Strzeganowice
51°01′41″N 16°50′54″E/51,028056 16,848333| wieś | |
 Widok wsi z niebieskiego szlaku Wrocław – Sobótka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
150 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011-12-31) |
245 |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-080[2] |
| Tablice rejestracyjne |
DWR |
| SIMC |
0875230 |
Położenie na mapie gminy Kąty Wrocławskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego  | |
| 51°01′41″N 16°50′54″E/51,028056 16,848333[1]
| |
_ID_599677.jpg)
Strzeganowice (niem. Paschwitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Wieś ulicówka, położona na bezleśnej równinie, niedaleko autostrady A4, lecz bez połączenia drogowego z nią (dojazd do wsi od strony drogi krajowej nr 35 lub Kątów Wrocławskich). We wsi znajdują się: sklep, przystanek autobusowy, budka telefoniczna. We wsi funkcjonuje klub piłkarski Tytan Strzeganowice, grający w B-klasie, w 2008 r.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy miejscowość zanotowana w łacińskim dokumencie z 1155 jako Ztreganovici. Później w 1245 – Streganovia, 1312 – Streganowicz, 1352 – Striganowicz oraz Pascowicz, 1360 – Krziszanowicz[3]. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Striganowiczi villa[4][5] Do roku 1937 pod niem. nazwą Paschwitz, później do 1945 – Fuchshübel.
Niemiecki językoznawca Paul Hefftner w swojej pracy o nazwach miejscowości ziemi wrocławskiej pt. Ursprung und Bedeutung der Ortsnamen im Stadt und Landkreise Breslau nazwę wywodzi od polskiego słowa „strzec” – Der alteste name kommt von dem poln. Verbum strzedz = berwachen […][3]. Nazwa prawdopodobnie wywodzi się z funkcji osiedla, która była punktem strażniczym związanym z książęcym prawem stróży zobowiązującym lokalnych chłopów do utrzymywania małych grodów strażniczych[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W styczniu 1945 roku we wsi zatrzymała się kolumna więźniów w trakcie Marszu śmierci Fünfteichen – Gross Rosen. Niemieccy strażnicy zamordowali tu znaczną liczbę więźniów, część z nich pochowali w rowie żywcem. Dwa masowe groby ekshumowano w 1974 i 1978 i przeniesiono na cmentarz w Kątach Wrocławskich.
Po II wojnie światowej, w czasach PRL, funkcjonowało we wsi PGR.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[7]:
- kościół, zabytkowy pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa z XIV–XV w., XVIII w., 1854 r.
inne zabytki:
- cmentarz
- budynki poniemieckie
- pamiątkowa tablica, zachowała się na placu koło kościoła, poświęcona mieszkańcom wsi poległym podczas I wojny światowej, wymurowana w 1923 r.
- zabudowania gospodarcze dworu
zabytki nieistniejące:
- dwór z połowy XVIII wieku istniał do lat 90. ubiegłego stulecia, rozebrany
inne obiekty:
- dzwonnica, nowo wybudowana obok kościoła.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132304
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1229 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Paul Hefftner: Ursprung und Bedeutung der Ortsnamen im Stadt und Landkreise Breslau. Breslau: Ferdinand Hirt, 1910, s. 124–125.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
- ↑ Henryk Samsonowicz: Historia Polski i Świata. T. 1.: Historia Polski – Polska do 1586. Mediasat Group S.A. dla Gazety Wyborczej, 2007, s. 46. ISBN 978-84-9819-808-9.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 232. [dostęp 2012-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Kąty Wrocławskie
