Unikato
.jpg) Budynek od strony południowej (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Koszarowa 1, |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor |
MULTIVILLA |
| Kondygnacje |
7 |
| Powierzchnia użytkowa |
2 072 m² |
| Rozpoczęcie budowy |
kwiecień 2016 |
| Ukończenie budowy |
luty 2018 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′15,0″N 19°00′09,9″E/50,254167 19,002750
| |
Unikato – budynek mieszkalny w Katowicach, położony przy ulicy Koszarowej 1 w dzielnicy Śródmieście, powstały w latach 2016–2018.
Obiekt zaprojektowany przez Roberta Koniecznego w pracowni KWK Promes, wyróżniający się zastosowaniem charakterystycznych form architektonicznych (czarnej elewacji, białych okien i charakterystycznie ułożonych balkonów, które zasłaniając dolną część drzwi balkonowych zachowują rytm elewacji) przy ograniczonym budżecie na jego powstanie. Budynek zdobył Nagrodę Roku SARP 2019 w kategorii budynek mieszkalny wielorodzinny.
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Unikato położony jest przy ulicy Koszarowej 1 w Katowicach, w południowo-zachodniej części Śródmieścia[1], wpisany w tkankę miejską pomiędzy istniejącymi budynkami[2].
Powstał na działce narożnej, w otoczeniu budynków mieszkalnych z pierwszej połowy XX wieku i z lat sześćdziesiątych XX wieku, w części katowickiego Śródmieścia charakteryzującej się luźniejszą zabudową, większym udziałem terenów zielonych oraz małym natężeniem ruchu samochodowego[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie budynku Unikato miało być odpowiedzią na problemy Katowic ówczesnych czasów – spadek liczby mieszkańców, braki mieszkaniowe czy dominację ruchu samochodowego[1].
Pierwotnie na działce, na której później stanął Unikato, miała powstać MULTIVILLA, czyli apartamentowiec będący zbiorem osobnych willi miejskich położonych jedna na drugiej w ramach jednej konstrukcji[3]. Projekt MULTIVILLI powstał w latach 2008–2009[4]. Deweloper zmienił plany po tym, jak nie otrzymał odpowiedniego finansowania z banku, który był przekonany, że nie uda się wówczas sprzedawać mieszkań w Katowicach za kwotę powyżej 10 tys. zł/m². Z tego też powodu z projektu luksusowego apartamentowca architekci z pracowni KWK Promes zaprojektowali blok mieszkalny z niedużym budżetem[3].
Projekt budynku został opracowany w latach 2013–2014[5], a jego budowa rozpoczęła się w kwietniu 2016 roku[6]. Został on ukończony w lutym 2018 roku[7].
Nazwa budynku – Unikato (od pol. unikatowy) – nawiązuje do znaczenia budynku, który miał nie tylko być plombą wypełniającą pustą przestrzeń pomiędzy budynkami, ale także kreować przestrzeń Katowic w unikalny sposób[2].
Do Unikato z budynku przy ulicy J. Rymera w Katowicach w grudniu 2018 roku przeniosła się pracownia projektanta Unikato – KWK Promes[8].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Budynek Unikato został zaprojektowany w stylu neomodernistycznym[6] przez Roberta Koniecznego z pracowni KWK Promes i powstał przy współpracy z Michałem Lisińskim, Marcinem Harnaszem, Marcinem Króliczkiem oraz Anetą Świeżak[1][2]. Konstrukcję budynku opracował Kornel Szyndler[1].
Robert Konieczny zasłynął już jako autor nagradzanych willi oraz obiektów publicznych i mieszkaniowych[1], a przy projektowaniu Unikato sięgał po różne inspiracje, w tym po katowicki modernizm i efekt zaciemniania elewacji budynków z biegiem czasu pod wpływem zanieczyszczenia powietrza[1]. Inwestorem budynku była spółka MULTIVILLA[4][2], a koszt inwestycji wyniósł 5,5 mln złotych[9].
Unikato ma siedem kondygnacji, na których ulokowano 24 mieszkania o powierzchni 31–86 m², a większość z nich posiada co najmniej jeden balkon[2]. Na najwyższej kondygnacji narożnik na styku z sąsiednim budynkiem został zaokrąglony, dzięki czemu udało się nawiązać do gzymsu sąsiedniego budynku[4]. W przyziemiu znajduje się garaż wewnętrzny z dziesięcioma miejscami parkingowymi[2]. Powierzchnia całkowita budynku wynosi 2 170 m²[2], powierzchnia użytkowa 2 072 m²[6] (w tym mieszkań 1 310 m²), powierzchnia zabudowy 430 m²[2], a kubatura budynku 7 657 m³[1].
