Stefan Cendrowski

Stefan Cendrowski

Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1898 Szydłowiec
Data i miejsce śmierci	21 sierpnia 1992 Warszawa
Poseł do Krajowej Rady Narodowej
Okres	od 26 października 1946 do 19 stycznia 1947
Przynależność polityczna	Polska Partia Socjalistyczna
Poseł na Sejm Ustawodawczy
Okres	od 19 stycznia 1947 do 3 października 1948
Starosta ostródzki
Okres	od wiosna 1945 do 31 grudnia 1945
Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie
Okres	od 6 czerwca 1947 do 31 grudnia 1948
Poprzednik	Lucjusz Dura
Następca	Stanisław Piaskowski
Wiceprzewodniczący Mazurskiej Rady Narodowej
Okres	od 1 stycznia 1946 do 6 czerwca 1947
Odznaczenia

Grób Stefana Cendrowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Stefan Cendrowski krypt. Prom (ur. 19 sierpnia 1898 w Szydłowcu, zm. 21 sierpnia 1992 w Warszawie) – nauczyciel, działacz oświatowy, niepodległościowy i socjalistyczno-demokratyczny, polityk: starosta ostródzki w 1945, poseł do Krajowej Rady Narodowej w 1946–1947 i na Sejm Ustawodawczy w 1947–1948; w 1946–1947 wiceprzewodniczący, następnie w 1947–1948 przewodniczący Mazurskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej.

Życiorys

Urodził się w Szydłowcu, w rodzinie Antoniego (1871–1932) i Bronisławy z Krzemińskich. Ojciec, z zawodu ślusarz, związany był z miejscową komórką Polskiej Partii Socjalistycznej, był uczestnikiem rewolucji polskiej 1905.

W 1916 Stefan Cendrowski przystąpił do Organizacji Bojowej PPS w Radomiu, za co był więziony w czasie okupacji austriackiej. W listopadzie 1918 jako członek OB PPS wziął udział w rozbrajaniu Austriaków na ziemi radomskiej. Zaciągnął się do Wojska Polskiego. Szkołę średnią ukończył już w wolnej Polsce. Podczas studiów był nauczycielem w szkole podstawowej na Targówku, później został urzędnikiem samorządowym (odbywał praktyki na terenie powiatu grójeckiego). W 1935 ukończył Wydział Samorządowy Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie. Działał w Towarzystwie Oświaty Dorosłych.

Podczas II wojny światowej związany z PPS-Lewicą działał w konspiracji (m.in. w Polskim Komitecie Opiekuńczym, Komendzie Obrony Polski i Armii Krajowej). Walczył w Powstaniu Warszawskim. Jeszcze w czasie okupacji nawiązał współpracę ze Związkiem Mazurów. W kwietniu 1945 znalazł się w Olsztynie, gdzie został mianowany wicenaczelnikiem Wojewódzkiego Wydziału Samorządowego. Na tym stanowisku organizował osadnictwo Polaków w Królewcu, wobec spodziewanego przyłączenia Prus Wschodnich. W czerwcu 1945 wybrano go przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu PPS (do 1948). Na wiosnę 1945 przez krótki okres pełnił funkcję starosty ostródzkiego. 1 stycznia 1946 objął obowiązki wiceprzewodniczącego Mazurskiej Rady Narodowej z ramienia PPS, a 6 czerwca 1947 zastąpił Lucjusza Durę w roli przewodniczącego Rady. Był posłem do Krajowej Rady Narodowej (1946–1947) oraz Sejmu Ustawodawczego RP (1947–1952) wybrany w okręgu Olsztyn. Zasiadł w Komisji Wyznaniowej i Narodowościowej. 3 października 1948 został wykluczony z partii, a jego mandat poselski został wygaszony. Na stanowisku przewodniczącego WRN pozostał do końca roku.

Następnie zamieszkał w Warszawie, pracował m.in. w Centralnym Związku Spółdzielczości. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A5-5-34).

Odznaczenia

• Krzyż Armii Krajowej (15 sierpnia 1992)
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (26 października 1946),
• Medal Pamiątkowy 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (grudzień 1983)

Bibliografia

• Nasi kandydaci Bloku Stronnictw Demokratycznych i Związków Zawodowych w wyborach do Sejmu Ustawodawczego, Wiadomości Mazurskie, nr 10 (321), 15 stycznia 1947, s. 2
• Robert Syrwid, Od partnerstwa do wymuszonej „jedności”: olsztyńska organizacja Polskiej Partii Socjalistycznej w latach 1945–1948, Łódź 2004
• Strona sejmowa posła na Sejm Ustawodawczy