Przejdź do zawartości

Wincenty Mieczysław Zawadzki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wincenty Mieczysław Zawadzki
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

22 stycznia 1894
Częstochowa

Data i miejsce śmierci

11 czerwca 1975
Będzin

Proboszcz parafii św. Trójcy w Będzinie
Okres sprawowania

1937–1970

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

23 lipca 1916

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Walecznych (1920–1941)
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Strona internetowa
Grób Wincentego Mieczysława Zawadzkiego na cmentarzu w Będzinie

Wincenty Mieczysław Zawadzki (ur. 22 stycznia 1894 w Częstochowie, zm. 11 czerwca 1975 w Będzinie) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, kanonik honorowy kapituły częstochowskiej, szambelan Jego Świątobliwości Ojca Św., wieloletni proboszcz parafii św. Trójcy w Będzinie w latach 1937–1970.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 22 stycz­nia 1894 ro­ku w Częstochowie, w wielodzietnej robotniczej rodzinie Antoniego (1861–1940) i Józefy z Chwilińskich (Chwiłów) (1869–1942). Był bratem: Leona (1887–1927), Zygmunta (1889–1978), Mieczysława (1891–1892), Heleny Anieli po mężu Jędrczak (1896–1962), Eugenii po mężu Miller (1900–1986), Janiny Sabiny po mężu Piltz (1904–1949) i Henryka Wojciecha (1906–1964). Po ukończeniu w 1909 ro­ku Gimnazjum Rządowego w Częstochowie wstą­pił do Seminarium Duchownego we Włocławku. Seminarium ukończył w 1915 i został skierowany na dalsze studia do Akademii Duchownej w Petersburgu, których nie podjął ze względu na trwającą I wojnę światową. Święcenia kapłańskie przyjął 23 lipca 1916. Od sierpnia 1916 do kwietnia 1917 roku pracował jako wikariusz parafii św. Piotra i Pawła w Kamieńsku oraz uczył w miejscowej szkole. W kwietniu 1917 roku został przeniesiony do parafii św. Bartłomieja Apostoła w Godzieszach Wielkich, a w 1919 roku do parafii św. Mikołaja w Kaliszu. Od 1 października 1919 do 3 lipca 1920 roku pracował w Sekretariacie Generalnym ds. Młodzieży w diecezji kujawsko-kaliskiej. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się ochotniczo na kapelana Wojska Polskiego. Za sumienne wypełnianie obowiązków duszpasterza wojskowego został odznaczony Krzyżem Walecznych. 27 listopada 1921 roku został zdemobilizowany i przeniesiony do rezerwy. 1 grudnia 1921 roku rozpoczął posługę wikariuszowską w parafii św. Jakuba Apostoła w Piotrkowie Trybunalskim. 4 lipca 1922 roku został przeniesiony na stanowisko prefekta publicznych szkół powszechnych w Koninie (nominacja została anulowana). 22 lipca 1922 roku został przeniesiony na stanowisko wikariusza nowo utworzonej parafii św. Jacka i św. Doroty w Piotrkowie Trybunalskim. Od 6 maja 1924 do lipca 1925 roku był wikariuszem parafii św. Lamberta i prefektem gimnazjum w Radomsku. Brał także czynny udział w działalności radomszczańskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (wszedł w skład zarządu tego Towarzystwa). 21 czerwca 1925 roku został mianowany proboszczem nowo utworzonej parafii św. Rozalii z Palermo w Radziechowicach. Będąc proboszczem w Radziechowicach uczył religii w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim J. Chomiczówny w Radomsku. W 1927 roku założył Stowarzyszenie Ligi Katolickiej Męskiej i Żeńskiej. We wrześniu 1929 roku został proboszczem parafii św. Mikołaja w Wilkowiecku. 17 lipca 1934 roku objął probostwo parafii Rząśnia w dekanacie brzeźnickim. 10 wrze­śnia 1937 ro­ku otrzy­mał no­mi­na­cję na ad­mi­ni­stra­to­ra pa­ra­fii Świętej Trój­cy w Będzinie, a 30 kwiet­nia 1938 został mianowany jej pro­bosz­czem i kierował nią aż do grud­nia 1970 ro­ku[1].