Budynek podłączony jest do sieci ciepłowniczej, elektrycznej i RTV[2].
Budżet na budowę budynku był niski – inwestor przewidział środki tylko na tanie wykończenie, jak styropian, tynk, plastikowe okna czy balkony[1]. Zastosowanie najtańszych materiałów miało także pragmatyczne rozwiązanie – czarny tynk jest mniej podatny na zabrudzenia, a srebrny cokół z blachy cynkowanej jest łatwy do czyszczenia i z czasem nabiera koloru patyny[9].
Unikato posiada konstrukcję żelbetową. Ma murowane ściany[2] z pustaków ceramicznych[1]. Jest kryty zielonym dachem[2].
Ciemny kolor elewacji Unikato kontrastuje ze srebrnym cokołem i bielą okien[9]. Najbardziej charakterystycznym elementem architektury budynku poza ciemnym tynkiem są balkony, które są wysunięte daleko poza lico ściany[1]. Zostały umieszczone w tym samym kierunku na frontowych elewacjach przy jednoczesnym przesunięciu względem nieregularnego planu budynku[5]. Charakterystyczne ułożenie balkonów ma też funkcjonalne uzasadnienie – wysunięte poza lico ściany balkony łapią więcej południowego światła[9]. Pełne balustrady balkonów mają też na celu zasłonięcie przedmiotów, które mieszkańcy gromadzą na balkonach ze względu na brak miejsca w małych mieszkaniach, a także zasłaniają dolną część typowych drzwi balkonowych, poprawiając tym samym rytm elewacji budynku[9].
Unikato oglądane z odległości wtapia się w sąsiednią zabudowę, zaś obserwowany z bliska dzięki światłocieniom rysującym się na różnych płaszczyznach balkonów i elewacji budynek nabiera plastyczności[9].
Wnętrze Unikato wyposażono w klatkę schodową i windę osobową[2]. Klatka schodowa jest surowa i żelbetowa[1]. Ma ciemne, gładkie schody, proste metalowe pochwyty i podłużne lampy wyginające się wzdłuż podniebienia schodów[9]. Wnętrza posiadają minimalistyczny detal identyfikacji wizualnej[9].
Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
- Nominacja do Nagrody Architektonicznej Polityki 2018[7],
- Nagroda Roku SARP 2019 w kategorii budynek mieszkalny wielorodzinny[10],
- Nominacja do nagrody im. Miesa van der Rohego 2019[11][12],
- German Design Award 2020[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l Unikato – lekarstwo dla miasta od Roberta Koniecznego. sztuka-architektury.pl, 2019-06-18. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l unikato. unikato.com.pl. [dostęp 2023-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-10)]. (pol.).
- ↑ a b Zamiast apartamentowca dla zamożnych unikatowy blok w kolorze smogu. www.bryla.pl, 2018-01-15. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ a b c Grzegorz Grzegorek, Michał Bulsa, Beata Witaszczyk, Domy i gmachy Katowic. Tom II, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2016, s. 278-279, ISBN 978-83-63780-16-6 (pol.).
- ↑ a b KWK Promes: Unikato. www.kwkpromes.pl. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ a b c Unikato. www.urbanity.pl. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ a b Unikato, czyli czarno-biały jeż z Katowic. architectu.pl, 2019-04-08. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ Dorota Niećko: Architekt Robert Konieczny z Katowic ma nową pracownię w Unikato. To czarny jak smog budynek, który sam zaprojektował. Gdzie jest KWK Promes. dziennikzachodni.pl, 2018-12-29. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Justyna Swoszowska; Zbigniew Maćków: Unikato Roberta Koniecznego. architektura.muratorplus.pl, 2020-09-06. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ SARP: KONKURS NAGRODA ROKU SARP, edycja 2019. www.sarp.pl, 2019-05-24. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ 18 polskich realizacji nominowanych do nagrody Miesa van der Rohe 2019. urbnews.pl. [dostęp 2023-05-28]. (pol.).
- ↑ Fundació Mies van der Rohe: Unikato. www.miesarch.com. [dostęp 2023-05-28]. (ang.).
- ↑ German Design Award, Unikato - Winner - Architecture [online], www.german-design-award.com [dostęp 2023-05-28] (ang.).