Staroźreby
52°37′56″N 19°59′13″E/52,632222 19,986944| wieś | |
 Kościół Aniołów Stróżów | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
24 |
| Kod pocztowy |
09-440[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WPL |
| SIMC |
0577060[5] |
Położenie na mapie gminy Staroźreby  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu płockiego  | |
| 52°37′56″N 19°59′13″E/52,632222 19,986944[1]
| |
| Strona internetowa | |
Staroźreby – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Staroźreby[5][6].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0577076 | Staroźreby-Kolonia | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Staroźreby.
Rys historyczny[edytuj | edytuj kod]
Staroźreby, położone na 24 kilometrze drogi biegnącej z Płocka na północny wschód do Góry – ku trasie Bydgoszcz-Warszawa. Jest to nieomal centralne miejsce regionu okolonego dolinami Skrwy, Wkry i Wisły. Z dość dużej terytorialnie parafii, jaką była jedenastowieczna Zagroba, została utworzona nowa struktura parafialna, mianowicie Staroźreby. Nazwa miejscowości Staroźreby, składa się z dwóch członów – „Stary” oraz „Źrzeb”. Staropolskie wyrażenie „źrzeb”, a nowopolskie „źreby” znaczyło dział ziemi, miarę roli, łan. Była to zatem nazwa kultowa oznaczająca wydzielony kawał ziemi dla pierwszego osadźcy. W okresie piastowskim była to stara wieś książęca, stanowiąca niegdyś prawdopodobnie całość z kluczową barokową wsią Woźnikami. Ślady stałej obecności człowieka w okolicach Staroźreb w granicach tutejszej gminy – jak wskazują wykopaliska – pochodzą z XI-XII w.
Herb Staroźreb[edytuj | edytuj kod]
Herbem gminy jest „tarcza w kolorze zielonym, podzielona linią określającą rozmiary łanu, staropolskiej miary gruntu, zwanej też zrębem, który otoczony jest 6 drzewami, przedzielonymi 5 pniakami. W środku pola stoi neogotycka brama w kolorze białym, z krzyżem na szczycie, prowadząca do pałacu w Staroźrebach. Nad bramą korona książęca” .
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Pałac, zbudowany w stylu klasycystycznym około 1800 roku przez architekta warszawskiego Hilarego Szpilowskiego. Fasadę wyróżnia czterokolumnowy portyk podtrzymujący fronton z herbami Pobóg (po lewej) właścicieli – rodziny Bromirskich i Jastrzębiec (po prawej) Porczyńskich. Rezydencja powstała dla Onufrego i Ludwiki Bromirskich. We wnętrzach zachowały się malowidła pędzla Władysława Bończy-Rutkowskiego. Pałac otacza zaniedbany park z licznymi stawami (teren prywatny).
- Kościół parafialny pw. Aniołów Stróżów. Pierwsza świątynia powstała już w XIV wieku. z fundacji Stanisława Grada ze Szreńska. Kolejne kościoły budowane lub odnawiane były w XVI, XVIII i XX wieku. Wewnątrz znajdują się m.in. barokowa chrzcielnica z XVII wieku, monstrancja z XIX wieku. Przy kościele XIX-wieczna dzwonnica.
- Dawny zajazd z pierwszej połowy XIX wieku (ul. Płocka 5)
- Stare młyny. Pierwszy z 1936 roku, oraz dawny młyn parowy (obecnie elektryczny) z 1918 roku.
_01.jpg)
_04.jpg)
Jednostki publiczne[edytuj | edytuj kod]
- posterunek policji
- jednostka ochotnicza straż pożarna
- szkoła podstawowa
- biblioteka
- GOPS
Sport[edytuj | edytuj kod]
Kluby sportowe[edytuj | edytuj kod]
- LKS Świt Staroźreby - piłka nożna (4 liga)
- Klub Karate Tsunami Staroźreby
Obiekty sportowe[edytuj | edytuj kod]
- hala sportowo-widowiskowa
- boisko Orlik 2012
Osoby związane ze Staroźrebami[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Staroźrebski Sobiejuski herbu Dołęga (ur. ok. 1517 roku – zm. 1 stycznia 1580 roku w Przemyślu) – kanonik płocki i włocławski, archidiakon dobrzyński i krakowski, sekretarz królewski, biskup chełmski; następnie przemyski.
- Onufry Bromirski (ur. 1740 roku w Miszewku - zm. 27.05.1834 w Warszawie) - dziedzic dóbr Staroźreby.
- Władysław Bończa-Rutkowski (ur. 18 lipca 1841 w Nowym Dworze Mazowieckim, zm. 21 sierpnia 1905 w Staroźrebach) – polski malarz-pejzażysta.
- Karol Andrzej Stadnicki herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. 9 listopada 1885 w Radawcu, zm. 7 maja 1937) polski ziemianin, ksiądz rzymskokatolicki, historyk i działacz społeczny.
- Mariusz Unierzyski (ur. 5 marca 1974 w Płońsku) – polski piłkarz, obecnie trener i zawodnik Świtu Staroźreby.
- Emilia Mikołajewska (ur. 17 stycznia 1974 w Płocku) – polska fizjoterapeutka, doktor habilitowana, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Inne[edytuj | edytuj kod]
- Do 2016 roku w Staroźrebach istniał klub Bluedisco z muzyką techno, house i electro, zaś w drugiej sali z muzyką taneczną,
- W Staroźrebach znajduje się Zgromadzenie Sióstr Pasjonistek.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 129626
- ↑ Wieś Staroźreby w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-10-08], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-12-12].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1201 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Starożreby, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 267.
- Staroźreby, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 618.
- Staroźreby | Ciekawe Miejsca - Internetowy Przewodnik Turystyczny. ciekawe-miejsca.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-16)].
- Siedziba gminy: Staroźreby
| Wsie |
|
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
