Stahlrohrlanze
Stahlrohrlanze – niemiecka stalowa lanca występująca w dwóch wersjach M1890 i M1893nA, używana przez niemiecką kawalerię od lat dziewięćdziesiątych XIX wieku do roku 1927.
M1890[edytuj | edytuj kod]
Kawaleria Cesarstwa Niemieckiego przeszła proces standaryzacji i reorganizacji pod koniec lat osiemdziesiątych XIX wieku. W ramach tego procesu wszystkie oddziały miały otrzymać lance, które wcześniej nosili tylko ułani[1]; nosili je wszyscy szeregowcy i niektórzy podoficerowie. Ci podoficerowie, którym nie wydano lanc, oraz oficerowie kawalerii nadal uzbrojeni byli w szable[2]. Początkowo wydawane były lance drewniane, ale w 1890 roku wprowadzono nowy, całkowicie stalowy projekt[1]. W wydaniu Encyklopedii Britannica z 1911 roku stwierdzono, że użyto stali, ponieważ Niemcy mieli trudności ze zdobyciem drewnianych drzewców, w które mogliby wyposażyć swoją kawalerię. Brytyjscy lansjerzy używali drzewców bambusowych lub jesionowych, ale w Cesarstwie Niemieckim brakowało tych pierwszych, a encyklopedia stwierdzała, że jesion niemiecki nie był odpowiedni dla tych drugich[3]. Ułani ze Śląska nadal nosili drewnianą lancę, ale później otrzymali lancę sosnową M1896[4].
Lanca M1890 była pierwszą lancą wykonaną w całości ze stali[1]. Składała się z rękojeści z poczerniałej stali, grota z lśniącej stali i spiczastego stożkowego tylca u podstawy[5], dzięki czemu lanca mogła być wbita w ziemię i stać pionowo do góry[2]. Na rozkaz do walki kawalerzyści zsiadali, wbijali lance w ziemię w miejscu, w którym miały zostać pozostawione konie i posuwali się naprzód, niosąc karabiny[2]. Lanca miała długość 3,2 metra, a grot o przekroju czworokątnym miał długość 126 milimetrów[6]. Skórzany temblak przymocowany był do środka rękojeści, zabezpieczony trzema mosiężnymi pierścieniami[5]. Na rękojeści poniżej grota znajdowało się sześć pierścieni, przez które można było przewlec drut, aby utrzymać proporczyk lancy[1]. Oznaczenia jednostek, numer seryjny i znak królewski wybijano na dwóch przeciwległych powierzchniach grota[6].
M1893nA[edytuj | edytuj kod]
M1893nA nieznacznie różniła się od lancy M1890[1]. Po raz pierwszy rękojeść została wykonana z ciągnionej, miękkiej stali i miała średnicę 36 milimetrów[2]. Grot, nadal czworokątny w przekroju, został nieco pogrubiony[1][2]. Kruszyński (2021) opisał lancę jako mierzącą 3,2 metra, ale Larsen i Yallop (2017) jako mierzącą 3,137 metra – oba źródła zgadzają się, że lanca ważyła 2,12 kilograma[2][1]. Pośrodku lancy znajdowała się mosiężna rękojeść, obszyta płótnem. W jednej trzeciej od podstawy znajdował się mosiężny pierścień ze skórzanym temblakiem, który służył do przenoszenia lancy (stożkowa podstawa pasowała do skórzanego rękawa przy prawym strzemieniu kawalerzysty)[2].
Zamiast sześciu pierścieni do mocowania proporczyka w M1890, lanca M1893nA miała cztery pierścienie w półkulistych mosiężnych pokrętłach, bardziej masywnych niż te w modelu z 1890 roku[2][1]. M1890, która pozostawała w służbie wraz z nowszym modelem, została zmodyfikowana, aby bardziej go przypominała, z usuniętymi dwoma pierścieniami[1][6]. Zmodyfikowany egzemplarz znajduje się w zbiorach brytyjskiej Royal Armouries[2]. Wszystkie lance przed 1914 rokiem były produkowane przez Królewską Fabrykę Karabinów w Gdańsku[1].
Kawaleria niemiecka (niektóre jednostki były spieszone i walczyły jako piechota) podczas I wojny światowej była wyposażona w lance[7]. Stały się jedyną bronią kawalerii do walki w zwarciu po wycofaniu szabel ze służby polowej w 1915 roku i pozostały nią do końca wojny[1]. Lanca nadal służyła w kawalerii powojennej Reichswehry, ale została wycofana ze służby polowej w 1927 roku. Niektóre jednostki nosiły szable aż do II wojny światowej[7][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Alan Larsen, Henry Yallop: The Cavalry Lance. Bloomsbury USA, 2017. ISBN 978-1-4728-1618-4.
- ↑ a b c d e f g h i Bartosz Kruszyński: The German 10th Infantry Division: Tactical Combat Operations on the Western Front in August 1914. V&R Unipress, 2021. ISBN 978-3-8470-1277-1.
- ↑ Lance. [w:] Encyklopedia Britannica [on-line]. Wikisource. [dostęp 2022-12-22]. (ang.).
- ↑ Roman Jarymowycz: Cavalry from Hoof to Track. Stackpole Books, 2009, s. 345. ISBN 978-0-8117-5093-6.
- ↑ a b Lance, Model 1890. Imperial War Museums. [dostęp 2022-12-22]. (ang.).
- ↑ a b c Lance – Model 1890/93 Stahlrohrlanze. Royal Armouries Collections. [dostęp 2022-12-22]. (ang.).
- ↑ a b Patricia Clough: The Flight Across The Ice: The Escape of the East Prussian Horses. Haus Publishing, 2010, s. 56. ISBN 978-1-910376-85-0.
- ↑ James C. Bradford: International Encyclopedia of Military History. Routledge, 2004, s. 1315. ISBN 978-1-135-95033-0.