Tadeusz Szymański (wojskowy)

Tadeusz Szymański

Lis

Tadeusz Szymański w latach 60.
pułkownik dyplomowany
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1917 Trzydnik Mały
Data i miejsce śmierci	9 lutego 2020 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Robotniczo-Chłopska Organizacja Bojowa Gwardia Ludowa Armia Ludowa Ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Milicja Obywatelska
Stanowiska	Dowódca Okręgu 5 Janów Lubelski GL/AL Attaché wojskowy w Korei Attaché wojskowy w Chinach Kierownik departamentu w MON
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa bitwa pod Kochanami Walki z antykomunistycznym ruchem oporu
Późniejsza praca	Ministerstwo Obrony Narodowej Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych
Odznaczenia

Tadeusz Szymański

Przewodniczący Rady Krajowej Żołnierzy Armii Ludowej
Przynależność	ZKRPiBWP
Okres urzędowania	od 1991 do 2017
Następca	Józef Karbownik

Tadeusz Szymański pseud. Lis (ur. 15 kwietnia 1917 w Trzydniku Małym, zm. 9 lutego 2020 w Warszawie) – polski działacz komunistyczny i kombatancki, oficer Gwardii i Armii Ludowej, Milicji Obywatelskiej oraz „ludowego” Wojska Polskiego.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej. Działalność polityczna rozpoczął jeszcze przed wojną od zapisania się do Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. W sierpniu 1941, za namową Aleksandra Szymańskiego ps. „Ali”, wstąpił do Robotniczo-Chłopskiej Organizacji Bojowej, lokalnego ruchu oporu radykalnej lewicy chłopskiej. Tadeusz Szymański w kolejnych miesiącach organizował podziemne komórki RChOB w rodzinnej gminie Trzydnik. W kwietniu 1942 organizacja połączona została z Polską Partią Robotniczą, powierzono mu zadanie organizacji struktur zbrojnej organizacji partii, Gwardii Ludowej PPR, na południu Lubelszczyzny (dział wówczas pod pseudonimem „Lis”). Początkowo był komendantem gminnym GL PPR w Trzydniku, następnie komendantem powiatowym w Kraśniku. Jesienią 1943 został mianowany dowódcą Okręgu Południowego Obwodu II Lubelskiego (w 1944 przemianowanego na Okręg nr. 5 Janów Lubelski), którym kierował aż do zajęcia regionu przez Armię Czerwoną. 22 października 1943 wziął udział w bitwie pod Kochanami, w lipcu 1944 uczestniczył w walkach z Niemcami koło Liśnika i Marynopola.

Po wyzwoleniu Lubelszczyzny, jak większość oficerów Armii Ludowej, został skierowany do służby w Milicji Obywatelskiej. Otrzymał przydział do Komendy Głównej oraz prawo do noszenia pistoletu Vis wz. 35 nr 8015 (pamiątkowa broń ze służby w GL PPR i AL). W październiku 1944 skierowano Szymańskiego do służby w Komendzie Wojewódzkiej MO w Białymstoku. 26 lutego 1945 przeniesiono go do Bydgoszczy jako zastępcę komendanta wojewódzkiego MO ds. operacyjnych. Dopiero w czerwcu 1945 przeszedł do służby w powstałym z połączenia AL i 1 Armii Polskiej „ludowego” Wojska Polskiego trafiając do 7 Pułku Piechoty. Po ukończeniu rocznego kursu dowódców batalionu w Rembertowie został zastępcą dowódcy, a następnie dowódcą 5 Pułku Piechoty Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Krakowie, z którym wziął udział w likwidacji zgrupowania partyzanckiego „Błyskawica” oraz sotnią „Stacha” z Ukraińskiej Powstańczej Armii. W 1948 zdał maturę a w 1949 został komendantem Studium Wojskowego w Politechnice Gdańskiej i WSR. W latach 1957-1960 był zastępcą attaché wojskowego w Korei Północnej i Chinach. Po powrocie do kraju w maju 1961 roku skierowano go na Wyższy Kurs Doskonalenia Oficerów Akademii Sztabu Generalnego im. gen. Karola Świerczewskiego. Od 1972 pracował w Ministerstwie Obrony Narodowej jako dyrektor Wydziału Wojskowego.

Po przemianach ustrojowych w Polsce płk Tadeusz Szymański został przewodniczącym Rady Krajowej Środowiska Żołnierzy Armii Ludowej Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. W 2017, po 26 latach, zrezygnował z funkcji, zastąpił go płk Józef Karbownik.

Życie prywatne

Grób Tadeusza Szymańskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

W 1948 poślubił Janinę Łukasik (1925-2004), córkę sąsiadów z lat przedwojennych, z którą miał później dzieci. Para spoczywa na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera HIII-8-5).

Publikacje

• „My ze spalonych wsi” (Warszawa 1965)
• „Świtanie jutra” (Warszawa 1974)
• „Nocne alarmy” (Lublin 1979)
• „Z pól bitewnych Lubelszczyzny” (Warszawa 1981)
• „Życie znaczone walką” (Warszawa 2002)
• „Tyle lat minęło...” (Warszawa 2006)

Awanse

• porucznik – 28 lutego 1944
• kapitan – lipiec 1944
• major – przełom 1944/45
• podpułkownik – 1951
• pułkownik – czerwiec 1961

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy II klasy
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy - potwierdzenie nadania za okres wojny otrzymał w styczniu 1945
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Partyzancki
• Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (komplet)

i inne.

Bibliografia

• Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
• Księga partyzantki Lubelszczyzny t. I, Polska Partia Robotnicza, Gwardia Ludowa i Armia Ludowa część 2 (J-Ż), oprac. i red. Edward Olszewski, Lublin 2002.