Zbigniew Penherski
| Data i miejsce urodzenia |
26 stycznia 1935 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
4 lutego 2019 |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
| |
Zbigniew Penherski (ur. 26 stycznia 1935 w Warszawie, zm. 4 lutego 2019 tamże[1])[2][3] – polski kompozytor.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W latach 1955–1956 studiował kompozycję pod kierunkiem Stefana Bolesława Poradowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, a od 1956 do 1959 również kompozycję w klasie Tadeusza Szeligowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Następnie na tej samej uczelni studiował dyrygenturę u Bohdana Wodiczki w latach 1960–1963. W 1969 jako stypendysta rządu holenderskiego studiował w Instytucie Sonologii Uniwersytetu w Utrechcie[2][3].
Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
(na podstawie materiałów źródłowych[2][3])
Nagrody branżowe[edytuj | edytuj kod]
- 1960 – zwycięstwo w Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich w Warszawie, za Ostinata
- 1964 – zwycięstwo w Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach, za Musica humana
- 1966 – zwycięstwo w Konkursie Kompozytorskim im. Artura Malawskiego w Krakowie, za Kroniki mazurskie
- 1982 – nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży
- 2001 – wyróżnienie Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO za Muzyczkę na koniec wieku
- 2015 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[4]
Honorowe obywatelstwa[edytuj | edytuj kod]
- 1965 – miasta Ruse (Bułgaria)
- 1966 – miasta Kragujevac (Jugosławia)
- 1980 – miasta Ho Chi Minh (Wietnam)
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Muzyka Penherskiego wyrasta z doświadczeń europejskiej awangardy postserialnej i sonoryzmu lat 60. Jedną z jego pryncypialnych zasad jest nadrzędność formy wyrażana poprzez zagęszczanie brzmienia, progresje quasi-melodyczne, diminucje rytmiczne itp., które w połączeniu z sonorystycznym materiałem pozwalają osiągnąć pożądany efekt dramaturgiczny. Bardzo ważnym elementem techniki dźwiękowej Penherskiego jest rytm, polirytmia i politemporalność, wymagające niejednokrotnie wprowadzenia do utworu metronomów, jak w Kwartecie instrumentalnym lub w utworze String Play[5].
Penherski komponuje głównie utwory orkiestrowe, kameralne, radiowe oraz opery. Do najważniejszych kompozycji należy zaliczyć Musica humana (1963), Muzyka uliczna (1966), opery: Zmierzch Peryna (1972) i Edgar - syn Wałpora (1982), Kroniki mazurskie II na ork.symfoniczną i taśmę magnetofonową (1973), String Play na ork. smyczkową (1980), Kroniki szkockie na ork. symfoniczną (1987), Muzyczka na koniec wieku na flet prosty, dwie perkusje, organy i taśmę magnetofonową (1999), Mała litania smyczkowa na orkiestrę smyczkową (2002), Małe kroniki smyczkowe na orkiestrę smyczkową (2005)[5].
Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]
(na podstawie materiałów źródłowych[5][3])
|
|
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zbigniew Penherski. Nekrolog. nekrologi.wyborcza.pl, 2019-02-05. [dostęp 2019-02-05].
- ↑ a b c Gąsiorowska 2004 ↓, s. 38.
- ↑ a b c d Zbigniew Penherski. [w:] Polskie Centrum Informacji Muzycznej [on-line]. [dostęp 2018-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-25)]. (pol.).
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-08-14].
- ↑ a b c Gąsiorowska 2004 ↓, s. 39.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Małgorzata Gąsiorowska: Penherski Zbigniew. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 8: Pe–R część biograficzna. Kraków: PWM, 2004, s. 38-39. ISBN 83-224-0837-4. (pol.).}
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Penherski, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21]. (pol.)
- Zbigniew Penherski w bazie Discogs.com (ang.)