Leucoedemia ingens: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Taksonomia i ewolucja: skoro ma imię Marianne, to pewnie jest kobietą |
lit. |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
Motyl ten osiąga około 14 mm rozpiętości skrzydeł{{r|ss}}. [[Głowa owadów|Głowa]] ma nagie [[oczy złożone]], szczątkowe [[głaszczki szczękowe]], dobrze wykształcone i trójczłonowe [[głaszczki wargowe]], nagie i krótkie [[haustellum]] oraz pozbawiona jest [[przyoczko|przyoczek]]{{r|Kristensen|Horaketal|ss}}. Pokrycie głowy tworzą blaszkowate łuski białej barwy{{r|ss}}, które są przylegające również na [[ciemię|ciemieniu]], co odróżnia gatunek od pokrewnego rodzaju [[czuprzyk]]. Od rodzaju tego ''Leucoedemia'' wyróżnia się również krótkim, nie schodzącym poniżej poziomu oczu [[czoło (anatomia)|czołem]]{{r|Horaketal}}. [[Czułki]] zbliżają się długością do przedniego skrzydła, nie osiągając jej jednak{{r|ss}}. Jak u innych czuprzykowatych nasadowe człony czułków są spłaszczone i mają wystające ku przodowi, szerokie i gęsto rozmieszczone łuski, formujące daszek częściowo nakrywający oczy ({{w języku|en|eye-cap}}){{r|Horaketal|ss}}. U obu płci pierwszy człon [[biczyk czułka|biczyka]] pozbawiony jest wcięcia{{r|ss}}. |
Motyl ten osiąga około 14 mm rozpiętości skrzydeł{{r|ss}}. [[Głowa owadów|Głowa]] ma nagie [[oczy złożone]], szczątkowe [[głaszczki szczękowe]], dobrze wykształcone i trójczłonowe [[głaszczki wargowe]], nagie i krótkie [[haustellum]] oraz pozbawiona jest [[przyoczko|przyoczek]]{{r|Kristensen|Horaketal|ss}}. Pokrycie głowy tworzą blaszkowate łuski białej barwy{{r|ss}}, które są przylegające również na [[ciemię|ciemieniu]], co odróżnia gatunek od pokrewnego rodzaju [[czuprzyk]]. Od rodzaju tego ''Leucoedemia'' wyróżnia się również krótkim, nie schodzącym poniżej poziomu oczu [[czoło (anatomia)|czołem]]{{r|Horaketal}}. [[Czułki]] zbliżają się długością do przedniego skrzydła, nie osiągając jej jednak{{r|ss}}. Jak u innych czuprzykowatych nasadowe człony czułków są spłaszczone i mają wystające ku przodowi, szerokie i gęsto rozmieszczone łuski, formujące daszek częściowo nakrywający oczy ({{w języku|en|eye-cap}}){{r|Horaketal|ss}}. U obu płci pierwszy człon [[biczyk czułka|biczyka]] pozbawiony jest wcięcia{{r|ss}}. |
||
Wierzch tułowia jest biały. Przednie skrzydło jest lancetowate z ogonkowato wydłużonym wierzchołkiem. Tło ma białe, ale w wierzchołkowej ⅓ znajduje się wzór obejmujący pomarańczową przepaskę poprzeczną, dymnobrązowe paski i czarne kropki. [[Strzępina]] jest biała. Tylne skrzydło jest wąskolancetowate i szaro ubarwione. [[ |
Wierzch tułowia jest biały. Przednie skrzydło jest lancetowate z ogonkowato wydłużonym wierzchołkiem. Tło ma białe, ale w wierzchołkowej ⅓ znajduje się wzór obejmujący pomarańczową przepaskę poprzeczną, dymnobrązowe paski i czarne kropki. [[Strzępina]] jest biała. Tylne skrzydło jest wąskolancetowate i szaro ubarwione. [[Wędzidełko]] u samców składa się z jednej, a u samic z dwóch kolcowatych szczecin. [[Odnóża]] są białe, w przypadku pierwszej i drugiej pary z szarymi częściami zewnętrznymi. Te przedniej pary mają [[goleń|golenie]] z [[epifiza]]mi i pozbawione ostróg. Golenie pary środkowej mają dwie, a tylnej cztery ostrogi{{r|ss}}. |
||
