Przejdź do zawartości

Wołodymyr Wjatrowycz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wołodymyr Wjatrowycz
Ilustracja
Wołodymyr Wjatrowycz prezentuje swoją książkę pt. Druga wojna polsko-ukraińska (2011)
Data i miejsce urodzenia

7 czerwca 1977
Lwów, USRR, ZSRR

Zawód, zajęcie

historyk

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Stanowisko

prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (2014–2019)

Partia

Europejska Solidarność

Odznaczenia
Krzyż Iwana Mazepy
Wołodymyr Wjatrowycz podczas wykładu

Wołodymyr Mychajłowycz Wjatrowycz (ukr. Володимир Михайлович В'ятрович; ur. 7 czerwca 1977 we Lwowie) – ukraiński historyk i polityk. Kandydat nauk, specjalizujący się w badaniach ukraińskiego ruchu niepodległościowego. W latach 2014–2019 prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej. Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy IX kadencji.

Wołodymyr Wjatrowycz jest postrzegany jako postać kontrowersyjna zarówno na Ukrainie, jak i za granicą. Oskarżano go o wybielanie historii Ukrainy, marginalizowanie lub ignorowanie faktów świadczących o zaangażowaniu ukraińskich nacjonalistów w ludobójstwo na ludności polskiej i żydowskiej, a także współpracę z niemieckimi okupantami w czasie II wojny światowej oraz promowanie praw ograniczających wolność słowa i swobodę badań naukowych[1][2][3].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1994–1999 studiował na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Lwowskiego. Od listopada 2002 do marca 2008 był dyrektorem Centrum Badań Ruchu Wyzwoleńczego we Lwowie, następnie został szefem rady naukowej tej instytucji. W latach 2008–2010 dyrektor Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy[4]. Od października 2009 członek rady nadzorczej Muzeum Pamięci Narodowej „Więzienie przy Łąckiego” we Lwowie. W latach 2010–2011 pracował w Ukraińskim Instytucie Naukowym Uniwersytetu Harvarda[5][6][7]. W latach 2014–2019 prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej[8].

W wyborach parlamentarnych w 2019 z ramienia Europejskiej Solidarności bez powodzenia ubiegał się o mandat deputowanego do Rady Najwyższej Ukrainy[9]. Kilka miesięcy później zastąpił w Radzie Najwyższej Irynę Łucenko, która zrzekła się mandatu (Wjatrowycz został zaprzysiężony 3 grudnia 2019)[10].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
Monografie
  • Сотенний „Бурлака” (2000)
  • Рейди УПА теренами Чехословаччини (Lwów, 2001)
  • Армія безсмертних. Повстанські світлини (Lwów, 2002)
  • Ставлення ОУН до євреїв: формування позиції на тлі катастрофи (Lwów, 2006)
  • Польсько-українські стосунки в 1942–1947 роках у документах ОУН та УПА (redakcja) (Lwów, 2011)
  • Друга польсько-українська війна. 1942–1947 (Kijów, 2011; оновлене видання: 2012)
  • Історія з грифом „Секретно” (Kijów, 2011)
  • Історія з грифом „Секретно”: Нові сюжети (Kijów, 2012)
Prace zbiorowe
  • В. В’ятрович, Р. Грицьків, І. Дерев’яний, Р. Забілий, А. Сова, П. Содоль. Українська Повстанська Армія: історія нескорених (Lwów 2008) (wersja elektroniczna)
Publikacje w języku polskim

Odznaczenia i nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Krytyka

[edytuj | edytuj kod]

Wołodymyr Wjatrowycz został uznany przez Pera Andersa Rudlinga i Grzegorza Motykę za jednego z czołowych realizatorów ukraińskiej polityki historycznej i apologetę OUN i UPA[13][14].

Jego książka o rajdach UPA w Czechosłowacji zdobyła uznanie za opisanie mało znanego fragmentu historii[14]. Jego inna publikacja pt. „Ставлення ОУН до євреїв: формування позиції на тлі катастрофи” („Stosunek OUN do Żydów: formowanie stanowiska na tle katastrofy”) została skrytykowana przez Johna-Paula Himkę, Tarasa Kuryło[15], Pera Andersa Rudlinga[16] i Grzegorza Rossolińskiego-Liebe[17]. Krytycy uznali książkę za próbę zaprzeczenia zbrodni OUN na Żydach i odrzucenia oskarżeń o antysemityzm tej organizacji[16][17][18]. W opinii Kuryły i Himki praca ta w niewielkim tylko stopniu przyczyniła się do poznania historii, natomiast w dużym stopniu do jej wypaczenia. Jednak, jak uznano, zawiera ona ciekawy materiał, który może stać się podstawą do dalszych dyskusji nad stosunkiem OUN i UPA do Żydów[19].

