Zagreb Film

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zagreb Film
Ilustracja
Logo Zagreb Film
Państwo

 Chorwacja

Siedziba

Zagrzeb

Data założenia

1953

brak współrzędnych
Strona internetowa

Zagreb Film – przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją filmów założone w 1953 roku przez chorwackie Stowarzyszenie Filmowców, najlepiej znane z filmów animowanych. Największym sukcesem był Oscar za najlepszy krótkometrażowy film animowany z 1962 roku za film Ersatz Dušana Vukoticia.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1949 roku grupa karykaturzystów związanych z magazynem satyrycznym Kerempuh pod dyrekcją Fadila Hadžicia (Vladimir Delač, Borivoj Dovniković, Ivan Pušak, Ico Voljevica i inni) rozpoczęła pracę nad pierwszym filmem animowanym. Efektem był 17-minutowy film Veliki Miting, opowiadający o trudnym życiu żab nękanych przez muszki, co miało być metaforą problemów Jugosławii w okresie odejścia od stalinizmu[1]. Film odniósł sukces, dlatego Hadžić z poparciem władz zebrał grupę około 100 artystów i założył pierwsze jugosłowiańskie studio filmów animowanych – Duga Film[1]. Już po roku rząd jugosłowiański wstrzymał finansowanie studia, uznając, że film animowany to nadmierny luksus w okresie kryzysu gospodarczego[1]. W 1953 roku chorwackie Stowarzyszenie Filmowców założyło Zagreb Film – studio mające zajmować się produkcją filmową: od dystrybucji filmów po produkcję filmów fabularnych i krótkometrażowych[2].

Studio animacji[edytuj | edytuj kod]

W 1954 roku Dušan Vukotić i Nikola Kostelac zebrali kilku kolegów i współpracowników z Duga Film, by wyprodukować 30-sekundową kreskówkę promocyjną. W tym samym czasie druga grupa, związana z braćmi Neugebauer, założyła studio „Interpublic”, zamierzając zajmować się tylko tworzeniem reklam i animowanych filmów dokumentalnych[3]. Jako pierwsi w kraju podjęli współpracę z zagranicą[3]. Grupa Vukoticia, złożona z rysowników takich jak: Aleksandar Marks, Boris Kolar i Vjekoslav Kostanjšek, szukała nowych sposobów animacji, co stało się podstawą do powstania Zagrzebskiej Szkoły Animacji[3].

W 1956 roku kierownictwo Zagreb Film z grupą Vukotić-Kostelac założyło studio filmów animowanych, do której wkrótce dołączyli współpracownicy braci Neugebauer z „Interpublic”[4]. Od tego czasu następuje wzrost produkcji studia mieszczącego się pod adresem Vlaška 70[3]. W nowym studiu udało się zebrać nie tylko cały personel z poprzedniego okresu, ale także nowych współpracowników[3].

Współczesność[edytuj | edytuj kod]

W latach 1990–1994 Zagreb Film był przedsiębiorstwem państwowym, zajmującym się produkcją i dystrybucją filmów[5]. W kolejnych latach, do 1999 roku działał jako spółka akcyjna, a potem spółka z ograniczoną odpowiedzialnością[5]. Od stycznia do sierpnia 2007 roku Zagreb Film należał do spółki Zagreb Holding, a następnie stał się Instytucją Kultury prowadzoną przez miasto Zagrzeb[5]. W 2010 roku, w budynku należącym do Zagreb Film, został otwarty Dom Filmów Chorwackich jako wspólny projekt kulturalny Zagreb Film i miasta Zagrzeb przy ulicy Nova Ves 18[5]. W 2014 roku powstało nowe studio animacji, które może jednocześnie realizować produkcję kilku filmów animowanych[5]. Obecnie Zagreb Film działa w trzech lokalizacjach: Vlaška 70, gdzie znajdują się archiwum i zarząd, ulica Nova Ves 18 (Dom filmu chorwackiego) i Savska Cesta 7–11, gdzie znajduje się studio animacji poklatkowej[5].