W no­cy z 8 na 9 wrze­śnia 1939 ro­ku ura­to­wał gru­pę Żydów, ucie­ka­ją­cych przed Niem­ca­mi[a], za co w 1989 zo­stał po­śmiert­nie odz­na­czo­ny izraelskim medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[1]. W kronice parafialnej zapisano[2]: „Było to dnia 8 września 1939 roku. [...] Nie spałem jeszcze, gdy około 8 wieczorem usłyszałem kilka potężnych detonacyj. [...] Byliśmy przekonani, że Niemcy chcą spalić i zniszczyć cały Będzin. Cała przestrzeń ogrodu plebańskiego, plebania, budynki plebańskie, kościół otoczone były olbrzymimi blokami kamienic, które w tej chwili płonęły. Pomiędzy płonącymi kamienicami widziałem z ogrodu uwijających się Niemców. [...] W tej chwili rozległ się huk, to Niemcy wrzucili granat zapalający do wikariatki. Stanęła ona po chwili w ogniu. Wszyscy mieszkańcy wikariatki przybiegli na plebanię. [...] Pobiegłem do nich, uspokoiłem ich, a potem otworzyłem własnoręcznie bramy i przeprowadziłem ich spokojnie na Górę Zamkową, gdzie już im nie groziło żadne niebezpieczeństwo”.

W 1952 ro­ku licz­ba wier­nych w pa­ra­fii św. Trój­cy do­cho­dzi­ła do 30 ty­się­cy osób. Z te­go wzglę­du 14 sierp­nia wła­dze die­ce­zjal­ne zle­ci­ły stwo­rze­nie na Małobądzu no­wej pa­ra­fii, na co nie wyraziły zgody władze miasta. Pięć lat później sytuacja stała się o tyle problematyczna, że 13 października 1957 roku wydał dekret powołujący parafię św. Jana Chrzciciela, której pierwszym administratorem został ks. Zyg­munt Za­bor­ski[1]. Mi­mo to wła­dze mia­sta nie ustę­po­wa­ły i nie uda­ło się uzy­skać zgo­dy na bu­do­wę nowego kościoła. W 1958 ro­ku pro­bosz­czem zo­stał ks. Wa­cław Wi­ciń­ski, któ­re­mu uda­ło się zbu­do­wać pro­wi­zo­rycz­ną ka­pli­cę. Zgo­dę na bu­do­wę kościoła uzyska­no dopiero w 1983 ro­ku[1]. 3 grud­nia 1970 ro­ku ks. Za­wadz­ki prze­szedł na eme­ry­tu­rę, a jego następcą zo­stał ks. Wa­cław Wi­ciń­ski[1].

Został pochowany 14 czerwca 1975 roku na sta­rym cmen­ta­rzu pa­ra­fial­nym na Gór­ce Zam­ko­wej w Bę­dzi­nie[1].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

1 wrze­śnia 1993 ro­ku od­sło­nię­to poświęconą mu tablicę pamiątkową. 27 ma­ja 2008 ro­ku jego imię otrzy­mał plac przy ko­ście­le św. Trój­cy w Bę­dzi­nie[1]. W 2016 roku wydano również poświęconą mu książkę „Patriarcha Będziński”[4].

  1. Niemcy zapewne za zgodą sprawującego wówczas wojskowe rządy w Zagłębiu Dąbrowskim gen. płk. Wilhelma Lista, a zwłaszcza dowódcy specjalnej Grupy Operacyjnej hitlerowskich sił bezpieczeństwa, SS-Gruppenfuhrera Udo von Woyrscha podpalili wówczas będzińską synagogę, w której modlili się zgromadzeni mieszkańcy. Jednocześnie otoczyli domy przy ulicy Plebańskiej, Kościelnej i Kołłątaja zamieszkane głównie przez Żydów. Do osób, które zaczęły wybiegać z domów, by ratować swoje życie i dobytek, otworzyli ogień żołnierze niemieccy. W tym momencie przyszedł im z pomocą ks. Mieczysław Zawadzki. Nie był to zresztą koniec prowokacji. Jeszcze tej samej nocy Niemcy aresztowali 42 Polaków, których oskarżono o podpalenie żydowskich domów. Aresztowani zaprzeczyli, ale gdy im obiecano, że jeżeli się przyznają, wrócą do domu, część zdecydowała się przyznać do wywołania antysemickich ekscesów. Uwięzionych jeszcze tego samego dnia rozstrzelano i kazano pochować ks. Zawadzkiemu jako podpalaczy, zob. Jan Przemsza-Zieliński, Zagłębie Dąbrowskie w II wojnie światowej, Sosnowiec 1995, s. 38–39.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Ksiądz prałat Mieczysław Zawadzki. ceko.com.pl. [dostęp 2021-05-14]. (pol.).
  2. Marian Duda: Patriarcha Będzina. niedziela.pl. [dostęp 2021-05-14]. (pol.).
  3. M.P. z 1946 r. nr 30, poz. 58 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomienia uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach województwa Śląsko-Dąbrowskiego” - jako ks. Mieczysław Zawadzki.
  4. Sprawiedliwy: ks. W.M.Zawadzki. archiczest.pl. [dostęp 2021-05-14]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]