W książce „Друга польсько-українська війна. 1942–1947” („Druga wojna polsko-ukraińska 1942–1947”) W. Wjatrowycz zaprezentował swoją interpretację polsko-ukraińskiego konfliktu w latach 1939–1947, w tym rzezi wołyńskiej i czystki etnicznej w Małopolsce Wschodniej. Książka spotkała się z krytyką historyków: Ihora Iljuszyna[20], Andrija Portnowa[21], Grzegorza Motyki[14][22], Andrzeja Zięby[23], Pera Andersa Rudlinga[24], Grzegorza Rossolińskiego-Liebe[17], Andrzeja Leona Sowy[25] i Grzegorza Hryciuka[26]. Recenzenci zarzucili autorowi, że posługując się terminem „wojna” dla opisu stosunków polsko-ukraińskich, podjął próbę ukrycia zbrodniczości ludobójczej czystki etnicznej dokonanej przez OUN i UPA na Polakach[14][27][28][29]. Według Motyki i Portnowa, Wjatrowycz usiłował dowieść, że nie było rozkazu Prowodu OUN o eksterminacji polskiej mniejszości a zabójstwa były spontanicznym wystąpieniem ukraińskich chłopów, sprowokowanych przez Polaków[30]. Motyka uznał, że Wjatrowycz osiągnął ten cel za pomocą retorycznych sztuczek i przemilczania niewygodnych faktów[14]. Według Zięby książka ta jest pełna przemilczeń i fałszerstw wprowadzających czytelnika w błąd, mając na celu „rozgrzeszenie” OUN-UPA i skonsolidowanie Ukraińców wokół nacjonalistycznej mitologii[31]. Także G. Hryciuk uważa, że wersja wydarzeń przedstawiona w książce jest „kłamliwa”[32]. Andrzej L. Sowa i Per A. Rudling odmówili jej jakiejkolwiek wartości naukowej[33][34]. Rudling traktuje „Drugą wojnę polsko-ukraińską 1942–1947” wyłącznie jako obiekt badań „skrajnie prawicowego rewizjonizmu i negacjonizmu”[34].

