Alternaria

Alternaria
	; Alternaria alternata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Dothideomycetes
Rząd	Pleosporales
Rodzina	Pleosporaceae
Rodzaj	Alternaria
	Nazwa systematyczna
	Alternaria Nees; Syst. Pilze (Würzburg): 72 (1816)
	Typ nomenklatoryczny
	Alternaria tenuis Nees 1816
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alternaria Nees – rodzaj workowców z klasy Dothideomycetes. Należy do niego kilkaset gatunków^[1]. Grzyby mikroskopijne, saprotrofy lub pasożyty. Niektóre są endemitami, większość jest szeroko rozprzestrzeniona na całym świecie^[2].

Morfologia

Występują głównie w postaci anamorfy. Te, które wytwarzają teleomorfę, dawniej zaliczane do rodzaju Alternaria, według klasyfikacji Index Fungorum obecnie zostały zaliczone do rodzaju Lewia^[2].

Anamorfy tworzą oliwkowobrunatne, zazwyczaj proste, czasami tylko rozgałęzione konidiofory. Zdarza się, że konidiofory wyrastają wprost z konidiów. Komórki konidiotwórcze oliwkowobrunatne, o cylindrycznym kształcie z pojedynczym punktem konidiotwórczym, do którego przylegają szerszym końcem. Konidia są podzielone przegrodami właściwymi na dwie lub kilka komórek. Mają odwrotnie maczugowaty, elipsoidalny lub gruszkowaty kształt, jasnobrunatną, oliwkowobrunatną lub oliwkową barwę, brodawkowatą lub gładką powierzchnię. Powstają pojedynczo, lub w łańcuszkach. Konidia powstające pojedynczo mają zazwyczaj długi, czasami rozgałęziony dzióbek i przegrody podłużne. Konidia powstające w łańcuszkach charakteryzuje wzrost akropetalny – każde starsze konidium staje się komórką konidiotwórczą następnego, w wyniku czego powstają akropetalne łańcuszki konidiów. Czasami wytwarzane są chlamydospory^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pleosporaceae, Pleosporales, Pleosporomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Synonimy nazwy naukowej: Allewia E.G. Simmons, Crivellia Shoemaker & Inderb., Elosia Pers., Lewia M.E. Barr & E.G. Simmons, Macrosporium Fr., Prathoda Subram., Rhopalidium Mont., Trichoconiella B.L. Jain, Undifilum B.M. Pryor, Creamer, Shoemaker, McLain-Romero & Hambl^[3].

Gatunki występujące w Polsce

Alternaria alternata (Fr.) Keissl. 1912
Alternaria brassicae (Berk.) Sacc. 1880
Alternaria brassicicola (Schwein.) Wiltshire 1947
Alternaria capsici-annui Săvul. & Sandu 1936
Alternaria chenopodii A. Raabe 1938
Alternaria cerasi Potebnia 1907
Alternaria cucumerina (Ellis & Everh.) J.A. Elliott 1917
Alternaria crassa (Sacc.) Rands 1917
Alternaria dauci (J.G. Kühn) J.W. Groves & Skolko 1944
Alternaria dianthi J.V. Almeida & Sousa da Câmara 1903
Alternaria eryngii (Pers.) S. Hughes & E.G. Simmons 1958
Alternaria infectoria E.G. Simmons 1986
Alternaria geophila Dasz. 1912
Alternaria grisea Svilv. 1936
Alternaria grossulariae Jacz. 1917
Alternaria humicola Oudem. 1902
Alternaria mali Roberts 1914
Alternaria maritima G.K. Sutherl. 1916
Alternaria papavericola Woudenb. & Crous 2013
Alternaria petroselini (Neerg.) E.G. Simmons 1976
Alternaria porri (Ellis) Cif. 1930
Alternaria radicina Meier, Drechsler & E.D. Eddy 1922
Alternaria raphani J.W. Groves & Skolko 1944
Alternaria senecionis Neerg. 1946
Alternaria scorzonerae (Aderh.) Loer. 1984
Alternaria solani Sorauer 1896
Alternaria scrophulariae (Desm.) Rossman & Crous 2015
Alternaria somniferi (Har. & Briard) Sawada 1958
Alternaria sonchi Davis 1916
Alternaria tenuissima (Kunze) Wiltshire 1933
Alternaria zinniae M.B. Ellis 1972

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Uwzględniono tylko taksony zweryfikowane^[1]. Wykaz gatunków według W. Mułenki i in ora opracowania Polskie nazwy chorób roślin uprawnych^[4]. Autorzy zastrzegają, że jest to tylko lista wstępna, niepełna. Oprócz wyżej wymienionych gatunków w polskiej literaturze naukowej podano także wiele innych przedstawicieli rodzaju Alternaria bez rozróżnienia gatunku^[5].

