Traktaty laterańskie
 Grupa sygnatariuszy Traktatów w 1929 | |||
| Data |
11 lutego 1929(dts) | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Wynik |
państwowość i eksterytorialność Watykanu, uznanie katolicyzmu religią państwową Włoch | ||
| Przyczyna |
tzw. kwestia rzymska | ||
| Strony traktatu | |||
| |||
| Przywódcy | |||
| |||
Traktaty laterańskie, wł. Patti Lateranensi, łac. Pacta Lateranensia – grupa trzech traktatów wyodrębniających politycznie i terytorialnie państwo Watykan, uznających jego niezależność i niepodległość. Zostały podpisane 11 lutego 1929 przez premiera Włoch Benita Mussoliniego i papieskiego sekretarza stanu, kardynała Pietra Gasparriego[1].
Mussolini, zdający sobie sprawę z władzy i autorytetu papieża Piusa XI, postanowił nawiązać z nim porozumienie, by przez jego przychylność zwiększyć poparcie wśród społeczeństwa. Powierzchnię Watykanu określono na 44 ha (0,44 km²). Traktaty uznawały papieża za osobę świętą i nietykalną (art. 8), zobowiązywały Włochów do płacenia trybutu na rzecz Watykanu. Osoby tam mieszkające zostały uznane za nietykalne[1].
Traktat uznawał także władzę papieża nad wieloma posesjami poza terenem Watykanu, w Rzymie i w jego okolicach, np. bazylika św. Jana na Lateranie, bazylika św. Pawła za Murami, bazylika Matki Bożej Większej, Pałac Papieski w Castel Gandolfo i inne (art.13-16)[1].
Pierwszy akt prawny:
- porozumienie między Stolicą Apostolską a rządem włoskim, stanowiące rozwiązanie tzw. kwestii rzymskiej (powstałej w wyniku zaboru Państwa Kościelnego w 1870 oraz odrzucenia przez Piusa IX tzw. ustawy gwarancyjnej Wiktora Emanuela II i uznania się papieża za więźnia Watykanu). W traktacie m.in. rząd włoski uznał religię katolicką za panującą w kraju (art. 1), a papieża za suwerennego władcę wydzielonej części Rzymu (art. 12), zwanej odtąd Państwem Miasta Watykan (wł. Stato della Città del Vaticano), które otrzymało równocześnie gwarancje eksterytorialności (art. 3)[1].
Drugi akt prawny:
- konkordat podpisany wraz z porozumieniem pierwszym, regulujący stosunki państwa i Kościoła we Włoszech[1].
Naruszenia i zmiany Traktatów[edytuj | edytuj kod]
Watykan uznał za poważne naruszenie włoskie przepisy antyżydowskie z 1938, które zabraniały małżeństw żydów z nie-żydami, w tym z katolikami. Było to niezgodne z konkordatem, który dawał Kościołowi wyłączne prawo do zawierania małżeństw z udziałem katolików i w art. 34 stanowił, że włoskie władze będą zawsze uznawały takie małżeństwa[2].
Traktaty Laterańskie zostały włączone do konstytucji włoskiej z 1947 roku. W 1984 miała miejsce ich rewizja, podczas której usunięto z nich przepis o uznaniu religii katolickiej za panującą we Włoszech[3] oraz wprowadzono podatek kościelny w miejsce finansowania Państwa Watykańskiego przez Włochy. W 2008 Watykan przestał automatycznie uznawać wszystkie włoskie przepisy prawa z obawy, że mogą być one sprzeczne z doktryną katolicką (np. eutanazja Eluany Elgaro)[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Uniset: Lateran Pacts of 1929 (ang.), dostęp 08.02.2021. [dostęp 2021-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-18)].
- ↑ Susan Zuccotti, Under His Very Windows: The Vatican and the Holocaust in Italy, Yale University Press, New Haven, 2002, s.37 i 48, ISBN 0-300-09310-1
- ↑ Lateran Treaty, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-10-11] (ang.).
- ↑ Giles Elgood, Vatican ends automatic adoption of Italian law, Reuters, 31 grudnia 2008 (ang.), dostęp 08.02.2021
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Pełny tekst traktatów (ang.)