Per Anders Rudling uważa instytucję, którą W. Wjatrowycz kierował (Centrum Badań Ruchu Wyzwoleńczego), za „przybudówkę OUN”[35]. Franziska Bruder opowiada się za bojkotowaniem go przez świat naukowy[36]. Znalazł się w grupie parlamentarzystów, którzy wykonali do mediów społecznościowych ultranacjonalistyczny utwór "Ojciec nasz Bandera, Ukraina matka" chwalący Stepana Banderę w parlamencie[37].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Josh Cohen, The Historian Whitewashing Ukraine’s Past [online], Foreign Policy [dostęp 2020-10-23] (ang.).
  2. Jared McBride, How Ukraine’s New Memory Commissar Is Controlling the Nation’s Past, 13 sierpnia 2015, ISSN 0027-8378 [dostęp 2020-10-23] (ang.).
  3. Scholars Issue Public Letter on Ukrainian Holocaust Revisionist Participation in 9-11 March 2017 Paris Conference [online], Defending History, 9 marca 2017 [dostęp 2020-10-23] (ang.).
  4. Notka biograficzna Wołodymyra Wjatrowycza wśród autorów książki Українська Повстанська Армія: історія нескорених.
  5. Per Anders Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust..., s. 37.
  6. Wołodymyr Wjatrowycz, Друга польсько-українська війна. 1942–1947, Kijów 2011, biogram na okładce.
  7. Zdaniem Andreasa Umlanda zaproszenie Wjatrowycza na Uniwersytet Harvarda było motywowane względami pozanaukowymi: He was apparently invited on Harvard’s “celebrities track” rather than within a traditional scholarly funding scheme. Andreas Umland: The Ukrainian government’s Memory Institute against the West. New Eastern Europe, 2017-03-07. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-07)]. (ang.).
  8. Кабмин уволил Вятровича [online], strana.ua [dostęp 2020-10-23] (ros.).
  9. Европейская солидарность назвала 50 кандидатов из своего списка [online], LIGA, 13 czerwca 2019 [dostęp 2020-10-23] (ros.).
  10. Вятрович принял присягу нардепа и вошел во фракцию "Евросолидарности" [online], Интерфакс-Украина [dostęp 2020-10-23] (ros.).
  11. Dekret Prezydenta Ukrainy Nr 1100/2009 «Про відзначення державними нагородами України».
  12. Премію ім. Стуса отримали правозахисник, історик і поетеса [online], www.unian.ua [dostęp 2020-10-23] (ukr.).
  13. Per Anders Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust: A Study in the Manufacturing of Historical Myths, The Carl Beck Papers in Russian & East European Studies, No. 2107, November 2011, ISSN 0889-275X, s. 28.
  14. a b c d e Grzegorz Motyka: Nieudana książka. zbrodniawolynska.pl. [dostęp 2014-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-08)]. (pol.).
  15. Taras Kuryło, John-Paul Himka, “Iak OUN stavylasia do ievreiv? Rozdumy nad knyzhkoiu Volodymyra Viatrovycha”, Ukraina Moderna 13 (2008), s. 252–265 [1].
  16. a b Per A. Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust..., s. 28–31.
  17. a b c Grzegorz Rossoliński-Liebe, Debating, obfuscating and disciplining the Holocaust: post-Soviet historical discourses on the OUN–UPA and other nationalist movements, East European Jewish Affairs, 42:3, s. 207–208.
  18. Taras Kuryło, John-Paul Himka, “Iak OUN stavylasia do ievreiv?..., s. 265.
  19. Taras Kuryło, John-Paul Himka, “Iak OUN stavylasia do ievreiv?..., s. 264.
  20. Игорь Ильюшин, Плохо забытое старое: о новой книге Владимира Вятровича, Ab Imperio, 1/2012, s. 382–385.
  21. Андрей Портнов, „Истории для домашнего употребления”, Ab Imperio 3/12, s. 324–334.
  22. Grzegorz Motyka, W krainie uproszczeń, Nowa Europa Wschodnia 1/2013, s. 97–101.
  23. Анджей Земба, Мифологизированная “война”, Ab Imperio, 1/2012, s. 403–421.
  24. Per Anders Rudling, Warfare or War Criminality? Volodymyr V’iatrovych, Druha pol’s’ko-ukains’ka viina, 1942–1947 (Kyiv: Vydavnychyi dim “Kyevo-Mohylians’ka akademiia,” 2011). 228 pp. ISBN 978-966-518-567, Ab Imperio, 1/2012, s. 356–381.
  25. Andrzej Leon Sowa, recenzja książek: Polśko-ukrajinśki stosunki w 1942–1947 rokach u dokumentach OUN ta UPA, red. Wołodymyr Wiatrowycz oraz Wołodymyr Wiatrowycz, Druha polśko-ukrajinśka wijna 1942–1947, [in:] „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 21, s. 450–460. [2].
  26. Grzegorz Hryciuk, recenzja książki: Wołodymyr Wiatrowycz, Druha polśko-ukrajinśka wijna 1942–1947, [in:] „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 21, s. 460–471 [3].
  27. Per Anders Rudling, Warfare..., s. 361.
  28. Анджей Земба, Мифологизированная..., s. 405.
  29. Andrzej Leon Sowa, recenzja książek..., s. 456.
  30. Андрей Портнов, „Истории для домашнего употребления”, s. 327.
  31. Анджей Земба, Мифологизированная “война”, s. 405, 419.
  32. Grzegorz Hryciuk, recenzja książki..., s. 471.
  33. Andrzej L. Sowa, Recenzja..., s. 460.
  34. a b Per Anders Rudling, Warfare..., s. 379.
  35. Per Anders Rudling, The OUN, the UPA and the Holocaust..., s. 27.
  36. Franziska Bruder: Strasti za Banderoju (‘Bandera Passion’). Defending History.com, 2011-11-20. [dostęp 2011-11-23]. (ang.).
  37. “Ojciec nasz Bandera" w ukraińskim parlamencie [online].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]