Przejdź do zawartości

The Defence of Guenevere

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Henry Justice Ford, Ginewra
William Morris
William Morris, Król Artur i rycerz Lancelot
Maska pośmiertna Dantego
Ilustracja Gustave'a Doré do Idylli królewskich Alfreda Tennysona

The Defence of Guenevere – poemat dziewiętnastowiecznego angielskiego plastyka i poety Williama Morrisa[1][2][3][4] w formie monologu dramatycznego, ogłoszony w zbiorze The Defence of Guenevere and Other Poems, wydanym w 1858[5][6].

Charakterystyka ogólna

[edytuj | edytuj kod]

Utwór stanowił część zaplanowanego większego, nigdy nieukończonego cyklu opartego na legendach o królu Arturze[5]. Wiersz stanowi wypowiedź królowej Ginewry[7][8][9], oskarżonej o niewierność (karaną wtedy śmiercią)[5]. Osadzenie poematu w scenerii średniowiecznej umożliwiło Morrisowi mówienie o sprawach erotyki w sposób niezwykle otwarty jak na pruderyjną epokę wiktoriańską[5]. Forma monologu dramatycznego[10][11] była niezwykle popularna w dziewiętnastowiecznej Anglii. Posługiwali się nią po mistrzowsku zwłaszcza Alfred Tennyson i Robert Browning. Amy Levy[12] użyła jej w wierszu Xantippe[13]. W wieku XX monologi dramatyczne pisał T.S. Eliot. Przykładem klasycznego monologu dramatycznego w literaturze polskiej jest Odszczepieniec Antoniego Słonimskiego, będący wypowiedzią cesarza Juliana Apostaty.

Forma

[edytuj | edytuj kod]

Utwór został napisany tercyną[14]. Tercyna[15], czyli strofa trójwersowa rymowana w ramach utworu według wzoru aba bcb cdc...[16] jest formą pochodzenia włoskiego[17]. Cieszy się wielkim szacunkiem wśród poetów i czytelników, od kiedy Dante Alighieri użył jej w Boskiej komedii[18][19]. Za sprawą Dantego tercyna zyskała specyficzne nacechowanie stylistyczne. Odtąd była stosowana w poważnych poematach refleksyjnych, często o tematyce religijnej bądź egzystencjalnej[20]. Na przykład renesansowa poetka Vittoria Colonna napisała trójwierszem utwór Capitolo del trionfo di Cristo[21], a romantyk Giacomo Leopardi użył tercyny w poemacie Appressamento della morte[22]. W literaturze polskiej tercynę stosowali między innymi Adam Asnyk (Sen grobów)[23] i Jan Kasprowicz (Chrystus[20][24]. W poezji angielskiej tercyna pojawiała się przede wszystkim w przekładach z włoskiego, choć w tłumaczeniach Dantego stosowano tam również wiersz biały (blank verse)[25][26][27], czyli nierymowany pentametr jambiczny. Formą oryginału poemat Bassvilliana Vincenza Montiego przełożył Adam Lodge[28].

But, knowing now that they would have her speak,
She threw her wet hair backward from her brow,
Her hand close to her mouth touching her cheek,
As though she had had there a shameful blow,
And feeling it shameful to feel aught but shame
All through her heart, yet felt her cheek burned so,
She must a little touch it; like one lame
She walked away from Gauwaine, with her head
Still lifted up; and on her cheek of flame
The tears dried quick; [...]
William Morris, The Defence of Guenevere

Wątki arturiańskie są popularne w literaturze angielskiej. W XV wieku Thomas Malory napisał ogromną powieść Le Morte d'Arthur[29]. Poemat o Ginewrze napisał również Alfred Tennyson[30].

Zobacz też: Raj ziemski (Morris)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Przemysław Mroczkowski: Historia literatury angielskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1981, s. 446-451. ISBN 83-04-00784-3.
  2. ↑ Biography of William Morris. vam.ac.uk. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  3. ↑ Morris William, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-02-07].
  4. ↑ David Cody: William Morris: A Brief Biography. victorianweb.org. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  5. ↑ a b c d The Defence of Guenevere, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-07] (ang.).
  6. ↑ Poezja epoki wiktoriańskiej. encyklopedia.interia.pl. [dostęp 2017-02-07]. (pol.).
  7. ↑ Queen Guinevere. kingarthursknights.com. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  8. ↑ Guinevere. mythencyclopedia.com. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  9. ↑ Guinevere. d.lib.rochester.edu. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  10. ↑ dramatic monologue, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-07] (ang.).
  11. ↑ Dramatic monologue. PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  12. ↑ Andrzej Diniejko: Amy Levy: A Tragic Late Victorian Anglo-Jewish Poet and Novelist. victorianweb.org. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  13. ↑ Linda Hunt Beckman: Amy Levy (1861 – 1889). jwa.org. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  14. ↑ Naomi Levine: Trebled Beauty: William Morris's Terza Rima. muse.jhu.edu, 2011. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  15. ↑ Jacek Baluch, Piotr Gierowski: Czesko-polski słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 380. ISBN 978-83-233-4066-9.
  16. ↑ Stanisław Sierotwiński: Słownik terminów literackich. Wrocław: Ossolineum, 1966, s. 279-280.
  17. ↑ Kazimierz Wóycicki: Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.
  18. ↑ Michail Leonovič Gasparov: Nástin dějin evropského verše. Praha: Dauphin, 2012, s. 180. ISBN 978-80-7272-248-8.
  19. ↑ Josef Brukner, Jiří Filip: Poetický slovník (Tercína). Praha: Mladá fronta, 1997, s. 332-334. ISBN 80-204-0650-6.
  20. ↑ a b Wiktor Jarosław Darasz: Mały przewodnik po wierszu polskim. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2003, s. 155-156. ISBN 83-900087-9-3.
  21. ↑ Rime (Vittoria Colonna)/Capitolo del trionfo di Cristo. it.wikisource.org. [dostęp 2017-02-07]. (wł.).
  22. ↑ Giacomo Leopardi: Appressamento della morte. classicitaliani.it. [dostęp 2017-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)]. (wł.).
  23. ↑ Lucylla Pszczołowska: Wiersz polski. Zarys historyczny. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, 1997, s. 263. ISBN 83-85220-79-8.
  24. ↑ Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński: Słownik terminów literackich. Wrocław: Ossolineum, 2002, s. 581. ISBN 83-04-04615-6.
  25. ↑ Blank verse. PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  26. ↑ blank verse, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-07] (ang.).
  27. ↑ Blank Verse. dictionary.com. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  28. ↑ Vincenzo Monti: The Death of Basseville, a Poem in Terza Rima. Translated in the Same Verse. play.google.com, 1845. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  29. ↑ Thomas Malory, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-07] (ang.).
  30. ↑ Alfred Tennyson, Ginewra, Adam Pajgert (tłum.), Warszawa: T. H. Nasierowski, 1894 (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=The_Defence_of_Guenevere&oldid=69291546”