Przejdź do zawartości

Kwas dokozaheksaenowy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 385 317 edycji
m Redukuję wywołanie Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 68: Linia 68:
|commons =
|commons =
}}
}}
'''Kwas dokozaheksaenowy''' (''DHA'') – [[związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy wielonienasyconych [[Kwasy tłuszczowe|kwasów tłuszczowych]] typu ω-3 (omega-3). Należy do [[Egzogenne kwasy tłuszczowe|egzogennych kwasów tłuszczowych]] (NNKT). Zawiera 6 [[Wiązanie wielokrotne|izolowanych wiązań podwójnych]]. Jego źródłem są [[Glony|algi]] oraz ryby, które odżywiają się algami.
'''Kwas dokozaheksaenowy''' (''DHA'') – [[związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy wielonienasyconych [[Kwasy tłuszczowe omega-3|kwasów tłuszczowych typu ω-3]] (omega-3). Należy do [[Egzogenne kwasy tłuszczowe|egzogennych kwasów tłuszczowych]] (NNKT). Zawiera 6 [[Wiązanie wielokrotne|izolowanych wiązań podwójnych]]. Jego źródłem są [[Glony|algi]] oraz ryby, które odżywiają się algami.


DHA cechuje się wieloma korzystnymi działaniami dla organizmu. Spożywany w pokarmach powoduje zmniejszenie stężenia [[triacyloglicerole|triacylogliceroli]] we [[krew|krwi]]. Natomiast niedobór kwasu dokozaheksaenowego zmniejsza stężenie [[serotonina|serotoniny]] w [[Mózgowie|mózgu]]<ref>Cambridge Applied Polymers Ltd. (4 April 2006). [http://web.archive.org/web/20060513222605/http://www.cambridgeappliedpolymers.com/industry_news/latest_publications_on_omega-3_dha_and_intelligence.html „Latest Publications on the Link between DHA and Intelligence / The Brain.”]. 2006 (wersja archiwalna).</ref>, a także może mieć związek z występowaniem [[ADHD]] i [[choroba Alzheimera|choroby Alzheimera]]{{fakt|data=2016-07}}. Istnieją przesłanki wskazujące, że niski poziom DHA w diecie przyczyniać się może do [[Choroby układu krążenia|chorób układu krążenia]], [[układ odpornościowy|układu odpornościowego]] i wielu [[Zaburzenia psychiczne|zaburzeń zdrowia psychicznego]]{{r|Richardson}}.
DHA cechuje się wieloma korzystnymi działaniami dla organizmu. Spożywany w pokarmach powoduje zmniejszenie stężenia [[triacyloglicerole|triacylogliceroli]] we [[krew|krwi]]. Natomiast niedobór kwasu dokozaheksaenowego zmniejsza stężenie [[serotonina|serotoniny]] w [[Mózgowie|mózgu]]<ref>Cambridge Applied Polymers Ltd. (4 April 2006). [http://web.archive.org/web/20060513222605/http://www.cambridgeappliedpolymers.com/industry_news/latest_publications_on_omega-3_dha_and_intelligence.html „Latest Publications on the Link between DHA and Intelligence / The Brain.”]. 2006 (wersja archiwalna).</ref>, a także może mieć związek z występowaniem [[ADHD]]<ref>{{Cytuj |autor = Usha Ramakrishnan, Ines Gonzalez-Casanova, Lourdes Schnaas, Ann DiGirolamo, Amado D Quezada |tytuł = Prenatal supplementation with DHA improves attention at 5 y of age: a randomized controlled trial1 |czasopismo = The American Journal of Clinical Nutrition |data = 2016-10 |data dostępu = 2018-07-10 |issn = 0002-9165 |wolumin = 104 |numer = 4 |s = 1075–1082 |doi = 10.3945/ajcn.114.101071 |pmid = 27604770 |pmc = PMC5039806 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5039806/}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Puneet Anand, Ankur Sachdeva |tytuł = Effect of Poly Unsaturated Fatty Acids Administration on Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Randomized Controlled Trial |czasopismo = Journal of Clinical and Diagnostic Research : JCDR |data = 2016-9 |data dostępu = 2018-07-10 |issn = 2249-782X |wolumin = 10 |numer = 9 |s = OC01–OC05 |doi = 10.7860/JCDR/2016/20423.8471 |pmid = 27790483 |pmc = PMC5071983 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5071983/}}</ref>. Istnieją przesłanki wskazujące, że niski poziom DHA w diecie przyczyniać się może do [[Choroby układu krążenia|chorób układu krążenia]], [[układ odpornościowy|układu odpornościowego]] i wielu [[Zaburzenia psychiczne|zaburzeń zdrowia psychicznego]]{{r|Richardson}}.


