Zenobiusz Poduszko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zenobiusz Poduszko
Зиновій Григорович Подушко
Ilustracja
Zenobiusz Poduszko około 1927 roku.
Data i miejsce urodzenia

29 października 1887
Oczeretyne

Data i miejsce śmierci

3 marca 1963
Łódź

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Petersburgu

Dziedzina sztuki

malarz, scenograf

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi

Zenobiusz Poduszko, właśc. Zinowij Poduszko (ukr. Зиновій Григорович Подушко[1], ur. 17 października?/29 października 1887[1] w Oczeretyne[2], zm. 3 marca 1963 w Łodzi[1]) – ukraińsko-polski malarz, scenograf[3], oficer Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Poduszko w młodości uczył się w zawodowej szkole kolejowej, w szkole realnej w Jekaterynosławiu[4]. W latach 1906–1911 uczył się w Kijowskiej Szkole Artystycznej(inne języki)[3] pod kierunkiem Ołeksandra Muraszki i Ilji Riepina[4]. W latach 1911–1918 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu[3] pod kierunkiem Jana Ciąglińskiego i Mikołaja Dubowskiego. W czasie studiów uczestniczył w wystawach Pieriedwiżników[5]. Był wówczas także członkiem tzw. „Społeczności Artystów” oraz należał do Towarzystwa im. Archipa Kuindżego[6]. Następnie jako oficer Wydziału Kulturalno-Oświatowego Sztabu Generalnego[7] Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej był internowany w Łańcucie[8] – szczegóły jego kariery wojskowej nie są znane[2]. W 1921 zamieszkał w Łodzi, gdzie do 1939 pracował jako technik-rysownik w Zarządzie Miejskim oraz jako nauczyciel rysunków w Państwowej Szkole Włókienniczej i Miejskiej Dokształcającej Szkole Zawodowej Grafików nr 10 w Łodzi[4]. Jednocześnie pracował w latach 1926–1935 jako scenograf Teatru Miejskiego w Łodzi[3]. Współpracował z czasopismem „Forma” redagowanym przez Karola Hillera i Stefana Wegnera[9].

Podczas II wojny światowej Poduszko z powodu złych warunków materialnych oraz choroby podupadł na zdrowiu, tracąc znaczną część dorobku artystycznego i zaprzestając pracy artystycznej. Po wojnie powrócił do malowania, jednocześnie pracując w Pracowni Urbanistycznej Prezydium Rady Narodowej miasta Łodzi. W tym okresie wyjeżdżał również w Sudety i Beskid Śląski na kuracje, dzięki czemu w latach 1948–1954 powstał cykl dzieł zatytułowany „Krajobraz śląski”, reprodukowany na pocztówkach wydanych przez Spółdzielnię Wydawniczą „Poziom”[4].

Należał do Zarządu Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Łódzkiego[5], którego był współzałożycielem. Był również członkiem grupy malarskiej „Start” i grupy „Zachęta” (od 1957)[4].

Jego obrazy znajdują się w Galerii Piotra Uznańskiego w Łodzi[6], Muzeum Okręgowym w Sieradzu, Miejskim Muzeum Historii i Sztuki im. Juliana i Kazimierza Bartoszewiczów w Łodzi, zbiorach Ministra Kultury, Muzeum Okręgowym w Toruniu, Muzeum Narodowym we Lwowie[4], Obwodowym Muzeum Sztuki Chmielnickiego(inne języki)[6] oraz innych muzeach w Polsce, Ukrainie i Rosji[10].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Poduszko był synem tokarza kolejowego – Grzegorza Poduszki i jego żony – Eufrozyny. Jego żoną była Zinaida z domu Kibardin[4].

Został pochowany na cmentarzu prawosławnym na Dołach[11].

Malarstwo[edytuj | edytuj kod]

Poduszko malował niemal wyłącznie pejzaże – przedstawiały głównie krajobraz Wołynia, Podola, a także Łodzi i okolic[5] oraz Śląska[2]. Stosował technikę olejną oraz akwarele[4] – tworzył dekoracyjne plamy barwne i uproszczenia motywów naturalnych[2] W jego dorobku artystycznym znajduje się ponad 1000 prac[8]. Do najbardziej znanych należą cykle: „Step”, „Do domu”, „Zachód słońca”, „W stepie”, „Chutor”[8], „Zachód słońca”, „Na pastwisku”, „Obóz Czumacki”, „Wioska stepowa”, „Wieczór na stepie”, „Pola zbożowe”, „Wiatraki”, „Orka”, „Nad Dnieprem”, „Hajdamacy jedzą obiad”, „Stary Młyn”[6], „Krajobraz śląski”, „Ziemia łódzka”[4], a także obrazy „Hucuł ze stadem o świcie” (1917) i „Zakarpacki krajobraz z domami” (1917)[6].

