Przejdź do zawartości

Yrjö Väisälä

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Yrjö Väisälä
Ilustracja
Państwo działania

 Finlandia

Data i miejsce urodzenia

6 września 1891
Kontiolahti

Data i miejsce śmierci

21 lipca 1971
Naantali

doktor nauk astronomii
Odkryte planetoidy: 128
(1391) Carelia 16 lutego 1936
(1398) Donnera 26 sierpnia 1936
(1405) Sibelius 12 września 1936
(1406) Komppa 13 września 1936
(1407) Lindelöf 21 listopada 1936
(1421) Esperanto 18 marca 1936
(1424) Sundmania 9 stycznia 1937
(1446) Sillanpää 26 stycznia 1938
(1447) Utra 26 stycznia 1938
(1448) Lindbladia 16 lutego 1938
(1449) Virtanen 20 lutego 1938
(1450) Raimonda 20 lutego 1938
(1451) Granö 22 lutego 1938
(1453) Fennia 8 marca 1938
(1454) Kalevala 16 lutego 1936
(1460) Haltia 24 listopada 1937
(1462) Zamenhof 6 lutego 1938
(1463) Nordenmarkia 6 lutego 1938
(1471) Tornio 16 września 1938
(1472) Muonio 18 października 1938
(1473) Ounas 22 października 1938
(1477) Bonsdorffia 6 lutego 1938
(1478) Vihuri 6 lutego 1938
(1479) Inkeri 16 lutego 1938
(1480) Aunus 18 lutego 1938
(1483) Hakoila 24 lutego 1938
(1488) Aura 15 grudnia 1938
(1492) Oppolzer 23 marca 1938
(1494) Savo 16 września 1938
(1495) Helsinki 21 września 1938
(1496) Turku 22 września 1938
(1497) Tampere 22 września 1938
(1498) Lahti 16 września 1938
(1499) Pori 16 października 1938
(1500) Jyväskylä 16 października 1938
(1503) Kuopio 15 grudnia 1938
(1518) Rovaniemi 15 października 1938
(1519) Kajaani 15 października 1938
(1520) Imatra 22 października 1938
(1521) Seinäjoki 22 października 1938
(1523) Pieksämäki 18 stycznia 1939
(1524) Joensuu 18 września 1939
(1525) Savonlinna 18 września 1939
(1526) Mikkeli 7 października 1939
(1527) Malmquista 18 października 1939
(1529) Oterma 26 stycznia 1938
(1530) Rantaseppä 16 września 1938
(1532) Inari 16 września 1938
(1533) Saimaa 19 stycznia 1939
(1534) Näsi 20 stycznia 1939
(1535) Päijänne 9 września 1939
(1536) Pielinen 18 września 1939
(1541) Estonia 12 lutego 1939
(1542) Schalén 26 sierpnia 1941
(1548) Palomaa 26 marca 1935
(1549) Mikko 2 kwietnia 1937
(1551) Argelander 24 lutego 1938
(1552) Bessel 24 lutego 1938
(1567) Alikoski 22 kwietnia 1941
(1631) Kopff 11 października 1936
(1646) Rosseland 19 stycznia 1939
(1656) Suomi 11 marca 1942
(1659) Punkaharju 28 grudnia 1940
(1677) Tycho Brahe 6 września 1940
(1678) Hveen 28 grudnia 1940
(1696) Nurmela 18 marca 1939
(1699) Honkasalo 26 sierpnia 1941
(1723) Klemola 18 marca 1936
(1740) Paavo Nurmi 18 października 1939
(1757) Porvoo 17 marca 1939
(1883) Rimito 4 grudnia 1942
(1928) Summa 21 września 1938
(1929) Kollaa 20 stycznia 1939
(1947) Iso-Heikkilä 4 marca 1935
(2020) Ukko 18 marca 1936
(2067) Aksnes 23 lutego 1936
(2091) Sampo 26 kwietnia 1941
(2096) Väinö 18 października 1939
(2194) Arpola 3 kwietnia 1940
(2204) Lyyli 3 marca 1943
(2243) Lönnrot 25 września 1941
(2258) Viipuri 7 października 1939
(2292) Seili 7 września 1942
(2299) Hanko 25 września 1941
(2333) Porthan 3 marca 1943
(2379) Heiskanen 21 września 1941
(2397) Lappajärvi 22 lutego 1938
(2454) Olaus Magnus 21 września 1941
(2464) Nordenskiöld 19 stycznia 1939
(2479) Sodankylä 6 lutego 1942
(2486) Metsähovi 22 marca 1939
(2502) Nummela 3 marca 1943
(2512) Tavastia 3 kwietnia 1940
(2535) Hämeenlinna 17 lutego 1939
(2638) Gadolin 19 września 1939
(2639) Planman 9 kwietnia 1940
(2678) Aavasaksa 24 lutego 1938
(2679) Kittisvaara 7 października 1939
(2690) Ristiina 24 lutego 1938
(2715) Mielikki 22 października 1938
(2716) Tuulikki 7 października 1939
(2733) Hamina 22 lutego 1938
(2737) Kotka 22 lutego 1938
(2750) Loviisa 30 grudnia 1940
(2802) Weisell 19 stycznia 1939
(2820) Iisalmi 8 września 1942
(2826) Ahti 18 października 1939
(2885) Palva 7 października 1939
(2898) Neuvo 20 lutego 1938
(2962) Otto 28 grudnia 1940
(2972) Niilo 7 października 1939
(3037) Alku 17 stycznia 1944
(3099) Hergenrother 3 kwietnia 1940
(3166) Klondike 30 marca 1940
(3212) Agricola 19 lutego 1938
(3223) Forsius 7 września 1942
(3272) Tillandz 24 lutego 1938
(3281) Maupertuis 24 lutego 1938
(3522) Becker 21 września 1941
(3606) Pohjola 19 września 1939
(3897) Louhi 8 września 1942
(4181) Kivi 24 lutego 1938
(4266) Waltari 28 grudnia 1940
(4512) Sinuhe 20 stycznia 1939
(5073) Junttura 3 marca 1943
(5153) Gierasch 9 kwietnia 1940
(6073) Tähtiseuraursa 18 października 1939
(6572) Carson 22 września 1938