[[Odwłok]] samicy charakteryzuje się niezmodyfikowanymi [[sternum|sternitami]], niezaostrzonym [[pokładełko|pokładełkiem]] i dobrze [[skleryt|zesklerotyzowanymi]] [[ganapofizy|gonapofizami]]{{r|ss}}. [[Torebka kopulacyjna (narząd żeński)|Torebka kopulacyjna]] ma wydatny wyrostek i błoniasty przewód{{r|ss}}, formujący poniżej jej ujścia zesklerotyzowany lejek{{r|Horaketal}}. ''L. ingens'' jako jedyny przedstawiciel rodziny ma w korpusie torebki kopulacyjnej znamię. Jest ono wykształcone w formie ząbkowanej płytki pokrytej drobnymi kolcami{{r|Horaketal|ss}}. |
[[Odwłok]] samicy charakteryzuje się niezmodyfikowanymi [[sternum|sternitami]], niezaostrzonym [[pokładełko|pokładełkiem]] i dobrze [[skleryt|zesklerotyzowanymi]] [[ganapofizy|gonapofizami]]{{r|ss}}. [[Torebka kopulacyjna (narząd żeński)|Torebka kopulacyjna]] ma wydatny wyrostek i błoniasty przewód{{r|ss}}, formujący poniżej jej ujścia zesklerotyzowany lejek{{r|Horaketal}}. ''L. ingens'' jako jedyny przedstawiciel rodziny ma w korpusie torebki kopulacyjnej znamię. Jest ono wykształcone w formie ząbkowanej płytki pokrytej drobnymi kolcami{{r|Horaketal|ss}}. |
||
Wersja z 12:19, 19 lip 2021
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| Leucoedemia ingens | |||
| (Scoble et Scholtz, 1984) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Leucoedemia | ||
| Gatunek |
Leucoedemia ingens | ||
| Synonimy | |||
| |||
Leucoedemia ingens – gatunek motyli z podrzędu Glossata i rodziny czuprzykowatych. Jedyny z monotypowego rodzaju Leucoedemia. Występuje w Południowej Afryce. Pojawia się jedno pokolenie w ciągu roku. Larwy żerują wewnątrz galasów na Ozoroa paniculosa z rodziny nanerczowatych. Zimują w stanie diapauzy wewnątrz galasa.
Taksonomia i ewolucja
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1984 roku przez Malcolma J. Scoble’a i Clarke’a H. Scholtza na podstawie okazów odłowionych w latach 1981–82. Jako miejsce typowe wskazano Saartjiesnek w okolicach Brits w Południowej Afryce. Autorzy umieścili gatunek w nowym podrodzaju Bucculatrix (Leucoedemia), zaznaczając, że różnice z Bucculatrix s.str. mogą być uznane za wystarczające do wyniesienia go do rangi rodzaju[1]. Owego wyniesienia dokonali w 1986 roku Lajos Vári i Douglas M. Kroon[2].
Początkowo uznawano, że L. ingens stanowi takson siostrzany dla rodzaju czuprzyk (Bucculatrix), a Leucoedemia i Bucculatrix były jedynymi rodzajami czuprzykowatych[1][2]. W 1991 roku Ebbe Schmidt Nielsen i Ian Francis Bell Common jako pierwsi umieścili w czuprzykowatych rodzaj Ogmograptis [3]. W 2008 analizy filogenetycznej czuprzykowatych dokonała Swietłana Barysznikowa, jednak nie uwzględniła w niej rodzaju Ogmograptis; wyniki wskazały na siostrzaną relację Bucculatrix i Leucoedemia[4]. Przełomowe dla taksonomii czuprzykowatych okazały się analizy molekularne opublikowane w 2010 roku przez Marko Mutanena i innych oraz w 2012 roku przez Marianne Horak i innych. Kazały one do rodziny włączyć czwarty rodzaj, australijską Tritymba[5][6]. Według Horak i innych grupą siostrzaną dla Leucoedemia musi być właśnie rodzaj Tritymba, gdyż taksony te współdzielą unikalną synapomorfię w postaci frędzla szczecinek na krawędzi wierzchołkowej gnatosa. Wskazywałoby to na gondwańskie pochodzenie tych taksonów[6].
