Cesarstwo Palmyry: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Rządy Zenobii: poprawa linków |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Państwo infobox}} |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Państwo infobox |
{{Państwo infobox |
||
| |
|nazwa_polska = Cesarstwo Palmyry |
||
| |
|nazwa_oryginalna = Palmyra |
||
| |
|nazwa_dopełniacz = |
||
| |
|lata_istnienia = 263-272/273 |
||
| |
|członkowie = |
||
| |
|członkowie_tekst = |
||
| |
|stolica = [[Palmyra (Syria)|Palmyra]] |
||
| |
|ustrój_polityczny = Monarchia absolutna |
||
| |
|głowa_państwa = [[Waballat]]/[[Septimius Antiochus]] |
||
| |
|głowa_państwa_opis = Cesarz |
||
| ⚫ | |||
|p5 = |
|||
| |
|utworzenie_data = 263 |
||
| |
|od_kogo = [[Septimius Odenathus]] |
||
| ⚫ | |||
|n1 = Cesarstwo Rzymskie |
|||
| |
|przez_kogo = [[Lucjusz Domicjusz Aurelian|Aurelian]] |
||
| |
|likwidacja_data = 272/273 |
||
| ⚫ | |||
|n2_flaga = |
|||
| |
|mapa_obraz = Palmyrene Empire.png |
||
| ⚫ | |||
|n3_flaga = |
|||
|n4 = |
|||
|n4_flaga = |
|||
|n5 = |
|||
|n5_flaga = |
|||
|flaga_obraz = |
|||
|godło_obraz = |
|||
|nazwa_dopełniacz = |
|||
|dewiza = |
|||
|dewiza_język = |
|||
|dewiza_polski = |
|||
|lokalizacja_obraz = |
|||
|konstytucja = |
|||
|państwo = |
|||
|język_urzędowy = |
|||
|język_używany = [[język aramejski|aramejski]] i [[starożytna greka|grecki]] |
|||
|stolica = [[Palmyra (Syria)|Palmyra]] |
|||
|ustrój_polityczny = Monarchia absolutna |
|||
|typ_państwa = |
|||
|głowa_państwa = [[Waballat]]/[[Septimius Antiochus]] |
|||
|głowa_państwa_opis = Cesarz |
|||
|status_terytorium = |
|||
|zależne_od = |
|||
|głowa_terytorium = |
|||
|głowa_terytorium_opis = |
|||
|w_imieniu_tekst = |
|||
|w_imieniu_urząd = |
|||
|w_imieniu = |
|||
|szef_rządu = |
|||
|szef_rządu_opis = |
|||
|w_imieniu_tekst2 = |
|||
|w_imieniu_urząd2 = |
|||
|w_imieniu2 = |
|||
|powierzchnia = |
|||
|powierzchnia_wód = |
|||
|powierzchnia_miejsce = |
|||
|ludność = |
|||
|gęstość = |
|||
|ludność_rok = |
|||
|narodowości = |
|||
|ludność_miejsce = |
|||
| ⚫ | |||
|od_kogo = [[Septimius Odenathus]] |
|||
|utworzenie_data = 263 |
|||
| ⚫ | |||
|przez_kogo = [[Lucjusz Domicjusz Aurelian|Aurelian]] |
|||
|likwidacja_data = 272/273 |
|||
| ⚫ | |||
|waluta_nazwa = |
|||
|waluta_symbol = |
|||
|UTC = |
|||
|hymn = |
|||
|hymn_nazwa_polska = |
|||
|kod_ISO = |
|||
|domena = |
|||
|kod_samochodowy = |
|||
|numer_kierunkowy = |
|||
|terytoria_zależne = |
|||
|terytoria_autonomiczne = |
|||
|mapa_obraz = Palmyrene Empire.png |
|||
| ⚫ | |||
}} |
}} |
||
'''Cesarstwo Palmyry''' – samozwańcze, efemeryczne i semickie cesarstwo istniejące w latach [[263]]-[[272]]/[[273]]<ref group=uwaga>W literaturze naukowej spotykane są różne ramy czasowe istnienia państwa, jednak to właśnie w 263 Odenat przyjął tytuł imperatora. Z kolei cezurą końca cesarstwa może być zarówno pokonanie Zenobii w 272, jak i jej syna Antiocha rok później</ref> we wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego. |
'''Cesarstwo Palmyry''' – samozwańcze, efemeryczne i semickie cesarstwo istniejące w latach [[263]]-[[272]]/[[273]]<ref group=uwaga>W literaturze naukowej spotykane są różne ramy czasowe istnienia państwa, jednak to właśnie w 263 Odenat przyjął tytuł imperatora. Z kolei cezurą końca cesarstwa może być zarówno pokonanie Zenobii w 272, jak i jej syna Antiocha rok później</ref> we wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego. |
||
Wersja z 15:13, 4 gru 2021
| 263-272/273 | |
| Stolica | |
|---|---|
| Ustrój polityczny |
Monarchia absolutna |
| Głowa państwa |
Cesarz Waballat/Septimius Antiochus |
| odłączenie się od będącego w kryzysie Imperium Rzymskiego | |
| Wcielone do Imperium Rzymskiego po podboju militarnym |
Aurelian |
| Religia dominująca |
politeistyczne religie Wschodu i chrześcijaństwo |
| |
Cesarstwo Palmyry – samozwańcze, efemeryczne i semickie cesarstwo istniejące w latach 263-272/273[a] we wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego.
