Dołęga (herb szlachecki)

Dołęga
Typ herbu	herb szlachecki
Alternatywne nazwy	Dołega, Dolega
Pierwsza wzmianka	1345 (pieczęć), 1402 (zapis)

Dołęga (Dołega, Dolega) – polski herb szlachecki.

Opis herbu

Opis zgodnie z klasycznymi regułami blazonowania:

W polu błękitnem krzyż kawalerski złoty na barku srebrnej podkowy. Ze środka podkowy wychodzi strzała srebrna żeleźcem na dół. W klejnocie skrzydło czarne przeszyte strzałą srebrną.

Ma być podkowa biała, do góry barkiem, ni brama wystawiona, krzyż złoty u niej na wierzchu i środku, w pośrodku podkowy strzała biała albo bełt żeleźcem na dół, w polu błękitnym. W hełmie skrzydło sępie, a przez nie strzała z żeleźcem w prawą obrócona. Kasper Niesiecki, Herbarz, III, s. 362-363

Najwcześniejsze wzmianki

Herb Dołęga w herbarzu Jana Długosza z lat 1464–1480 Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae.

Najstarsza pieczęć z 1345 r., pierwsza wzmianka w źródłach pisanych z 1402 r.

Najwcześniejsze źródło heraldyczne wymieniające herb to datowane na lata 1464–1480 Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae polskiego historyka Jana Długosza. Zapisuje on informacje o herbie wśród 71 najstarszych polskich herbów szlacheckich we fragmencie: "Dolanga ex familia Accipitrum deriuata, babatum transversale album, in summitate cruce, in anteriori parte sagitta ornatum defert. ".

W wyniku unii horodelskiej w 1413 herb został przeniesiony na Litwę. Do rodu Dołęgów przyjęty został bojar Monstwild (Monstwyld, Monstiwyld, Monstwid). Przedstawiciel rodu polskiego jest nieznany (napis na dołączonej do aktu pieczęci da się odczytać tylko częściowo).

Legenda herbowa

Herb ten się w Polsce urodził: bo gdy Bolesław Krzywousty z Prusakami wojował, rycerz Dołęga nazwany, herbu Pobóg, z boku z zasadzki, wodza Pruskiego wojska, tak dobrze z kuszy ugodził, ze go z konia zwalił i z życia wyzuł; czym przestraszeni ludzie jego, snadniej potem od Polskiej szabli porażeni zostali. Za tę przysługę od Króla do ojczystego herbu swego, wziął strzałę w przydatku, a herb od imienia jego Dołęga nazwany. Mnie się zda, że starszy ten herb od czasów Bolesława Krzywousta: bo dobrze za panowania jego, już tego domu familianci w senacie zasiadali. Niektórzy przydają, że herb Niezgoda, od Dołęgi wziął swoje początki.

Herbowni

• Jerzy Mycielski
• Zygmunt Mycielski
• Paweł Włodkowic
• Maria Skłodowska-Curie
• Antoni Gorecki
• Adam Wrzosek
• Filip Zaleski
• Wacław Zaleski
• Karol Wyrwicz
• Roch Kossowski
• Michał Lasocki
• Feliks Szreński
• Franciszek Ksawery Nitosławski

Zobacz też

• lista herbów szlacheckich.

Bibliografia

• Zygmunt Celichowski: Jan Długosz, "Insignia seu clenodia regis et regni Poloniae.Z kodeksu kórnickiego.". Poznań: Zygmunt Celichowski, 1885.

Linki zewnętrzne

• R. Jurzak: Genealogia dynastyczna. (pol. • ang.)
• J. Łyczkowski: Herby szlacheckie. W: Herb Dołęga i herbowni [on-line]. (pol. • biał. • ang. • ros.)
• Łyczkowscy herbu Dołęga