Sum (waluta)
 50 sumów. | |
| Kod ISO 4217 |
UZS |
|---|---|
| Państwo | |
| Bank centralny | |
| Poziom inflacji | |
| Podział |
1 sum = 100 tiyin |
| Banknoty |
1000, 5000, 10000, 50000, 100000 sumów |
| Monety |
1, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 500 sumów |
Sum (uzb. сўм, so‘m) – jednostka płatnicza Uzbekistanu. Została wprowadzona do obiegu 1 lipca 1994. Słowo „sum” znaczy w języku uzbeckim „czysty”.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Sum został wprowadzony w miejsce dotychczasowej jednostki płatniczej, rubla Związku Radzieckiego, 15 listopada 1993 po kursie 1:1. Z założenia miał charakter tymczasowy. 1 lipca 1994 zastąpił go nowy sum, będący w obiegu do dziś. 1000 starych, tymczasowych sumów stanowiło równowartość jednego nowego.
W 2017, sztywny kurs suma został zniesiony, w następstwie czego jego wartość znacząco spadła[2].
Monety
[edytuj | edytuj kod]Monety, których nominały określone są w sumach, zostały wydane po raz pierwszy w 1997 roku.
Pierwsza seria obejmowała monety 1 sum (1997-2000), 5 sumów (1997–1999), 10 sumów (1997–2000) i 25 sumów (2000). Na tej ostatniej przedstawiony został Dżalal ad-Din Manguberti. Monety wybito ze stali pokrytej niklem.
Na drugą serię składają się monety 1 sum (2000) oraz 5, 10 i 50 sumów (wszystkie z 2001). Monety te przedstawiają na rewersie mapę Uzbekistanu. Ponownie zastosowano stal pokrytą niklem, z wyjątkiem monety pięciosumowej, którą wykonano ze stali pokrytej mosiądzem.
W 2002 wybito monety o nominale 50 sumów z okazji 2700-lecia miasta Shahrisabz. W 2004, wydano monety o nominale 100 sumów na dziesięciolecie reformy walutowej, a w 2009 dwa różne typy monet stusumowych z okazji 2200-lecia Taszkentu. W 2011, z okazji dwudziestolecia niepodległości, wyemitowano monety o nominale 500 sumów. Wszystkie wykonane są ze stali pokrytej niklem.
Oprócz powyższych, wyemitowane zostały srebrne monety kolekcjonerskie[3][4]:
- 1994 – 10 sumów, trzecia rocznica niepodległości Uzbekistanu,
- 2001 – 100 sumów (szereg emisji przedstawiających budynki, pomniki i dyscypliny sportowe).
Banknoty
[edytuj | edytuj kod]Seria tymczasowych banknotów datowanych na 1992 obejmowała nominały 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000 i 10000 sumów.
W ramach reformy z 1994, w miejsce powyższych wprowadzono do obiegu banknoty o nominałach 1, 3, 5, 10, 25, 50 i 100 sumów. Z biegiem czasu, Bank Centralny Republiki Uzbekistanu emitował wyższe nominały: 200 sumów (1997), 500 sumów (1999), 1000 sumów (2001), 5000 sumów (2013), 10000, 50000 sumów (2017) i 100000 sumów (2019)
Banknoty o nominałach 50 i 100 sumów zostały zastąpione w 2018 r. monetami i ostatecznie wycofane 1 lipca 2019 r[5].
1 marca 2020 r. zostały wycofane z obiegu banknoty o najniższych nominałach: 1, 3, 5, 10 i 25 sumów[6].
1 września 2020 r. zostały wycofane z obiegu banknoty o nominałach 200 i 500 sumów[7][7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Inflacja według CIA. [dostęp 2017-01-24]. (ang.).
- ↑ Uzbek currency drops 48% after central bank allows float. Financial Times, 2017-09-05. [dostęp 2018-05-11]. (ang.).
- ↑ Thomas Michael: Standard Catalog of World Coins 1901-2000, 44th edition. Iola, WI: Krause Publications, 2016, s. 2272-2273. ISBN 978-1-4402-4654-8.
- ↑ Thomas Michael: Standard Catalog of World Coins 2001-Date, 12th edition. Iola, WI: Krause Publications, 2017, s. 1471. ISBN 978-1-4402-4798-9.
- ↑ В обращение выходят новые монеты [online], Газета.uz, 28 czerwca 2018 [dostęp 2020-12-30] (ros.).
- ↑ Узбекистан готовится к отзыву банкнот мелких номиналов [online], bonistika.net [dostęp 2020-12-30].
- ↑ a b Узбекские банкноты изымаются из обращения [online], bonistika.net [dostęp 2020-12-30].