Przejdź do zawartości

Wałczyk jarzębowiec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wałczyk jarzębowiec
Magdalis cerasi
(Linnaeus, 1758)
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Nadrodzina

ryjkowce

Rodzina

ryjkowcowate

Podrodzina

Mesoptilinae

Plemię

Magdalidini

Rodzaj

Magdalis

Podrodzaj

Magdalis (Porrothus)

Gatunek

wałczyk jarzębowiec

Synonimy
  • Curculio cerasi Linnaeus, 1758
  • Porrothus meridionalis Desbrochers, 1897
  • Porrothus stricta Desbrochers, 1905
  • Porrothus villicrus Desbrochers, 1905
  • Magdalis (Porrothus) meridionalis Desbrochers, 1897
  • Magdalis (Porrothus) stricta Desbrochers, 1905
  • Magdalis (Porrothus) villicrus Desbrochers, 1905
  • Magdalis (Neopanus) cerasi Linnaeus, 1758

Wałczyk jarzębowiec[1], wałczyk czereśniowy[2] (Magdalis cerasi) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Zamieszkuje Palearktykę, od Półwyspu Iberyjskiego po Rosyjski Daleki Wschód i Półwysep Koreański.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Curculio cerasi[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o ciele długości od 2,5 do 3,9 mm. Ubarwiony jest matowo czarno, czasem z czerwonobrunatnymi stopami. Ryjek samicy jest wyraźnie dłuższy niż głowa, stosunkowo silnie zakrzywiony, o przerzedzonym punktowaniu i lekko rozszerzonej części wierzchołkowej. U samca ryjek jest niewiele dłuższy niż głowa, w części szczytowej o bokach równoległych, a w części nasadowej począwszy od początku rowka na czułki wyraźnie zwężony. Czułki również wykazują dymorfizm płciowy, mając u samca silnie wydłużone człony wierzchołkowe. Przedplecze jest wyraźnie szersze niż długie, o słabo zaokrąglonych bokach i silnie odgiętych na zewnątrz kątach tylnych. Rzeźba boków przedplecza na całej długości jest taka sama, brak w ich przedniej części ząbków czy listewek. Tarczka jest dość duża, w przedniej części pochylona w dół, w tylnej leżąca na poziomie pokryw. Powierzchnia przedplecza jest nieco nierównomiernie punktowana, a między punktami matowa, po bokach ziarenkowana; środkiem przedplecza biegnie niepunktowana linia podłużna. Pokrywy są trochę szersze od przedplecza, trochę ku tyłowi rozszerzone. Mają wąskie rzędy i znacznie szersze międzyrzędy o powierzchni gęsto i drobno ziarenkowanej, niepunktowanej. Odnóża przednie pary stykają się biodrami. Uda wszystkich par mają bardzo drobny ząbek[4].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Owad ten zasiedla pobrzeża lasów, polany leśne, zarośla, parki, sady i ogrody[1]. Postacie dorosłe aktywne są od maja do sierpnia[1]. Są foliofagami żerującymi na liściach i pąkach drzew i krzewów liściastych, zwłaszcza z rodziny różowatych. Żerują głównie nocą, za dnia kryjąc się w przyziemnych częściach roślin[1][5]. Samice składają jaja pod korę[4]. Larwyksylofagiczne. Rozwijają się w cienkich gałązkach, w których drążą chodniki pod korą wyjadając łyko i biel. Do ich roślin pokarmowych należą m.in.: grusza pospolita, jabłonie, jarząb pospolity i róże[4][5][2].

Parazytoidami wałczyka jarzębowca są Spathius rubidus i Ecphylus silesiacus, błonkówki z rodziny męczelkowatych[6].

Rozprzestrzenienie

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[7][8]. W Afryce Północnej podawany jest z Algierii[1][5][8]. W Azji znany jest z azjatyckiej części Turcji[9][8], Gruzji, Azerbejdżanu, Armenii, Turkmenistanu, Tadżykistanu, Iranu, Chin, Syberii, Rosyjskiego Dalekiego Wschodu i Korei Północnej[8]. W Polsce jest owadem pospolitym[1], podawanym z całego kraju[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Magdalis cerasi – Wałczyk jarzębowiec. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-11].
  2. a b Jabłonie. Hotpress, 2012, s. 156. ISBN 978-83-61574-09-5.
  3. C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 378. (łac.).
  4. a b c d Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98d. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodzina Curculioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1972, s. 23-25.
  5. a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 21. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 3. Warszawa: 1997.
  6. Ahmet Beyarslan. Checklist of Turkish Doryctinae (Hymenoptera, Braconidae). „Linzer biol. Beitr.”. 49 (1), s. 415-440, 2017. 
  7. Magdalis (Porrothus) cerasi (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-14].
  8. a b c d Ebru Gül Çilbiroğlu Aslan, Hassan Ghahari. New records of Chrysomelidae and Curculionidae (Coleoptera) from Iran. „Scientific Bulletin of Uzhhorod University (Seria Biologica)”. 44, s. 58-63, 2018. 
  9. Niyazi Lodos, Feyzi Önder, Esat Pehlivan, Ruşen Atalay: Faunistic studies on Curculionidae (Coleoptera) of Western Black Sea, Central Anatolia and Mediterranean Regions of Turkey. Bornova, İzmir: Meta Basım, 2018. ISBN 975-288-720-1.