Stanisław Skrzydlewski

Stanisław Watta-Skrzydlewski

Data i miejsce urodzenia	28 stycznia 1927 Unisław
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1966 Bielsko-Biała
Zawód, zajęcie	pilot doświadczalny, pilot samolotowy, instruktor lotniczy
Odznaczenia

Zdobyte odznaki szybowcowe

Złota Odznaka Szybowcowa z trzema diamentami

Złota odznaka szybowcowa

Srebrna odznaka szybowcowa

Stanisław Watta-Skrzydlewski (ur. 28 stycznia 1927 w Unisławiu, zm. 12 grudnia 1966 w Bielsku-Białej) – polski szybownik, trzeci w Polsce zdobywca Złotej Odznaki Szybowcowej z trzema diamentami, szybowcowy pilot doświadczalny I kl, pilot samolotowy I kl, instruktor lotniczy.

Lotnictwem interesował się od dziecka, a początki pierwszych kroków w lotnictwie sięgają sierpnia 1945 roku, gdy w Ośrodku Szkolnym Szybownictwa Grodziec uzyskał kategorię A pilota szybowcowego. Za niespełna rok w Goleszowie uzyskał kategorię B, a w sierpniu 1947 kategorię C. Szybko podnosił kwalifikacje: w 1948 r. uzyskał warunki do srebrnej, a w 1950 r. zdobył Złotą odznakę Szybowcową (Nr 10). W 1953 r. uzyskał Złotą Odznakę Szybowcową z trzema diamentami jako trzeci Polak i 14 na świecie (pierwszym był Tadeusz Góra, drugim Andrzej Ziemiński).

W 1951 r. ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach (mgr inż. mechanik). Przez pewien czas pracował w Biurze Projektów Przemysłu Hutniczego.

W 1955 r. rozpoczął pracę jako pilot doświadczalny w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym SZD w Bielsku-Białej. W czasie pracy w SZD oblatał następujące prototypy szybowców:

Lp	Typ i nazwa	Data
1	SZD-15 Sroka	25.02.1956
2	SZD-19 Zefir	31.12.1958
3	SZD-25 Lis	05.03.1960
4	SZD-19 Zefir 2	11.03.1960
5	SZD-21 Kobuz 1	03.06.1961
6	SZD-21 Kobuz 2	27.08.1961
7	SZD-21 Kobuz 3	10.12.1964
8	SZD-29 Zefir 3	26.04.1965
9	SZD-32 Foka 5	29.11.1966

W latach 1946-1966 latał na niemal wszystkich (poza bezogonowcami SZD-6 Nietoperz i SZD-20 Wampir 2) szybowcach w Polsce. Od 1956 r. kierownik działu prób w locie SZD.

Startował w latach 1948-1957 w licznych zawodach szybowcowych w Polsce, zdobywając czołowe miejsca. Otrzymał tytuł mistrza sportu w szybownictwie (nr 16).

Zapoczątkował nowoczesne metody badania szybowców w locie, tj. wielokanałowy oscylograf do rejestracji parametrów lotu, wleczoną kamerę oraz magnetofon i łączność radiową.

W dn. 06.11.1956 r. został członkiem Komisji Restytucyjnej Aeroklubu PRL, a w grudniu 1956 r. został wiceprzewodniczącym Aeroklubu na lata 1957-1959.

Brał udział w promocji polskiego szybownictwa i polskich szybowców za granicą. W 1955 r. był organizatorem i kierownikiem 6 osobowej wyprawy szybowcowej do Indii, w 1960 r. i 1962 r. przebywał w Anglii, w 1961 r. w Holandii oraz w 1964 r. w Turcji.

Do przedwczesnej śmierci wylatał 2134 godziny, z czego 522 godziny na samolotach.

Zginął śmiercią lotnika w katastrofie lotniczej - podczas badań korkociągu z przednim położeniem środka ciężkości - na skutek zablokowania się lotki w położeniu wychylonym - w szybowcu SZD-30 Pirat (o znakach rejestracyjnych SP-2502, nr fabr. W-289) w dn. 12 grudnia 1966 roku. Wyjaśnieniem problemu niewyjścia szybowca z korkociągu zajął się inż. Stanisław Wielgus, szczęśliwie wyskakując ze szczątków rozsypującego się szybowca i stwierdzając zablokowanie toru sterowania lotkami.

W miejscu katastrofy Stanisława Skrzydlewskiego jest głaz z tablicą pamiątkową. Został pochowany w Katowicach na cmentarzu przy ul. Francuskiej.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz odznaką Zasłużonego Działacza Lotnictwa Sportowego.

W Bielsku-Białej jedna z ulic jest nazwana jego imieniem.

Bibliografia

• Jerzy Jędrzejewski, Polscy piloci doświadczalni, Biblioteka Historyczna Instytutu Lotnictwa 2014 r.
• Andrzej Glass, Tomasz Murawski (praca zbiorowa), Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju, Wydawnictwo SCG, Bielsko-Biała 2012, ISBN 978-83-932826-0-9, s. 123-125.