Opublikowano też doniesienia o korzystnym wpływie DHA w leczeniu [[Zaburzenia depresyjne|depresji]]. W badaniach klinicznych poświęconych temu zagadnieniu DHA stosowany był sam lub wraz z [[kwas eikozapentaenowy|kwasem eikozapentaenowym]] (EPA), który jest substratem do jego wytwarzania w organizmie; stosowano także sam EPA. [[Metaanaliza]] z roku 2006 wykazała możliwość pewnego korzystnego działania ww. kwasów, jednak duże zróżnicowanie poszczególnych badań nie pozwoliło na wyciągnięcie konkluzji odnośnie skuteczności takiej terapii<ref name="Appleton">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Appleton | imię = K.M. | nazwisko2 = Hayward | imię2 = R.C. | nazwisko3 = Gunnell | imię3 = D. | nazwisko4 = Peters | imię4 = T.J. | nazwisko5 = Rogers | imię5 = P.J. | tytuł = Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acids on depressed mood: systematic review of published trials |url=http://ajcn.nutrition.org/content/84/6/1308.full.pdf| czasopismo = Am J Clin Nutr | wolumin = 84 | numer = 6 | strony = 1308–1316 | rok = 2006 | pmid = 17158410}}</ref>. W kolejnym badaniu (największym spośród przeprowadzonych), którego wyniki ujawniono w roku 2007, nie stwierdzono żadnego korzystnego wpływu podawania DHA/EPA na depresję<ref name="Rogers">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Rogers | imię = P.J. | nazwisko2 = Appleton | imię2 = K.M. | nazwisko3 = Kessler | imię3 = D. | nazwisko4 = Peters | imię4 = T.J. | nazwisko5 = Gunnell | imię5 = D. | tytuł = No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial |url=http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBJN%2FBJN99_02%2FS0007114507801097a.pdf| czasopismo = Br J Nutr | wolumin = 99 | numer = 2 | strony = 421–431 | rok = 2008 | doi = 10.1017/S0007114507801097 | pmid = 17956647}}</ref>. Po publikacji wywiązała się polemika<ref name="Richardson">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Richardson | imię = A.J. | tytuł = n-3 Fatty acids and mood: the devil is in the detail |url=http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBJN%2FBJN99_02%2FS0007114507824123a.pdf| czasopismo = Br J Nutr | wolumin = 99 | numer = 2 | strony = 221–223 | rok = 2008 | doi = 10.1017/S0007114507824123 | pmid = 17919344}}</ref><ref name="Zhang">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Zhang | imię = J. | nazwisko2 = Li | imię2 = Y. | tytuł = No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial–comments by Zhang and Li |url=http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBJN%2FBJN100_06%2FS0007114508975644a.pdf| czasopismo = Br J Nutr | wolumin = 100 | numer = 6 | strony = 1347–1348 | rok = 2008 | doi = 10.1017/S0007114508975644 | pmid = 18768099}}</ref><ref name="Rogers2">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Rogers | imię = P.J. | nazwisko2 = Appleton | imię2 = K.M. | nazwisko3 = Kessler | imię3 = D. | nazwisko4 = Peters | imię4 = T.J. | nazwisko5 = Gunnell | imię5 = D. | tytuł = No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial – reply by Rogers et al.|url=http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBJN%2FBJN100_06%2FS0007114508975656a.pdf| czasopismo = Br J Nutr | wolumin = 99 | numer = 2 | strony = 421–431 | rok = 2008 | doi = 10.1017/S0007114508975656}}</ref>.
