Przejdź do zawartości

Stefan Arczyński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Smyru (dyskusja | edycje) o 21:00, 28 sie 2022. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Stefan Arczyński
{{{alt grafiki}}}
Stefan Arczyński (2011)
Data i miejsce urodzenia

31 lipca 1916
Essen

Data i miejsce śmierci

28 sierpnia 2022
Wrocław

Zawód, zajęcie

fotograf

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka Honorowa Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Multimedia w Wikimedia Commons
Brazylijka

Stefan Arczyński (ur. 31 lipca[1] 1916 w Essen, zm. 28 sierpnia 2022[2] we Wrocławiu[3]) – polski fotograf.

Życiorys

Urodzony w Niemczech w rodzinie emigrantów z Wielkopolski, syn Wiktora[5], urzędnika państwowego, działacza Związku Polaków w Niemczech i Heleny z d. Adamska (zm. 1918).

Fotografią zainteresował się już w młodości, w szczególności fotografią sportową. Od 1934 uczył się zawodu, a później podjął pracę w usługowym zakładzie fotograficznym w Essen. Wykonywał zdjęcia podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936. W 1937 pracował w Mönchengladbach – w firmie, dla której wykonywał fotografie sportowe i teatralne.

Po wybuchu II wojny światowej został wcielony do Luftwaffe[6] i skierowany do Francji; tam zajmował się opracowywaniem fotografii lotniczych. Później przeniesiony do piechoty trafił na front wschodni na Ukrainę. Także i tam nie rozstawał się z aparatem fotograficznym i robił zdjęcia podczas wojny z ZSRR. Ranny pod Stalingradem trafił do sowieckiego lazaretu i do niewoli na Łotwie. W zwolnieniu go stamtąd dopomogła działalność ojca w Związku Polaków w Niemczech[7].

W 1946, po przebyciu polskiego obozu przejściowego, uzyskał obywatelstwo polskie, najpierw trafił do dolnośląskiej Lubawki[1], a następnie osiedlił się w Kamiennej Górze[8][9], gdzie od 1948 prowadził zakład fotograficzny. W 1950 przeprowadził się do Wrocławia, gdzie przy ul. Łokietka otworzył fotograficzny zakład usługowy. W 1952 poznał Lidię Cichocką, artystkę baletu Opery Wrocławskiej; dwa lata później wziął z nią ślub.

Uczył fotografii we Wrocławskim Towarzystwie Fotograficznym, w 1951 został członkiem ZPAF[10]. Jego fotografie dokumentujące odbudowę Wrocławia i Dolnego Śląska publikowane były m.in. przez wydawnictwo Ossolineum.

Wykonywał zdjęcia na okładki czasopism i do widokówek; fotografował także sztukę – balet i teatr. Przez wiele lat współpracował z reżyserem Henrykiem Tomaszewskim[11], liczne są też portrety, szczególnie żony Lidii. Dużo podróżował po świecie, obok zdjęć z różnych regionów Polski ma w swym dorobku także fotografie z licznych krajów Europy oraz m.in. z Chin, Indii, Afryki i USA.

Wystawy indywidualne (wybór):

  • Festiwal warszawski – Warszawa; Wrocław; Katowice; Szwecja – Wrocław (1956)
  • Moskwa-Leningrad – Wrocław; Chińskie Dachy – Wrocław (1959)
  • Italia – Wrocław; Chicago, USA (1958–1960)
  • Polska – Chicago, USA; Wystawa retrospektywna – Los Angeles, USA (1960)
  • Martwe drzewa – Wrocław (1961)
  • Drzewa – Wrocław; Ludzie – Wrocław (1962)
  • Tak widziałem Amerykę – Wrocław (1963)
  • Drzewa i ludzie – Galeria Kordegarda, Warszawa (1964)
  • Drzewa – Wrocław (1971)
  • Fotografia – Freital, NRD (1972)
  • Dolny Śląsk – Drezno, NRD (1973)
  • Dzieci na fotografiach Stefana Arczyńskiego – Muzeum Miejskie Wrocławia (2004)
  • Stefan Arczyński, fotografie z lat 1940–1996 – Sokołowsko (2004)
  • Wrocław dziękuje Stulatkom – Wrocław (2008)
  • Ulice świata – Muzeum Miejskie Wrocławia (2010)
  • Europa na fotografiach Stefana Arczyńskiego – Muzeum Miejskie Wrocławia (2011)
  • Migawki sprzed półwiecza – Galeria „Wydawnictwo”, Wrocław 2012
  • 100 na 100 – Muzeum Miejskie, Wrocław (2016)
  • Arczyński#100. Fotografie wrocławskie – Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław (2016)

Odznaczenia

Nagrody

  • Nagroda Artystyczna Miasta Wrocławia (1959),
  • Nagroda Kulturalna Śląska – przyznana przez rząd Dolnej Saksonii (1992),
  • Nagroda Wrocławia (2000).

Przypisy

  1. ↑ a b Małgorzata Wieliczko: Stefan Arczyński: Legenda fotografiki, legenda Wrocławia. 2019-07-24. [dostęp 2022-08-28].
  2. ↑ Marcin Kruk: Zmarł Stefan Arczyński. Legendarny fotograf nie tylko Wrocławia. tuwroclaw, 2022-08-28. [dostęp 2022-08-28].
  3. ↑ Piotr Kozłowski: Stefan Arczyński nie żyje. Nestor polskiej fotografii miał 106 lat. dziennik.pl.
  4. ↑ Magda Podsiadły: Stefan Arczyński dziś kończy sto lat. wyborcza.pl, 2016-07-31. [dostęp 2022-08-28].
  5. ↑ Ojciec Stefana został aresztowany przez gestapo i stracony w 1940 przez ścięcie toporem za działalność polonijną[4]
  6. ↑ Jego starszy brat Tadeusz w tym samym czasie służył w Wojsku Polskim i jako oficer brał udział w kampanii wrześniowej.
  7. ↑ Jego ojciec członek ZPwN, został oskarżony przez Niemców o przekazywanie informacji Polakom; skazany i stracony w 1940.
  8. ↑ Michał Jała, Stefan Arczyński – arcymistrz polskiej fotografii czarno-białej /1/, „Miasto Langhansa” (3), Kamienna Góra 2013, s. 2–3.
  9. ↑ Michał Jała, Stefan Arczyński – arcymistrz polskiej fotografii czarno-białej /3/, „Miasto Langhansa” (5), Kamienna Góra 2013, s. 5.
  10. ↑ Obecnie członek honorowy ZPAF Okręgu Dolnośląskiego z legitymacją nr 119.
  11. ↑ Stefan Arczyński o Henryku Tomaszewskim. teatry.art.pl, 2001-10-25. [dostęp 2012-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-28)].
  12. ↑ "Chiny" w obiektywie Arczyńskiego [online], Culture.pl [dostęp 2020-02-25] (ang.).
  13. ↑ Złota Gloria Artis dla Stefana Arczyńskiego. mkidn.gov.pl, 2011-09-09. [dostęp 2012-11-21].
  14. ↑ MKiDN – Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis [online] [dostęp 2020-02-25] (pol.).
  15. ↑ Złota Odznaka dla Stefana Arczyńskiego [online], www.umwd.dolnyslask.pl, 18 listopada 2016 [dostęp 2020-02-25].

Bibliografia

Linki zewnętrzne


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stefan_Arczyński&oldid=67924492”