Morfologia
Owad dorosły
Motyl ten osiąga około 14 mm rozpiętości skrzydeł[1]. Głowa ma nagie oczy złożone, szczątkowe głaszczki szczękowe, dobrze wykształcone i trójczłonowe głaszczki wargowe, nagie i krótkie haustellum oraz pozbawiona jest przyoczek[7][6][1]. Pokrycie głowy tworzą blaszkowate łuski białej barwy[1], które są przylegające również na ciemieniu, co odróżnia gatunek od pokrewnego rodzaju czuprzyk. Od rodzaju tego Leucoedemia wyróżnia się również krótkim, nie schodzącym poniżej poziomu oczu czołem[6]. Czułki zbliżają się długością do przedniego skrzydła, nie osiągając jej jednak[1]. Jak u innych czuprzykowatych nasadowe człony czułków są spłaszczone i mają wystające ku przodowi, szerokie i gęsto rozmieszczone łuski, formujące daszek częściowo nakrywający oczy (ang. eye-cap)[6][1]. U obu płci pierwszy człon biczyka pozbawiony jest wcięcia[1].
Wierzch tułowia jest biały. Przednie skrzydło jest lancetowate z ogonkowato wydłużonym wierzchołkiem. Tło ma białe, ale w wierzchołkowej ⅓ znajduje się wzór obejmujący pomarańczową przepaskę poprzeczną, dymnobrązowe paski i czarne kropki. Strzępina jest biała. Tylne skrzydło jest wąskolancetowate i szaro ubarwione. Wędzidełko u samców składa się z jednej, a u samic z dwóch kolcowatych szczecin. Odnóża są białe, w przypadku pierwszej i drugiej pary z szarymi częściami zewnętrznymi. Te przedniej pary mają golenie z epifizami i pozbawione ostróg. Golenie pary środkowej mają dwie, a tylnej cztery ostrogi[1].
Odwłok samicy charakteryzuje się niezmodyfikowanymi sternitami, niezaostrzonym pokładełkiem i dobrze zesklerotyzowanymi gonapofizami[1]. Torebka kopulacyjna ma wydatny wyrostek i błoniasty przewód[1], formujący poniżej jej ujścia zesklerotyzowany lejek[6]. L. ingens jako jedyny przedstawiciel rodziny ma w korpusie torebki kopulacyjnej znamię. Jest ono wykształcone w formie ząbkowanej płytki pokrytej drobnymi kolcami[6][1].
Genitalia samca mają szeroką walwę[1] z wolnym płatem brzusznym wyposażonym w rączkowate szczecinki, które mogą być homologami sakulusa[6]. Wydatny, dobrze rozwinięty unkus ma kształt litery „V”. Szeroki gnatos[1] ma frędzel ze skierowanych dogrzbietowo szczecinek na krawędzi wierzchołkowej[6][1], który jest apomorfią dzieloną z rodzajem Tritymba. Wyrostków towarzyszących brak lub są one bardzo słabo wykształcone[6]. Poza tym genitalia samca cechują: szeroki tegmen ze spiczastym wierzchołkiem, winkulum w formie wąskiego pierścienia, krótki sakus, smukły edeagus i dobrze rozwinięta juksta w postaci pary rogów połączonych z anellusem[1].