Opublikowano też doniesienia o korzystnym wpływie DHA w leczeniu [[Zaburzenia depresyjne|depresji]]. W badaniach klinicznych poświęconych temu zagadnieniu DHA stosowany był sam lub wraz z [[kwas eikozapentaenowy|kwasem eikozapentaenowym]] (EPA), który jest substratem do jego wytwarzania w organizmie; stosowano także sam EPA. [[Metaanaliza]] z roku 2006 wykazała możliwość pewnego korzystnego działania ww. kwasów, jednak duże zróżnicowanie poszczególnych badań nie pozwoliło na wyciągnięcie konkluzji odnośnie skuteczności takiej terapii<ref name="Appleton">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Appleton | imię = K.M. | nazwisko2 = Hayward | imię2 = R.C. | nazwisko3 = Gunnell | imię3 = D. | nazwisko4 = Peters | imię4 = T.J. | nazwisko5 = Rogers | imię5 = P.J. | tytuł = Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acids on depressed mood: systematic review of published trials |url=http://ajcn.nutrition.org/content/84/6/1308.full.pdf| czasopismo = Am J Clin Nutr | wolumin = 84 | numer = 6 | strony = 1308–1316 | rok = 2006 | pmid = 17158410}}</ref>. W kolejnym badaniu (największym spośród przeprowadzonych), którego wyniki ujawniono w roku 2007, nie stwierdzono żadnego korzystnego wpływu podawania DHA/EPA na depresję<ref name="Rogers">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Rogers | imię = P.J. | nazwisko2 = Appleton | imię2 = K.M. | nazwisko3 = Kessler | imię3 = D. | nazwisko4 = Peters | imię4 = T.J. | nazwisko5 = Gunnell | imię5 = D. | tytuł = No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial |url=http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBJN%2FBJN99_02%2FS0007114507801097a.pdf| czasopismo = Br J Nutr | wolumin = 99 | numer = 2 | strony = 421–431 | rok = 2008 | doi = 10.1017/S0007114507801097 | pmid = 17956647}}</ref>. Po publikacji wywiązała się polemika<ref name="Richardson">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Richardson | imię = A.J. | tytuł = n-3 Fatty acids and mood: the devil is in the detail |url=http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBJN%2FBJN99_02%2FS0007114507824123a.pdf| czasopismo = Br J Nutr | wolumin = 99 | numer = 2 | strony = 221–223 | rok = 2008 | doi = 10.1017/S0007114507824123 | pmid = 17919344}}</ref><ref name="Zhang">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Zhang | imię = J. | nazwisko2 = Li | imię2 = Y. | tytuł = No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial–comments by Zhang and Li |url=http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBJN%2FBJN100_06%2FS0007114508975644a.pdf| czasopismo = Br J Nutr | wolumin = 100 | numer = 6 | strony = 1347–1348 | rok = 2008 | doi = 10.1017/S0007114508975644 | pmid = 18768099}}</ref><ref name="Rogers2">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Rogers | imię = P.J. | nazwisko2 = Appleton | imię2 = K.M. | nazwisko3 = Kessler | imię3 = D. | nazwisko4 = Peters | imię4 = T.J. | nazwisko5 = Gunnell | imię5 = D. | tytuł = No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial – reply by Rogers et al.|url=http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FBJN%2FBJN100_06%2FS0007114508975656a.pdf| czasopismo = Br J Nutr | wolumin = 99 | numer = 2 | strony = 421–431 | rok = 2008 | doi = 10.1017/S0007114508975656}}</ref>.

