Kościół", "Miejsce_beatyfikacji", "Tytuły" oraz "Data_śmierci".

Spalenie kości Wycliffe'a (John Foxe: Book of Martyrs, 1563)

John Wycliffe (w wersji spolszczonej Jan Wiklif lub Wiklef, nie ma pewności co do oryginalnej pisowni jego nazwiska; ur. ok. 1329 w Hipswell w hrabstwie Yorkshire, zm. 31 grudnia 1384 roku w Lutterworth niedaleko Leicester) – angielski teolog i reformator Kościoła, profesor teologii Uniwersytetu w Oksfordzie i duchowny katolicki związany z ruchem lollardów.

John Wycliffe był zwolennikiem reform Kościoła w oparciu o nauki Pisma Świętego. Sprzeciwiał się bogactwu Kościoła, supremacji władzy papieskiej, nauce o substancjalnej obecności Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej, niemoralności i żądzy władzy wśród duchownych, a także innym naukom i praktykom, które w późniejszym czasie odrzuciły wyznania protestanckie i dlatego jest uznawany za prekursora reformacji.

Biografia

Młodość

Wiklif urodził się we wsi Hipswell znajdującej się w północnej części Yorkshire w latach 20. XIV wieku. Jego rodzina zamieszkiwała te okolice od dawna i posiadała tam spory areał, którego centrum stanowiła wieś Wycliffe (Durham) leżaca około 15 km na północ od Hipswell. Nie wiadomo zbyt wiele o jego wczesnych latach, prawdopodobnie edukację otrzymał w lokalnej szkole parafialnej i nie wiadomo nawet dokładnie kiedy przybył do Oxfordu, z którym był silnie związany do końca życia. Ale z pewnością był tam w połowie lat 40. XIV wieku Arcybiskupem Canterbury był Thomas Bradwardine, autor książki „W sprawie bożej przeciwko pelagianom”, która była śmiałym nawiązaniem do doktryny łaski apostoła Pawła i Augustyna z Hippony i miała duży wpływ na kształtowanie przekonań teologicznych Wiklifa. Wiele zawdzięczał myśli Williama Ockhama, wykazywał zainteresowanie matematyką i naukami przyrodniczymi, ale poświęcił się studiowaniu teologii, prawa kościelnego i filozofii. Nawet jego przeciwnicy przyznawali, że wykazywał zręczność w dialektyce a jego pisma dowodzą iż znał dobrze prawo rzymskie i angielskie oraz historię Anglii.

Na ten czas przypada konflikt pomiędzy bractwami studenckimi reprezentującymi studentów pochodzących z północy (Boreales) i południa (Australes). Wiklif należał do bardziej antyklerykalnych Boreales. W filozofii żywy był spór pomiędzy nominalizmem a realizmem, Wiklif znał oba te kierunki. był głęboko rozczarowany stanem filozofii scholastycznej jak i samego Kościoła i kleru. Pod koniec życia dowodził iż to Biblia powinna być największym autorytetem w chrześcijaństwie, twierdził iż instytucja papiestwa jest niebiblijna, ruch klasztorny w sposób nieodwracalny zepsuty a urzędy kościelne i sakramenty są nieważne z powodu niemoralności księży.

Działalność

Studia na Balliol College w Oksfordzie ukończył w 1361. W tym samym roku dostał stanowisko w parafii Fillingham w Lincolnshire i dlatego musiał zrezygnować ze stanowiska na uniwersytecie, choć nadal mieszkał w Oxfordzie. Do uzyskania licencjatu zajmował się naukami przyrodniczymi i matematyką, ale Bachelor’s degree otrzymał z teologii i później zajmował się studiami biblijnymi. Ze względu na zdolności został w 1365 wyznaczony przez arcybiskupa Canterbury, Simona Islipa na dziekana Canterbury College, którego celem było wykształcenie świeckiego duchowieństwa diecezjalnego. Ale rok później promujący świeckie duchowieństwo Islip umiera, a jego następcą zostaje Simon Langham, reprezentujący ruch monastyczny i przekazuje Canterbury College mnichowi. Wiklif odwołuje się do Rzymu, ale odpowiedź jest dla niego nieprzychylna. Pomiędzy 1372 a 1385 zostaje doktorem teologii i zostaje wykładowcą teologii. W 1376 otrzymuje od rodziców list, w którym zachęcają go do przejścia do innego uniwersytetu, ale odmawia. W 1368 opuszcza Fillingham i dostaje parafię w Ludgershall w pobliżu Oxfordu co pozwala mu utrzymać kontakt z uniwersytetem. Sześć lat później w 1374 dostaje posiadłość w Lutterworth gdzie pozostaje do śmierci i mniej więcej w tym samym czasie prebendę w Aust w Westbury-on-Trym (obecnie część miasta Bristol).

Był inicjatorem pierwszego przekładu Biblii na język angielski. Tłumaczenie z łaciny ukończono pod jego kierownictwem w roku 1382, po 20 latach pracy. Biblia ta była ręcznie kopiowana i rozpowszechniana przez lollardów.

John Wycliffe był ostro zwalczany przez Kościół katolicki, który nie zgadzał się na tłumaczenie Pisma Świętego na język prostego ludu, ani na postulowane reformy. Papież Grzegorz XI wydał pięć bulli potępiających Wycliffe’a. Nigdy nie został jednak ekskomunikowany, pochowano go jednak w niepoświęconej ziemi.

W roku 1428 biskup angielski na polecenie papieża Marcina V wyjął kości Wycliffe’a z grobu cmentarza w Lutterworth. Zostały one zmiażdżone, spalone na popiół i wrzucone do rzeki Swift.

Dziedzictwo

Wycliffe zainicjował ruch lollardów, wędrownych kaznodziejów Pisma Świętego, którzy dalej szerzyli jego idee. Prace Wycliffe’a były inspiracją dla Jana Husa, czeskiego reformatora religijnego. W związku z tym husytów utożsamiano z wiklifistami i lollardami.

Do postaci i nauk Wycliffe’a nawiązuje jeden z najstarszych zabytków języka polskiego „Pieśń o Wiklefie”, napisana w połowie XV wieku przez Jędrzeja Gałkę z Dobczyna, nazywanego „polskim lollardem”.

Wycliffe jest uważany za prekursora ruchów reformacyjnych, często bywa nazywany „jutrzenką reformacji”. W Kościołach protestanckich uznawany za bohatera wiary, zaś w Kościele anglikańskim za świętego.

Linki zewnętrzne

• The Catholic Encyclopedia John Wyclif
• Kazanie Wycliffe’a Christ’s Real Body Not in the Eucharist
• Krótka biografia Wycliffe’a w języku polskim