Stemme S10

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stemme S10
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Niemcy

Producent

Stemme GmbH & Co

Typ

motoszybowiec

Konstrukcja

mieszana

Załoga

2

Historia
Data oblotu

7 lipca 1986

Liczba egz.

280

Dane techniczne
Napęd

Limbach L 2400EB1D

Moc

93 KM (69 kW)

Wymiary
Rozpiętość

23 m

Wydłużenie

28,2

Długość kadłuba

8,42 m

Wysokość

1,8 m

Powierzchnia nośna

18,7 m²

Masa
Własna

640 kg

Użyteczna

210 kg

Startowa

850 kg

Zapas paliwa

90 l

Osiągi
Prędkość przelotowa

165 km/h

Prędkość minimalna

78 km/h

Prędkość dopuszczalna

270 km/h

Prędkość wznoszenia

2,5 m/s

Prędkość min. opadania

0,56 m/s przy 105 km/h

Pułap

9000 m

Pułap praktyczny

500 m

Zasięg

950 km

Rozbieg

500 m

Doskonałość maks.

50

Dane operacyjne
Użytkownicy
Niemcy, Polska, Rosja, USA
Multimedia w Wikimedia Commons

Stemme S10 – niemiecki dwumiejscowy motoszybowiec wykorzystywany do szkolenia zaawansowanego i turystyki.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Konstrukcja została opracowana w firmie Stemme GmbH & Co. Jej głównym projektantem jest dr Reiner Stemme, będący jednocześnie właścicielem przedsiębiorstwa[1]. Oblot prototypu został wykonany 7 lipca 1986 r.[2] Firma Stemme przy budowie maszyny współpracowała z innymi przedsiębiorstwami, m.in. z Przedsiębiorstwem Doświadczalno-Produkcyjnym Szybownictwa PZL Bielsko. Polski kooperant zajął się produkcją tylnej części belki kadłubowej ze statecznikiem pionowym. Stopniowo w Polsce produkowano kolejne elementy motoszybowca, ostatecznie zakłady w Bielsku przejęły produkcję wszystkich elementów kompozytowych. W zakładach Allstar PZL Glider produkowano elementy 12 szybowców rocznie[3]. Centralna kratownica kadłuba jest budowana w zakładach PZL w Mielcu. Montaż końcowy Stemme S10 odbywa się w Berlinie[1]. 31 grudnia 1990 r. Stemme 10 uzyskał europejski certyfikat LBA[4], amerykański certyfikat typu FAA przyznano mu w czerwcu 1992 r.[5] Do 2008 r. zbudowano 200 egzemplarzy tego motoszybowca[1]. Do 2014 r. wyprodukowano łącznie 240 maszyn, w 2019 r. było to ok. 260[6].

Cena motoszybowca wynosi ok. 250 000 dolarów USA, pomimo jej wysokości znalazł odbiorców zagranicznych. Jeden egzemplarz jest eksploatowany w Polsce ze znakami SP-0063. Inny nabyła Rosja, gdzie w zakładach Irkut został zaadaptowany na bezzałogowy statek powietrzny Irkut-850[7]. Do 21 listopada 2002 r. motoszybowiec, w wersji oznaczonej jako TG-11A, był w kilku egzemplarzach eksploatowany w U.S. Air Force Academy[8].

Klaus Ohlmann na Stemme 10 26 listopada 2000 r. pobił rekord świata w locie po trójkącie. Nad Andami przeleciał trasę o długości 2459 km[9].

Wersje[edytuj | edytuj kod]

Produkowane wersje motoszybowca[2][10]:

  • S10 – wersja podstawowa z silnikiem Limbach L 2400,
  • S10-V – wersja o rozpiętości skrzydeł 23 m,
  • S10-VC – wersja z powiększonymi zbiornikami paliwa i wydłużonym zasięgu[11],
  • S10-VT – wersja z silnikiem Rotax 914F2/S1 o mocy 115 KM, o rozpiętości skrzydeł 23 m, wyposażony w osiem ogniw fotowoltaicznych[6],
  • S10-VTX – wersja rozwojowa S10-VT, wyposażona w dwa podskrzydłowe zaczepy o nośności 60 kg każdy, wykorzystywana do lotów badawczych i testowych. Egzemplarz tej wersji, zarejestrowany w Rosji ze znakami RA-3242K, został zaadaptowany na bezzałogowy statek powietrzny Irkut-850[12].

Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Śmigło w Stemme S10

Dwumiejscowy motoszybowiec w układzie górnopłatu o mieszanej konstrukcji.

Kadłub o konstrukcji skorupowej, składa się z części przedniej mieszczącej kabinę załogi z miejscami załogi obok siebie, części centralnej zbudowanej z kratownicy, do której zamontowany jest silnik oraz podwozie. Trzecią częścią kadłuba jest półskorupowa belka ogonowa z usterzeniem w układzie T. Kabina załogi jest osłonięta osłoną unoszoną w górę do przodu. Za fotelami załogi znajduje się przestrzeń, którą można wykorzystać jako bagażnik lub zamontować w niej butle z tlenem. Płat trójdzielny z centropłatem i końcówkami o profilu HQ 41/14,35. Klapy zajmują całą długość centropłatu, lotki zajmują końcówki płata. Konstrukcja skrzydła jednodźwigarowa, dźwigar wykonany z rowingu. Hamulce aerodynamiczne typu Schempp-Hirth zamocowane na górnej powierzchni centropłata. Do hangarowania istnieje możliwość złożenia skrzydeł. Podwozie trójpunktowe ze stałym, sterowanym kółkiem ogonowym, golenie główne chowane w locie do kadłuba. Napęd stanowi czterocylindrowy silnik spalinowy Limbach L 2400EB1D o mocy 69 kW (93 KM), zamocowany w centralnej części kadłuba. Za pomocą długiego wału napędza dwułopatowe śmigło Stemme 10AP-N o średnicy 1,63 m, które można złożyć do wnętrza kadłuba[13][11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 144.
  2. ↑ a b Stemme S 10 "Chrysalis", 1986 (Irkut-850). Samolotypolskie.pl. [dostęp 2023-09-06]. (pol.).
  3. ↑ Lotnictwo i 11/2005 ↓, s. 13.
  4. ↑ Data sheet No. EASA.A.054 for Stemme S10 (pdf). easa.europa.eu, 2019-05-17. [dostęp 2024-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-11)]. (pol.).
  5. ↑ Dr. Reiner Stemme - Background. Stemme powergliders. [dostęp 2023-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-06)]. (ang.).
  6. ↑ a b Stemme S10-VT: Powersailing. The best of the best among motorgliders. Aircraft Owners and Pilots Association. [dostęp 2023-09-06]. (ang.).
  7. ↑ Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 144-145.
  8. ↑ TG-11A. gov.pl. [dostęp 2023-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-04)]. (ang.).
  9. ↑ Klaus Ohlmann. The World Air Sports Federation. [dostęp 2023-09-06]. (ang.).
  10. ↑ Stemme S10-VT, S-6. Stemme powergliders. [dostęp 2023-09-06]. (ang.).
  11. ↑ a b Makowski 1996 ↓, s. 141.
  12. ↑ RKUT-850 January2005. YouTube. [dostęp 2023-09-06]. (ang.).
  13. ↑ Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 145-146.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stemme_S10&oldid=73447645”