Yrjö Väisälä (czytaj [ˈyrjø ˈʋæisælæ]) (ur. 6 września 1891 w Kontiolahti, zm. 21 lipca 1971 w Rymättylä, obecne Naantali) – fiński geodeta, fizyk i astronom.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował astronomię na Uniwersytecie Helsińskim. W 1922 roku otrzymał tytuł doktorski. W 1925 został profesorem na Uniwersytecie w Turku, gdzie od 1927 przejął odpowiedzialność za astronomię. Od 1951 był członkiem Akademii Fińskiej.

Był renomowanym optykiem. Konstruował optykę korekcyjną do teleskopów Schmidta, wprowadził do geodezji interferometrię w celu standaryzacji pomiarów odległości. Jako geodeta wykorzystywał metodę triangulacji, race świetlne i światła do mierzenia odległości. Planował użycie balonów, rakiet i sztucznych satelitów do triangulacji międzykontynentalnej. Założył w latach 50. XX w. Obserwatorium Tuorla, które było położonym najbliżej bieguna północnego obserwatorium astronomicznym na świecie.

Odkrył w czasie swojej kariery naukowej 128 planetoid[1] oraz 4 komety: 40P/Väisälä, 139P/Väisälä-Oterma, C/1942 EA (Väisälä) i C/1944 H1 (Väisälä)[2].

W uznaniu zasług jego nazwiskiem nazwano jedną z planetoid – (1573) Väisälä[3] oraz krater Väisälä na Księżycu[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Minor Planet Discoverers. [w:] Minor Planet Center [on-line]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2022-07-29. [dostęp 2022-08-31]. (ang.).
  2. Vaisala w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
  3. Lutz D. Schmadel: Dictionary of Minor Planet Names. Springer, 2007, s. 125. ISBN 978-3-540-29925-7.
  4. Väisälä on Moon. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2022-08-31].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]