Stadia rozwojowe
Gatunek ten przechodzi nadprzeobrażenie jak inne czuprzykowate. Przedostatnie stadium larwalne jest jeszcze całkowicie beznogie. Stadium ostatnie ma trzy pary odnóży tułowiowych, pary odnóży odwłokowych (posuwek) na segmentach odwłoka od trzeciego do szóstego oraz drobną parę posuwek na segmencie dziesiątym[1]. Tarcza przedtułowia pozbawiona jest przekłucia, co odróżnia larwę od tej u rodzaju Ogmograptis. Od rodzaju czuprzyk larwa odróżnia się obecnością szkieletu wewnętrznego w ostatnim segmencie odwłoka[6]. Płytka analna ma osiem szczecinek[1].
Poczwarka ma przód głowy wyciągnięty w dziobiasty wyrostek oraz wolne odnóża[1]. Skrzydła sięgają u niej do czubka odwłoka[6]. Segmenty odwłoka od drugiego do siódmego mają po stronie grzbietowej po dwie łatki ząbków lub drobnych kolców[6][1].
Ekologia i występowanie
Motyl ten ma jedno pokolenie w ciągu roku. Larwy są endofitofagami, żerującymi na drzewach Ozoroa paniculosa z rodziny nanerczowatych. Indukują one powstawanie jednokomorowych galasów, które ostateczny rozmiar osiągają w styczniu lub lutym. Larwa żeruje w galasie poczynając od części najbardziej wewnętrznej i kierując się na zewnątrz. Odchody larwy gromadzone są więc w środkowej części galasa. Larwa od lipca do połowy października pozostaje w diapauzie. Pod koniec października larwa opuszcza galas i konstruuje na roślinie żywicielskiej oprzęd o żebrowanej powierzchni, wewnątrz którego następuje przepoczwarczenie. Stadium poczwarki trwa około 10 dni[1].
Gatunek ten znany jest wyłącznie z Południowej Afryki w krainie etiopskiej. Jego roślina żywicielska występuje także w Mozambiku, Zimbabwe, Namibii i Angoli, w związku z czym może on być rozprzestrzeniony szerzej[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v M.J. Scoble, C.H. Scholtz. A new, gall-feeding moth (Lyonetiidae: Bucculatricinae) from South Africa with comments on larval habits and phylogenetic relationships. „Systematic Entomology”. 9 (1), s. 83–94, 1984.
- ↑ a b L. Vári, Douglas M. Kroon: Southern African Lepidoptera: A Series of Crossed-referenced Indices. Pretoria: Lepidopterists Society of Southern Africa and The Transvaal Museum, 1986.
- ↑ I.F.B. Common, E.S. Nielsen: Lepidoptera (Moths and Butterflies). W: The Insects of Australia. Vol. 2. Melbourne: Melbourne University Press, CSIRO, 1991, s. 817–915.
- ↑ S.V. Baryshnikova (С.В. Барышникова). Systematic and phylogeny of the genus Bucculatrix (Lepidoptera: Bucculatricidae) with special attention to larval mode of life and trophic relationships. „Труды Зоологического института РАН”. 312 (1/2), s. 95-113, 2008.
- ↑ M. Mutanen, N. Wahlberg, L. Kaila. Comprehensive gene and taxon coverage elucidates radiation patterns in moths and butterflies. „Proceedings of the Royal Society Biological Sciences Series B”. 277, s. 2839–2848, 2010.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m M. Horak, M.F. Day, C. Barlow, E.D. Edwards, Y.N. Su, S.L. Cameron. Systematics and biology of the iconic Australian scribbly gum moths Ogmograptis Meyrick (Lepidoptera: Bucculatricidae) and their unique insect–plant interaction. „Invertebrate Systematics”. 26 (4), s. 357-398, 2012. DOI: 10.1071/IS12022.
- ↑ Niels P. Kristensen: Handbook of Zoology. Band 4 – Arthropoda: Insecta, Teilband 35. Lepidoptera, moths and butterflies. Maximilian Fischer (red.). Berlin / New York: de Gruyter, 1998, s. 110. ISBN 3-11-015704-7.