W latach 1908–1909 brał udział w wystawach Stowarzyszenia Artystów Kijowian[4]. Następnie wystawiał swoje prace we Lwowie (w 1924), razem z Pawłem Kowżunem(inne języki) i Wasylem Kryżaniwskym[8], jak również w Krakowie[12], Warszawie (na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych)[10], Łodzi (w Miejskiej Galerii Sztuki)[4], Lublinie i Poznaniu[12]. Jego obrazy były również prezentowane m.in. na wystawach Ośrodka Propagandy Sztuki (1953, 1956, 1959–1961), Spółdzielni Związku Artystów Plastyków (1945, 1948, 1951), Politechniki Warszawskiej (1958–1959) oraz Muzeum Narodowego w Warszawie (1961 i 1962). W 1964 odbyła się pośmiertna wystawa jego prac[4].

Scenografie teatralne[edytuj | edytuj kod]

  • „Otello przyszłości”,
  • „Mąż o dwóch żonach”,
  • „Dziwak”[4],
  • „Kwadratura koła”,
  • „Moja kochana, głupia mama”,
  • „W małym dworku”[3],
  • „Codziennie o piątej” (1926),
  • „Panna Flute” (1927),
  • „Asekuracja wierności” (1928)[12]

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • Brązowy Medal na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych za obraz „Wieczór – miasteczko kresowe” (1930),
  • Złoty Krzyż Zasługi (1954),
  • Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1957),
  • Nagroda plastyczna województwa łódzkiego przyznawana przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi (1963)[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Południowo-Wschodni Instytut Naukowy, Zdjęcia i rysunki przedstawiające wojskowych z obozów internowanych żołnierzy Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej w Polsce, 1918.
  2. ↑ a b c d ВОНИ БОМБИЛИ ГАЛИЧИНУ! [online], Костянтинівка бізнесова [dostęp 2022-11-09].
  3. ↑ a b c d e Zenobiusz Poduszko, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2022-11-09].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Łukasz Grzejszczak, „Ileż scen i obrazów z samej gry obłoków”. Twórczość pejzażowa Zenobiusza Poduszki, „Kronika Miasta Łodzi” (1/2), 2005, ISSN 1231-5354.
  5. ↑ a b c Zenobiusz Poduszko – DESA Unicum [online], desa.pl [dostęp 2022-11-09].
  6. ↑ a b c d e Зиновій Подушко: український художник родом з Донеччини, про якого більше знають у Польщі (ФОТО) [online], Вільне радіо, 11 listopada 2021 [dostęp 2022-11-09].
  7. ↑ Aleksander Kolańczuk, Nekropolie i groby uczestników ukraińskich walk niepodległościowych w latach 1917–1921, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy w Przemyślu, 2003, ISBN 978-83-913511-9-2 [dostęp 2022-11-09] (pol.).
  8. ↑ a b c d Biuletyn ukrainoznawczy, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy w Przemyślu, 2005 [dostęp 2022-11-09] (pol.).
  9. ↑ Paweł Sobczak, Łódzka prasa literacka w okresie międzywojennym Niespełnione nadzieje, „Kronika miasta Łodzi” (3/2016), docplayer.pl, 2016 [dostęp 2022-11-09].
  10. ↑ a b Художники – Подушко Зиновий Григорьевич (1887 – 1963) [online], korners.kiev.ua, 1 listopada 2014 [dostęp 2022-11-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-01].
  11. ↑ nekrolog, „Dziennik Łódzki” (56 (5057)), 6 marca 1963, s. 2.
  12. ↑ a b c malarstwo, Poduszko Zenobiusz, Galeria Sztuki Łódź [online], gpu.com.pl [dostęp 2022-11-09].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zenobiusz_Poduszko&oldid=73387454”