Sukcesy[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec lat 50. i 60. XX w. Zagrzebska Szkoła Animacji odnosiła sukcesy[6]. W 1962 roku Dušan Vukotić otrzymał nagrodę amerykańskiej akademii filmowej za najlepszy krótkometrażowy film animowany za Ersatz[7]. Po raz pierwszy został nagrodzony film animowany pochodzący spoza Ameryki[7]. Następnie do Oscara został nominowany Nedeljko Dragić z Tupi Tup! oraz Zlatko Grgić (wspólnie z Bobem Godfreyem) za film Puppet Dream. Oprócz nagród i wyróżnień w kraju, filmy animowane studia zdobyły liczne nagrody i wyróżnienia na międzynarodowych festiwalach w: Acapulco, Annecy, Atlancie, Baltimore, Barcelonie, Wiedniu, Bergamo, Berlinie, Bilbao, Birmingham, Bogocie, Cannes, Chicago, Meksyku, Cork, Edynburgu, Karlovych Varach, Krakowie, Lipsku, Londynie, Los Angeles, Melbourne, Mediolanie, Montevideo, Moskwie, Nowym Jorku, Ottawie, Pradze, Puli, San Francisco, Sydney, Tampere, Teheranie, Trieście, Vancouver, Warnie, Wenecji, Zagrzebiu i innych[8][9][10].

Każdy pracujący w Zagreb Film twórca miał własny styl i miał swoje poglądy na temat sztuki animacji, ponieważ termin Zagrzebska Szkoła Animacji, to nie szkoła w sensie dosłownym, czyli miejsce, gdzie uczono zawodu i sztuki animacji, ani nie byli to twórcy, którzy tworzyli dzieła mające jakiś wspólny mianownik[3]. Raczej chodziło o pewne charakterystyczne cechy tej produkcji, dzięki czemu realizacje artystów skupionych wokół Zagrzeb film są inne od pozostałych[3].

Powstały tu też seriale animowane: Hound for Hire, Inspektor Maska, Profesor Baltazar, Maxi cat czy Latające misie (Mali leteći medvjedići)[11]. Dwa ostatnie, a szczególnie Profesor Baltazar, odniosły sukces i były wyświetlane w telewizjach na całym świecie. Znany włoski krytyk, publicysta i animator Giannalberto Bendazzi, tworząc w 2000 roku listę 88 największych filmów animowanych w historii animacji, umieścił na niej osiem filmów Zagrzebia[3]. Od 1972 roku w Zagrzebiu jest organizowany Animafest Zagreb – międzynarodowy festiwal filmu animowanego[12], do 1990 roku prowadzony przez Zagreb Film[10].

Poza animacjami studio produkuje też filmy fabularne[13] i dokumentalne[14].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Początki Zagrzebskiej Szkoły Animacji – Polska animacja, film animowany, historia filmu animowanego [online], klatkapoklatce.pl [dostęp 2018-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-22] (pol.).
  2. Zagreb film – kuća hrvatske animacije [online], Zagreb Film [dostęp 2018-04-19] (chorw.).
  3. a b c d e f g h Borivoj Dovniković Bordo, Zagreb film – kuća hrvatske animacije [online], Zagreb Film [dostęp 2018-04-16] (chorw.).
  4. e-novine.com – Zagrebačka škola crtanog filma [online], www.e-novine.com [dostęp 2018-04-19] (serb.).
  5. a b c d e f Zagreb film – kuća hrvatske animacije [online], Zagreb Film [dostęp 2018-04-19] (chorw.).
  6. Zagreb film – kuća hrvatske animacije [online], Zagreb Film [dostęp 2018-04-19] (chorw.).
  7. a b The best Croatian animators, „Time Out Croatia” [dostęp 2018-04-19] (ang.).
  8. NAGRADE [online], Zagreb Film [dostęp 2018-04-25] (chorw.).
  9. Zagreb film – kuća hrvatske animacije [online], Zagreb Film [dostęp 2018-04-19] (chorw.).
  10. a b Borivoj Dovniković-Bordo, ZAGREB ANIMATION, „PAF Olomouc” [dostęp 2018-04-27] (ang.).
  11. Film selection: Zagreb Film [online], Martovski festival [dostęp 2023-03-22] (ang.).
  12. Festiwal Animator [online], www.animator-festival.com [dostęp 2018-04-19].
  13. Featured Films - Zagreb film [online], zagrebfilm.hr [dostęp 2018-04-27] (ang.).
  14. Documentary Films - Zagreb film [online], zagrebfilm.hr [dostęp 2018-04-27] (ang.).