Trwają także badania nad leczeniem wczesnej choroby Alzheimera za pomocą kwasu dokozaheksaenowego i inych kwasów tłuszczowych ω-3<ref>{{Cytuj |autor = Gregory A Jicha, William R Markesbery |tytuł = Omega-3 fatty acids: potential role in the management of early Alzheimer’s disease |czasopismo = Clinical Interventions in Aging |data = 2010 |data dostępu = 2018-07-10 |issn = 1176-9092 |wolumin = 5 |s = 45–61 |pmid = 20396634 |pmc = PMC2854051 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2854051/}}</ref>.


== Przypisy ==
== Przypisy ==

Wersja z 17:41, 10 lip 2018

Kwas dokozaheksaenowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C22H32O2

Masa molowa

328,49 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

6217-54-5

PubChem

{{{nazwa}}}, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: (ang.).

DrugBank

03756

Podobne związki
Podobne związki

kwas eikozapentaenowy

Multimedia w Wikimedia Commons

Kwas dokozaheksaenowy (DHA) – organiczny związek chemiczny z grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych typu ω-3 (omega-3). Należy do egzogennych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zawiera 6 izolowanych wiązań podwójnych. Jego źródłem są algi oraz ryby, które odżywiają się algami.

DHA cechuje się wieloma korzystnymi działaniami dla organizmu. Spożywany w pokarmach powoduje zmniejszenie stężenia triacylogliceroli we krwi. Natomiast niedobór kwasu dokozaheksaenowego zmniejsza stężenie serotoniny w mózgu[1], a także może mieć związek z występowaniem ADHD[2][3]. Istnieją przesłanki wskazujące, że niski poziom DHA w diecie przyczyniać się może do chorób układu krążenia, układu odpornościowego i wielu zaburzeń zdrowia psychicznego[4].

Opublikowano też doniesienia o korzystnym wpływie DHA w leczeniu depresji. W badaniach klinicznych poświęconych temu zagadnieniu DHA stosowany był sam lub wraz z kwasem eikozapentaenowym (EPA), który jest substratem do jego wytwarzania w organizmie; stosowano także sam EPA. Metaanaliza z roku 2006 wykazała możliwość pewnego korzystnego działania ww. kwasów, jednak duże zróżnicowanie poszczególnych badań nie pozwoliło na wyciągnięcie konkluzji odnośnie skuteczności takiej terapii[5]. W kolejnym badaniu (największym spośród przeprowadzonych), którego wyniki ujawniono w roku 2007, nie stwierdzono żadnego korzystnego wpływu podawania DHA/EPA na depresję[6]. Po publikacji wywiązała się polemika[4][7][8].

Trwają także badania nad leczeniem wczesnej choroby Alzheimera za pomocą kwasu dokozaheksaenowego i inych kwasów tłuszczowych ω-3[9].

Przypisy

  1. ↑ Cambridge Applied Polymers Ltd. (4 April 2006). „Latest Publications on the Link between DHA and Intelligence / The Brain.”. 2006 (wersja archiwalna).
  2. ↑ Usha Ramakrishnan i inni, Prenatal supplementation with DHA improves attention at 5 y of age: a randomized controlled trial1, „The American Journal of Clinical Nutrition”, 104 (4), 2016, s. 1075–1082, DOI: 10.3945/ajcn.114.101071, ISSN 0002-9165, PMID: 27604770, PMCID: PMC5039806 [dostęp 2018-07-10].
  3. ↑ Puneet Anand, Ankur Sachdeva, Effect of Poly Unsaturated Fatty Acids Administration on Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Randomized Controlled Trial, „Journal of Clinical and Diagnostic Research : JCDR”, 10 (9), 2016, OC01–OC05, DOI: 10.7860/JCDR/2016/20423.8471, ISSN 2249-782X, PMID: 27790483, PMCID: PMC5071983 [dostęp 2018-07-10].
  4. ↑ a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać A.J. Richardson. n-3 Fatty acids and mood: the devil is in the detail. „Br J Nutr”. 99 (2), s. 221–223, 2008. DOI: 10.1017/S0007114507824123. PMID: 17919344. 
  5. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać K.M. Appleton, R.C. Hayward, D. Gunnell, T.J. Peters i inni. Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acids on depressed mood: systematic review of published trials. „Am J Clin Nutr”. 84 (6), s. 1308–1316, 2006. PMID: 17158410. 
  6. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać P.J. Rogers, K.M. Appleton, D. Kessler, T.J. Peters i inni. No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial. „Br J Nutr”. 99 (2), s. 421–431, 2008. DOI: 10.1017/S0007114507801097. PMID: 17956647. 
  7. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać J. Zhang, Y. Li. No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial–comments by Zhang and Li. „Br J Nutr”. 100 (6), s. 1347–1348, 2008. DOI: 10.1017/S0007114508975644. PMID: 18768099. 
  8. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać P.J. Rogers, K.M. Appleton, D. Kessler, T.J. Peters i inni. No effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid (EPA and DHA) supplementation on depressed mood and cognitive function: a randomised controlled trial – reply by Rogers et al.. „Br J Nutr”. 99 (2), s. 421–431, 2008. DOI: 10.1017/S0007114508975656. 
  9. ↑ Gregory A Jicha, William R Markesbery, Omega-3 fatty acids: potential role in the management of early Alzheimer’s disease, „Clinical Interventions in Aging”, 5, 2010, s. 45–61, ISSN 1176-9092, PMID: 20396634, PMCID: PMC2854051 [dostęp 2018-07-10].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kwas_dokozaheksaenowy&oldid=53898521”