Wacław Szperber

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wacław Szperber
Ilustracja
Wacław Szperber (1935)
Data i miejsce urodzenia

10 października 1891
Kraków

Data i miejsce śmierci

26 maja 1960
Londyn

Zawód, zajęcie

dziennikarz, prawnik

Narodowość

żydowska

Tytuł naukowy

doktor praw

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Małżeństwo

Krystyna z d. Naiemska

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Palm Akademickich (Francja) Krzyż Złoty Orderu Zbawiciela (Grecja)
Multimedia w Wikimedia Commons
Paszport Wacława Szperbera, 1930
Polowanie na dziki w majątku księcia Michała Radziwiłła w Antoninie – Wacław Szperber (drugi od lewej), 1933
Zjazd absolwentów wiedeńskiej Akademii Eksportu – Wacław Szperber (stoi drugi od prawej)

Wacław Szperber, także Stanisław Wacław lub Wacław Włodzimierz[a] (ur. 10 października 1891 w Krakowie, zm.26 maja 1960 w Londynie)[2] – polski prawnik, dziennikarz, oficer Wojska Polskiego, pochodzenia żydowskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego rodzicami byli Salomon Stefan i Franciszka z Barberów[3]. Miał starszego brata – Józefa, artystę-malarza i bohatera szarży pod Rokitną.

Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, kończąc naukę uzyskaniem tytuł doktora. Był także absolwentem Akademii Eksportu w Wiedniu.

W 1910 zadebiutował na łamach „Ilustrowanego Kuryera Codziennego” (IKC) jako dziennikarz. Początkowo zajmował się sportem, był m.in. inicjatorem corocznych biegów o puchar IKC. W 1918 wskutek konfliktu między konkurującymi wydawcami przeniósł się do powstałej wtedy gazety „Nowy Kuryer Krakowski”, wkrótce przemianowanej na „Gońca Krakowskiego”[4]. Relacjonując na jego łamach jeden z meczów rozgrywanych w ramach Pucharu Żeleńskiego (1912–1925) – Lwów kontra Kraków, podjął ostrą polemikę z przedstawicielem przeciwnego obozu oraz dziennikarzem lwowskiej „Gazety Wieczornej” – Rudolfem Wackiem. Prawdopodobnie był to jeden z pierwszych kibicowskich sporów sportowo-medialnych, powodowanych patriotyzmem lokalnym[5]. Jednocześnie redagował wydawane dwa razy w tygodniu pismo „Informator – Zawodowy Organ Przemysłu Gosp.–Szynk. w Krakowie”[6]. Z czasem swoje zainteresowania dziennikarskie przeniósł na zagadnienia ekonomiczno-gospodarcze. M.in. publikował i analizował ceduły giełdowe.

Po kilkuletniej pracy w „Gońcu” powrócił na łono IKC. W latach 1929–1933 kierował poznańskim oddziałem „Kuryera”. Następnie kolejny raz zmienił pracę, otrzymując angaż w „Gazecie Polskiej” w Warszawie. W 1935 ponownie wrócił do Krakowa, aby objąć stanowisko naczelnego sekretarza („dyrektora pracy”) w IKC[2], które piastował do 1939. Pisarz i dziennikarz Jalu Kurek tak opisał jego pozycję w redakcji: W. Szperber – o wyniosłej postawie i gładkiej wymowie – był może raczej sekretarzem (czy adiutantem) szefa. W samym dzienniku nic właściwie nie robił, tzn. nie pisał, reprezentował tylko pismo (czy koncern) na zewnątrz, w instytucjach, ambasadach, to lubił[7].

Mundur i pióro[edytuj | edytuj kod]

Był żołnierzem Legionów Polskich. W Roczniku oficerskim 1923 figuruje w stopniu kapitana rezerwy 2 Pułku Piechoty (LP)[8] ze starszeństwem od 1 czerwca 1919[9].

Po wybuchu II wojny światowej przekroczył 16 września 1939 granicę polsko–rumuńską w Zaleszczykach[10] i skierował się do Francji, gdzie przebywał do 1940. Kiedy Niemcy wkroczyli do Francji, ewakuował się do Wielkiej Brytanii. W 1940 ponownie założył mundur WP. Wstąpił w randze pułkownika do 10 Brygady Kawalerii Pancernej Polskich Sił Zbrojnych[2]. Od 1942 był członkiem sztabu naczelnego gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. Za zasługi w okresie wojennym został kilkakrotnie odznaczony. Współpracował wówczas z „Dziennikiem Żołnierza”. Korespondencje o życiu żołnierza polskiego w Szkocji zamieszczał również w amerykańskiej prasie polonijnej. Ponadto publikował w „Polsce Walczącej – Żołnierzu Polskim na Obczyźnie” i później w „Wiadomościach”.

Po wojnie[edytuj | edytuj kod]

Po zakończeniu wojny zajmował się głównie działalnością adwokacką i konsultacyjną[11]. M.in został prezesem sądu koleżeńskiego emigracyjnego Związku Dziennikarzy RP w Londynie.

Małżeństwo[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Krystyną z d. Naiemską (1898–1992)[12]. Miał z nią syna – Adama Wacława (1920–1944), podporucznika 2 pułku pancernego, poległego podczas wyzwalania Belgii[13], pośmiertnie odznaczonego Orderem Virtuti Militari.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwaga[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W źródłach wojskowych figuruje jako Stanisław Wacław. Inne, m.in. brytyjskie, wymieniają go jako Wacława Włodzimierza. Natomiast w jego paszporcie RP z 1930 widnieje tylko jedno imię – Wacław[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Looking for info on Waclaw Szperber. warrelics.eu. [dostęp 2024-03-23]. (ang.).
  2. ↑ a b c Nekrologia – Wacław W. Szperber. „Zeszyty Prasoznawcze”. 5/6, s. 213–214, 1960. Warszawa. 
  3. ↑ Józef Szperber – Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-22].
  4. ↑ Adam Bańdo, „Ilustrowany Kurier Codzienny" w dziewięćdziesiątą rocznicę powstania (1910-2000). Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. [dostęp 2024-03-22].
  5. ↑ Paweł Gaszyński, Zanim powstała liga, tom II – recenzja. rfbl.pl. [dostęp 2024-03-22].
  6. ↑ „Informator”. Internet Archive. [dostęp 2024-03-22].
  7. ↑ Jalu Kurek, Błyskawiczna lista wspomnień. „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, 19/4, 63-80, 1980. [dostęp 2024-03-22].
  8. ↑ Rocznik oficerski 1923, s. 129. Ministerstwo Spraw Wojskowych. [dostęp 2024-03-22].
  9. ↑ Lista starszeństwa oficerów pospolitego ruszenia – kapitanowie. Rocznik oficerski rezerw 1934, s. 253, Ministerstwo Spraw Wojskowych. [dostęp 2024-03-22].
  10. ↑ Paszport Witolda Szperbera
  11. ↑ Index. „The London Gazette”, 11 January, 1952. [dostęp 2024-03-22]. (ang.).
  12. ↑ E–kartoteka. e-kartoteka.net. [dostęp 2024-03-22]. (pol.).
  13. ↑ Polish War Graves. polishwargraves.nl. [dostęp 2024-03-22]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wacław_Szperber&oldid=73307985”