Geneza
Od lat 40. III wieku królem syryjskiego miasta Palmyry był Odenat. Rządzone przez niego państwo było silne militarnie, oraz ekonomicznie z powodu przebiegających przez nie szlaków handlowych. Odenat pozostawał wierny Rzymowi. Pomógł między innymi cesarzowi Walerianowi w walce z władcą Persji Szapurem I. W zamian został uhonorowany przez Waleriana. Następnie cesarz Galien miał zamiar uczynić z Palmyry centrum rzymskiej polityki wojskowej na Wschodzie. W 263 Odenat przyjął tytuł imperator, oraz corrector totus Orientis („nadzorca całego Wschodu”). Oprócz tego mianował się królem królów Wschodu. Otrzymał także pozwolenia na noszenie cesarskiej korony laurowej[1]. Palmyra dwukrotnie pokonała Persów, ale w 267 Odenat został zasztyletowany, prawdopodobnie właśnie na polecenie Rzymian. Powodem mogło być dojście do zbyt dużej siły politycznej: w 263 Odenat przejął kontrolę nad Lewantem, Mezopotamią i wschodnimi regionami Anatolii.
Rządy Zenobii
Po śmierci Odenata władzę po nim objęła jego żona Septimia Zenobia w imieniu małoletniego syna Waballata[2]. Zenobia była ambitną regentką i kontynuowała ekspansywną politykę swego męża. Najpierw podbiła Egipt na czele siedemdziesięciu tysięcy żołnierzy, a następnie ruszyła ku Azji Mniejszej. Celem Zenobii było przeniesienie stolicy kraju do Antiochii[3]. Cesarz Lucjusz Domicjusz Aurelian odbił te tereny, a Zenobia została opuszczona przez dotychczasowych stronników. Na zorganizowany opór cesarz natrafił w Antiochii, ale pokonał wrogie oddziały, w tym także żołnierzy rzymskich, którzy przeszli na stronę Palmyry. Następnie Aurelian dokonał pozorowany odwrót, by później zająć Emesę. Jako ostatnia została zdobyta sama Palmyra w 272. Zenobia próbowała uciec, ale została pojmana[4]. Później doszło jeszcze do buntu Palmyry, w wyniku którego nowym cesarzem obrany został inny syn Zenobii Septimius Antiochus. Ostatecznie także i on został dość szybko pokonany[5]. Zwycięski Aurelian postanowił zniszczyć miasto i rozebrać jego mury, co stanowiło cios dla tamtejszego handlu ze Wschodem.
Zobacz też
Uwagi
- ↑ W literaturze naukowej spotykane są różne ramy czasowe istnienia państwa, jednak to właśnie w 263 Odenat przyjął tytuł imperatora. Z kolei cezurą końca cesarstwa może być zarówno pokonanie Zenobii w 272, jak i jej syna Antiocha rok później
Przypisy
Bibliografia
- Timothy E. Gregory: Historia Bizancjum. przeł. Justyn Hunia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008. ISBN 978-83-233-2588-8.
- Józef Wolski, Historia Powszechna. Starożytność, wydanie dziesiąte, Warszawa, 2002.
- Pat Southern, Empress Zenobia: Palmyra's Rebel Queen, 2008.