Trufla letnia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trufla letnia
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

truflowate

Rodzaj

trufla

Gatunek

trufla letnia

Nazwa systematyczna
Tuber aestivum Vittad
Monogr. Tuberac.: 38 (Mediolan, 1831)
Przekrój owocnika

Trufla letnia (Tuber aestivum Vittad.) – gatunek grzybów należący do rodziny truflowatych (Tuberaceae)[1].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tuber, Tuberaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Tuber aestivum jest gatunkiem typowym rodzaju trufla (Tuber). Został po raz pierwszy zdiagnozowany taksonomicznie przez Carlo Vittadiniego w „Monographia Tuberacearum” w 1831 r.[2] Zaklasyfikowano tam rodzaj Tuber do sekcji Centrales rodziny Tubereae, należącej do podrzędu Angiogasrum w ówczesnej klasie Gasteromycetum. Gatunek ten został tam opisany m.in. jako „Rotundato-difforme, [...] polyedris exasperatum, nigro-brunneum, [...] Odor fermenti subaromaticus, vel Zeae immaturae subustae.”[3]. W tej samej publikacji Vittadini opisał także Tuber mesentericum, obecnie nie rozróżnianą od Tuber aestivum.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Askokarp

Pokroju kulistawego, średnicy 2–7 (do 10) cm. Okrywa askokarpu jest gruba, czarnobrązowa, pokryta piramidkowymi, 5–6-bocznymi guzkami. Obłocznia początkowo biaława, potem żółtawa lub oliwkowobrązowa, z białawym, marmurkowatym wzorem na przekroju. Worki o wymiarach 67,5–87,5 × 65–72,5 μm, maczugowate lub niemal kuliste, zawierające od 2 do 4 (do 6) askospor każdy[4].

Zarodniki

Szerokoelipsoidalne, o wymiarach przeważnie 25–50 × 17–37 μm (rozmiary zależne od ich ilości w worku), z powierzchnią pokrytą siatkowatą ornamentacją o wysokości 2,5–3 μm, początkowo bezbarwne (hialinowe), po dojrzeniu żółte lub żółtobrązowe[4].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Występowanie trufli letniej potwierdzono w: Austrii, Australii, Bułgarii, Danii, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Portugalii, Słowenii, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Węgrzech, Wielkiej Brytanii i Włoszech[5][6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski jest zaliczana do gatunków wymarłych (Ex)[7]. Pomimo tego, w 2007 roku udało się jednak odnaleźć miejsce jej występowania na terenie południowej Polski[8][9].

Grzyb podziemny. Rozwija się w lasach liściastych (czasami iglastych), często pod bukami lub dębami, na wapiennych glebach. Wytwarza owocniki od sierpnia do grudnia (w Europie), przeważnie 10–15 cm pod powierzchnią gruntu[4].

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mykoryzowy, rozwijający się w glebie i wytwarzający jadalne, bulwiaste, podziemne owocniki. Są one jadalne, jednak mają mniejsze walory smakowe od trufli białej (piemonckiej) czy czarnozarodnikowej (perygordzkiej)[10]. Obecnie określana jako „grzyb korzenny o średniej jakości”[4], chociaż w starszych publikacjach jako „bardzo smaczny grzyb jadalny, jeden z najcenniejszych gatunków”[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Index Fungorum [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  2. Carlo Vittadini, Monographia Tuberacearum, 1831, s. 38–39.
  3. „[Owocniki] kulistawo-niekształtne, [...] [pokryte] wielobocznymi guzkami, czarnobrązowe, [...] o nieco fermentacyjnym zapachu, przypominającym niedojrzałą kukurydzę.”.
  4. a b c d E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 662, ISBN 83-7404-513-2.
  5. GBIF, Tuber aestivum – GBIF Portal [dostęp 2010-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
  6. Evtimia Dimitrova, Melania Gyosheva, Hypogeous ascomycetes in Bulgaria, „Phytologia Balcanica”, 14, 2008, s. 312, ISSN 1310-7771.
  7. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 60, ISBN 83-89648-38-5.
  8. Lasy Państwowe, Głos Lasu: Polskie trufle [dostęp 2011-07-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-11] (pol.).
  9. Wyhoduj sobie trufle, Gazeta.pl [dostęp 2011-07-20] (pol.).
  10. Marcus Flück, Atlas grzybów – oznaczanie, zbiór, użytkowanie, Warszawa 1995, s. 107, ISBN 83-7175-337-3.
  11. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 149, ISBN 83-09-00714-0.