Ryjkowcowate
| ||
| Curculionidae[1] | ||
| Latreille, 1802 | ||
 Słonik orzechowiec (Curculio nucum) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | stawonogi | |
| Gromada | owady | |
| Podgromada | uskrzydlone | |
| Rząd | chrząszcze | |
| Podrząd | chrząszcze wielożerne | |
| Rodzina | ryjkowcowate | |
Ryjkowcowate, słoniki[2] (Curculionidae) – rodzina owadów z rzędu chrząszczy.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 2,5–50 mm[2]. Charakteryzują się aparatem gębowym przekształconym w niespłaszczony od góry ryjek o różnym kształcie i różnej długości. Na ryjku znajdują się przeważnie kolankowato zgięte, buławkowate czułki. Aparat gębowy typu gryzącego. Samice są przeważnie nieco większe od samców, mają krótszy i bardziej gładki ryjek. Nogi dość silne, u niektórych przystosowane do skakania. Postać dorosła oraz larwy są roślinożerne.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Rodzina liczy ponad 40 tys. gatunków. Przedstawiciele tej licznej rodziny roślinożernych chrząszczy występują na całym świecie. W Polsce występuje ok. 770 gatunków należących do tej rodziny.
Rozmnażanie i rozwój[edytuj | edytuj kod]
Samica składa jaja wewnątrz roślinnych tkanek, czasami w martwym drzewie lub pod korą. Jaja są białe, kuliste lub owalne. Larwa beznoga, biała, przeważnie zgięta łukowato, o dobrze wyróżniającej się głowie. Przeobrażenie zupełne, przepoczwarczenie następuje zwykle w miejscu żerowania larwy, czasami w glebie.
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Niektóre są uciążliwymi szkodnikami roślin uprawnych jak wołek ryżowy (Calandra oryzae syn. Sitophilus oryzeus), który w ciepłym klimacie atakuje rośliny zbożowe w fazie dojrzałości mlecznej, natomiast w klimacie umiarkowanym jest szkodnikiem magazynowym. Niektóre są szkodnikami lasu. Innymi szkodnikami z rodziny ryjkowcowatych są:
- słonik orzechowiec (Curculio nucum)
- wołek zbożowy (Sitophilus granarius)
- wołek kukurydzowy (Sitophilus zea-mays)
- smolik sosnowiec, szkodnik lasu
- kwieciak jabłkowiec, szkodnik sadowniczy
- kwieciak malinowiec
- opuchlaki, atakujące m.in. byliny i krzewy owocowe oraz różaneczniki (larwy – system korzeniowy, osobniki dorosłe – liście)[3]
Inne gatunki (wybór):
- Choinek szary (Brachyderes incanus)
- Chowacz czterozębny (Ceutorrhynchus quadridens)
- Kluk czarny (Otiorhynchus niger)
- Kluk owalny (Otiorhynchus ovatus)
- Krytoryjek olchowiec (Cryptorhynchus lapathi)
- Rozpucz lepiężnikowiec (Liparus glabrirostris)
- Sieciech niegłębek (Philopedon plagiatus)
- Smolik drągowinowiec (Pissodes piniphilus)
- Smolik harcyński (Pissodes harcyniae)
- Smolik jodłowiec (Pissodes piceae)
- Smolik szyszkowiec (Pissodes validirostris)
- Smolik znaczony (Pissodes castaneus)
- Szeliniak czarny (Hylobius excavatus)
- Szeliniak mniejszy (Hylobius pinastri)
- Zmiennik brudny (Strophosoma capitatum)
- Zmiennik leszczynowiec (Strophosoma melanogrammum)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Curculionidae, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Encyklopedia Powszechna PWN. T. 4. R-Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 99.
- ↑ Choroby truskawek. e-ogrody.com. [dostęp 2009-03-11].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Heiko Bellmann, Henryk Garbarczyk: Owady. Warszawa: Multico, 2007. ISBN 978-83-7073-418-3.
- Gołębiowska Z., Nawrot J., Szkodniki magazynowe, PWRiL, Warszawa, 1976
- Karnkowski W., Jak odróżnić gatunki wołków. Szkodniki magazynowe, Przegląd Zbożowo-Młynarski, 1991, Nr 4
- Sandner H., Owady. Zwierzęta świata., PWN, Warszawa, 1990
- Robale – Serwis Entomologiczny: Ryjkowcowate. [dostęp 9 maja 2008].