Znaczenie

Grzyby z rodzaju Alternaria są rozpowszechnione na całym świecie i są wszechobecne w naszym otoczeniu. Żyją i rozwijają się w górnych warstwach gleby, na roślinach, owocach i warzywach, materiałach włókienniczych, w kanalizacji, klimatyzacji, a nawet na wilgotnych ścianach, parapetach itp. Ich zarodniki występują także w powietrzu^[6]^[7].
Niektóre gatunki wywołują groźne choroby roślin zwane alternariozami. Ocenia się, że powodują około 20% szkód w rolnictwie^[7]. Choroby te to m.in.: alternarioza agrestu, alternarioza buraka, alternarioza cebuli, alternarioza chryzantemy, alternarioza cynii, alternarioza cynerarii, alternarioza dyni oleistej, alternarioza dyniowatych, alternarioza goździka, alternarioza lewkonii, alternarioza naci marchwi, alternarioza papryki, alternarioza pietruszki, alternaria pomidora, alternarioza tytoniu, alternarioza ziemniaka^[4] i czerń krzyżowych^[8].
Niektóre gatunki wywołują u ludzi i zwierząt choroby skóry, błon śluzowych, gałek ocznych (tzw. grzybice), a także układu oddechowego. Zarodniki Alternaria są jednymi z najgroźniejszych alergenów. Wywołują katar sienny, astmę i inne choroby^[7]. W Polsce największe stężenie w powietrzu zarodników różnych gatunków grzybów Alternaria występuje głównie w czerwcu i lipcu^[9].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2016-09-18] .
↑ ^a ^b ^c JoannaJ. Marcinkowska JoannaJ., Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7 .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2016-09-16] .
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Borecki ZbigniewZ., MałgorzataM. Solenberg MałgorzataM. (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6 .
↑ WiesławW. Mułenko WiesławW., TomaszT. Majewski TomaszT., MałgorzataM. Ruszkiewicz-Michalska MałgorzataM., Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4 .
↑ ''Alternaria alternata'' [online], Mycobank [dostęp 2016-09-18] .
↑ ^a ^b ^c KirkK. PM KirkK. i inni, [[Dictionary of the Fungi]]. 10th ed., Wallingford, s. 22, ISBN 0-85199-826-7 .
↑ SelimS. Kryczyński SelimS., ZbigniewZ. Weber ZbigniewZ. (red.), Fitopatologia. Tom 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: PWRiL, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7 .
↑ MarzenaM. Nowakowska MarzenaM., AnnaA. Niezgoda AnnaA., Elżbieta U.E.U. Kozik Elżbieta U.E.U., Alternarioza roślin kapustowatych. Część I [online] [dostęp 2017-08-03] .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2016-09-18] .

[mar-2] JoannaJ. Marcinkowska JoannaJ., Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7 .

[sf-3] Species Fungorum [online] [dostęp 2016-09-16] .

[slow-4] ZbigniewZ. Borecki ZbigniewZ., MałgorzataM. Solenberg MałgorzataM. (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6 .

[mikro-5] WiesławW. Mułenko WiesławW., TomaszT. Majewski TomaszT., MałgorzataM. Ruszkiewicz-Michalska MałgorzataM., Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4 .

[mycobank-6] ''Alternaria alternata'' [online], Mycobank [dostęp 2016-09-18] .

[kirk-7] KirkK. PM KirkK. i inni, [[Dictionary of the Fungi]]. 10th ed., Wallingford, s. 22, ISBN 0-85199-826-7 .

[fito-8] SelimS. Kryczyński SelimS., ZbigniewZ. Weber ZbigniewZ. (red.), Fitopatologia. Tom 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: PWRiL, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7 .

[skier-9] MarzenaM. Nowakowska MarzenaM., AnnaA. Niezgoda AnnaA., Elżbieta U.E.U. Kozik Elżbieta U.E.U., Alternarioza roślin kapustowatych. Część I [online] [dostęp 2017-08-03] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]