Torpes z Pizy
| męczennik | |
 Męczeństwo św. Torpesa (obraz Placida Costanziego) | |
| Data i miejsce śmierci |
68 |
|---|---|
| Czczony przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty | |
| Patron | |
| Szczególne miejsca kultu | |
Święty Torpes z Pizy (Torpete, Torpè) (zm. 29 kwietnia 68 w Pizie) – męczennik chrześcijański i święty Kościoła katolickiego oraz prawosławnego, czczony szczególnie w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego.
Życie i legenda
[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze źródła opisujące historię świętego pochodzą z IX wieku. Zgodnie z tradycją, Torpes był strażnikiem bądź dowódcą straży przybocznej cesarza Nerona. Pochodził z Pizy, a jego pełne imię brzmiało Caïus Silvius Torpetius[1][2].
Miał przyjąć chrześcijaństwo pod wpływem nauczania św. Pawła, który przybył do Pizy w miejscu, gdzie później wzniesiono bazylikę San Piero a Grado. Swoją wiarę miał wyznać w świątyni Diany w Pizie, podczas ceremonii, w trakcie której cesarz ogłaszał ją stworzycielką świata. Po odmowie wyrzeczenia się swojej religii miał zostać ścięty. Według innej wersji przekazu, Torpes został rozpoznany jako wyznawca zakazanej religii przez prefekta miasta o imieniu Satellico[1][2][3][4][5].
Jego ciało, głowa oddzielona od tułowia, miało zostać załadowane na łódź razem z kogutem i psem, aby mogły je wyjeść. Łódź miała zostać spławiona rzeką Arno. Wedle najbardziej popularnego przekazu, łódź miała przebyć Morze Liguryjskie i dotrzeć nienaruszona do brzegów Prowansji, w miejsce obecnego cmentarza morskiego w Saint-Tropez. Tam dostrzec ją miała jedna z mieszkanek okolicy, Célèrine, której miejsce to miało ukazać się we śnie. Ciało męczennika miało być w stanie nienaruszonym, podczas gdy kogut miał dotrzeć na pole lnu w pobliskiej wiosce, nazwanej później Cogolin, a pies uciec do innej osady, nazwanej Grimaud[1][2][3][4][5].
Według innych przekazów, łódź z ciałem Torpesa miała dotrzeć do bliżej nierozpoznanego miasta Sino, które miało znajdować się we Francji, Hiszpanii lub nawet w Portugalii[3].
Kult
[edytuj | edytuj kod]Wspomnienie liturgiczne św. Torpesa obchodzone jest 29 kwietnia, w dniu, w którym miał zostać ścięty. W ikonografii przedstawiany jest w aureoli, jego atrybutami jest: gałązka palmy, miecz, łódź. Czczony jest szczególnie we Włoszech, Francji, Hiszpanii i Portugalii. Uważany jest za patrona żeglarzy[1][2][3].
W Pizie, mieście domniemanego pochodzenia i śmierci świętego, jego kult pozostał żywy. Pierwszą świątynię pod jego wezwaniem wzniesiono w XI wieku. Na jej miejscu wznosi się obecnie kościół San Torpé. Natomiast w 1284 kodeks cywilny Republiki Pizy ustanowił 29 kwietnia, dzień śmierci świętego, dniem świątecznym. Mieszkańcy miasta od 1633 przypisują również wstawiennictwu św. Torpesa zakończenie epidemii dżumy, która dotknęła wówczas Pizę[1][3].
Od imienia świętego swoją nazwę wzięło francuskie miasto Saint-Tropez. W mieście tym corocznie na cześć św. Torpesa od 16 do 18 maja obchodzone jest święto i festyn (Bravades de Saint-Tropez), w ramach którego odbywa się uroczysta procesja z popiersiem męczennika, na co dzień przechowywanym w kościele parafialnym[4][5].
Kult świętego rozwinął się również w Genui, gdzie został rozpowszechniony przez pizańskich kupców i handlarzy. W X wieku na cześć świętego została nazwana jedna z bram miejskich, a w XII wieku został zbudowany kościół San Torpete, przebudowywany w kolejnych wiekach[6].
Święty czczony jest również w portugalskim mieście Sines, gdzie według lokalnej tradycji mogła przypłynąć łódź z jego ciałem. Jego imię nosi miejscowa plaża (Praia de São Torpes), w pobliżu której w 1591 wykopano nagrobek, uważany przez część badaczy za mogiłę męczennika[7].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Kościół San Torpé w Pizie -
Herb Saint-Tropez z wizerunkiem świętego -
Alternatywna wersja herbu Saint-Tropez, odwołująca się do legendy o św. Torpesie -
Procesja w Saint-Tropez z popiersiem świętego -
Kościół San Torpete w Genui -
Plaża św. Torpesa w Sines w Porugalii
.svg)
.svg)
.jpg)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e San Torpete (Torpes, Torpè) Martire. santiebeati.it. [dostęp 2017-05-09]. (wł.).
- ↑ a b c d La Légende de Saint-Tropez ou l’histoire de San-Topès. saint-tropez-sam.skyrock.com. [dostęp 2017-05-09]. (fr.).
- ↑ a b c d e San Torpetes de Pisa, Mártir. vidas-santas.blogspot.com, 2013-04-29. [dostęp 2017-05-09]. (wł.).
- ↑ a b c Histoire de St Tropez. sainttropez.jardin.free.fr. [dostęp 2017-05-09]. (fr.).
- ↑ a b c L’histoire de Saint-Tropez. saint-tropez.fr. [dostęp 2017-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-24)]. (fr.).
- ↑ Chiesa di San Torpete. irolli.it. [dostęp 2017-05-09]. (wł.).
- ↑ Memórias da Praia de São Torpes nos Jerónimos. sines.pt, 2016-07-16. [dostęp 2017-05-09]. (port.).