Wałczyk jarzębowiec
| Magdalis cerasi | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Magdalis (Porrothus) | ||
| Gatunek |
wałczyk jarzębowiec | ||
| Synonimy | |||
| |||
Wałczyk jarzębowiec[1], wałczyk czereśniowy[2] (Magdalis cerasi) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Zamieszkuje Palearktykę, od Półwyspu Iberyjskiego po Rosyjski Daleki Wschód i Półwysep Koreański.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Curculio cerasi[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o ciele długości od 2,5 do 3,9 mm. Ubarwiony jest matowo czarno, czasem z czerwonobrunatnymi stopami. Ryjek samicy jest wyraźnie dłuższy niż głowa, stosunkowo silnie zakrzywiony, o przerzedzonym punktowaniu i lekko rozszerzonej części wierzchołkowej. U samca ryjek jest niewiele dłuższy niż głowa, w części szczytowej o bokach równoległych, a w części nasadowej począwszy od początku rowka na czułki wyraźnie zwężony. Czułki również wykazują dymorfizm płciowy, mając u samca silnie wydłużone człony wierzchołkowe. Przedplecze jest wyraźnie szersze niż długie, o słabo zaokrąglonych bokach i silnie odgiętych na zewnątrz kątach tylnych. Rzeźba boków przedplecza na całej długości jest taka sama, brak w ich przedniej części ząbków czy listewek. Tarczka jest dość duża, w przedniej części pochylona w dół, w tylnej leżąca na poziomie pokryw. Powierzchnia przedplecza jest nieco nierównomiernie punktowana, a między punktami matowa, po bokach ziarenkowana; środkiem przedplecza biegnie niepunktowana linia podłużna. Pokrywy są trochę szersze od przedplecza, trochę ku tyłowi rozszerzone. Mają wąskie rzędy i znacznie szersze międzyrzędy o powierzchni gęsto i drobno ziarenkowanej, niepunktowanej. Odnóża przednie pary stykają się biodrami. Uda wszystkich par mają bardzo drobny ząbek[4].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Owad ten zasiedla pobrzeża lasów, polany leśne, zarośla, parki, sady i ogrody[1]. Postacie dorosłe aktywne są od maja do sierpnia[1]. Są foliofagami żerującymi na liściach i pąkach drzew i krzewów liściastych, zwłaszcza z rodziny różowatych. Żerują głównie nocą, za dnia kryjąc się w przyziemnych częściach roślin[1][5]. Samice składają jaja pod korę[4]. Larwy są ksylofagiczne. Rozwijają się w cienkich gałązkach, w których drążą chodniki pod korą wyjadając łyko i biel. Do ich roślin pokarmowych należą m.in.: grusza pospolita, jabłonie, jarząb pospolity i róże[4][5][2].
Parazytoidami wałczyka jarzębowca są Spathius rubidus i Ecphylus silesiacus, błonkówki z rodziny męczelkowatych[6].
Rozprzestrzenienie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[7][8]. W Afryce Północnej podawany jest z Algierii[1][5][8]. W Azji znany jest z azjatyckiej części Turcji[9][8], Gruzji, Azerbejdżanu, Armenii, Turkmenistanu, Tadżykistanu, Iranu, Chin, Syberii, Rosyjskiego Dalekiego Wschodu i Korei Północnej[8]. W Polsce jest owadem pospolitym[1], podawanym z całego kraju[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Magdalis cerasi – Wałczyk jarzębowiec. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-11].
- ↑ a b Jabłonie. Hotpress, 2012, s. 156. ISBN 978-83-61574-09-5.
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 378. (łac.).
- ↑ a b c d Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98d. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodzina Curculioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1972, s. 23-25.
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 21. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 3. Warszawa: 1997.
- ↑ Ahmet Beyarslan. Checklist of Turkish Doryctinae (Hymenoptera, Braconidae). „Linzer biol. Beitr.”. 49 (1), s. 415-440, 2017.
- ↑ Magdalis (Porrothus) cerasi (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-14].
- ↑ a b c d Ebru Gül Çilbiroğlu Aslan, Hassan Ghahari. New records of Chrysomelidae and Curculionidae (Coleoptera) from Iran. „Scientific Bulletin of Uzhhorod University (Seria Biologica)”. 44, s. 58-63, 2018.
- ↑ Niyazi Lodos, Feyzi Önder, Esat Pehlivan, Ruşen Atalay: Faunistic studies on Curculionidae (Coleoptera) of Western Black Sea, Central Anatolia and Mediterranean Regions of Turkey. Bornova, İzmir: Meta Basım, 2018. ISBN 975-288-720-1.