Traktaty laterańskie

Traktaty laterańskie
Grupa sygnatariuszy Traktatów w 1929
Data	1929-02-1111 lutego 1929
Miejsce	Rzym
Wynik	państwowość i eksterytorialność Watykanu, uznanie katolicyzmu religią państwową Włoch
Przyczyna	tzw. kwestia rzymska
Strony traktatu
Stolica Apostolska Włochy
Przywódcy
Pietro Gasparri Benito Mussolini

Traktaty laterańskie, wł. Patti Lateranensi, łac. Pacta Lateranensia – grupa trzech traktatów wyodrębniających politycznie i terytorialnie państwo Watykan, uznających jego niezależność i niepodległość. Zostały podpisane 11 lutego 1929 przez papieskiego sekretarza stanu, kardynała Pietra Gasparriego i Benita Mussoliniego.

Mussolini, zdający sobie sprawę z władzy i autorytetu papieża Piusa XI, postanowił nawiązać z nim porozumienie, by przez jego przychylność zwiększyć poparcie wśród społeczeństwa. Powierzchnię Watykanu określono na 44 ha (0,44 km²). Traktaty uznawały papieża za osobę świętą i nietykalną (art. 8), zobowiązywały Włochów do płacenia trybutu na rzecz Watykanu. Osoby tam mieszkające zostały uznane za nietykalne.

Traktat uznawał także władzę papieża nad wieloma posesjami poza terenem Watykanu, w Rzymie i w jego okolicach, np. Bazylika św. Jana na Lateranie, Bazylika św. Pawła za Murami, Bazylika Matki Bożej Większej, Pałac Papieski w Castel Gandolfo i inne (art.13-16).

Pierwszy akt prawny:

porozumienie między Stolicą Apostolską a rządem włoskim, stanowiące rozwiązanie tzw. kwestii rzymskiej (powstałej w wyniku zaboru Państwa Kościelnego w 1870 oraz odrzucenia przez Piusa IX tzw. ustawy gwarancyjnej Wiktora Emanuela II i uznania się papieża za więźnia Watykanu). W traktacie m.in. rząd włoski uznał religię katolicką za panującą w kraju (art. 1), a papieża za suwerennego władcę wydzielonej części Rzymu (art. 12), zwanej odtąd Państwem Miasta Watykan (wł. Stato della Città del Vaticano), które otrzymało równocześnie gwarancje eksterytorialności (art. 3).

Drugi akt prawny:

konkordat podpisany wraz z porozumieniem pierwszym, regulujący stosunki państwa i Kościoła we Włoszech.

Naruszenia i zmiany Traktatów

Watykan uznał za poważne naruszenie włoskie przepisy antyżydowskie z 1938, które zabraniały małżeństw żydów z nie-żydami, w tym z katolikami. Było to niezgodne z konkordatem, który dawał Kościołowi wyłączne prawo do zawierania małżeństw z udziałem katolików i w art. 34 stanowił, że włoskie władze będą zawsze uznawały takie małżeństwa.

Traktaty Laterańskie zostały włączone do konstytucji włoskiej z 1947 roku. W 1984 miała miejsce ich rewizja, podczas której usunięto z nich przepis o uznaniu religii katolickiej za panującą we Włoszech oraz wprowadzono podatek kościelny w miejsce finansowania Państwa Watykańskiego przez Włochy. W 2008 Watykan przestał automatycznie uznawać wszystkie włoskie przepisy prawa z obawy, że mogą być one sprzeczne z doktryną katolicką (np. eutanazja Eluany Elgaro)

Linki zewnętrzne

• Pełen tekst traktatów (ang.)