Przejdź do zawartości

Pseudomysz wydmowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
https://sjp.pwn.pl/szukaj/szczątek.html
klasyfikacja
Linia 31: Linia 31:
== Klasyfikacja ==
== Klasyfikacja ==
Gatunek ten został opisany naukowo w 1896 roku przez [[Edgar Ravenswood Waite|E.R. Waite’a]] jako ''[[Murini|Mus]] fieldi''{{r|Waite1896}}; obecnie jest zaliczany do rodzaju [[pseudomysz]] (''Pseudomys''){{r|iucn|msw3}}. [[Miejsce typowe]] to [[Alice Springs]] w [[Terytorium Północne|Terytorium Północnym]]{{r|msw3|Waite1896}}. W 1910 roku [[Oldfield Thomas]] opisał gatunek ''Pseudomys (Thetomys) præconis'' z [[Bernier Island]] w [[Zatoka Rekina|Zatoce Rekina]] w [[Australia Zachodnia|Australii Zachodniej]]{{r|Thomas1910}}. [[Szczątki subfosylne]] dowodzą, że gryzonie te miały w przeszłości ciągły [[Zasięg (biogeografia)|zasięg]] od wybrzeża Zatoki Rekina w głąb Australii Zachodniej, po południową część Terytorium Północnego; analizy tych szczątków i obu [[holotyp]]ów wykazały, że należą one do zwierząt jednego gatunku i nazwa ''Pseudomys praeconis'' została uznana za młodszy [[Synonim (taksonomia)|synonim]] ''P. fieldi''{{r|msw3}}.
Gatunek ten został opisany naukowo w 1896 roku przez [[Edgar Ravenswood Waite|E.R. Waite’a]] jako ''[[Murini|Mus]] fieldi''{{r|Waite1896}}; obecnie jest zaliczany do rodzaju [[pseudomysz]] (''Pseudomys''){{r|iucn|msw3}}. [[Miejsce typowe]] to [[Alice Springs]] w [[Terytorium Północne|Terytorium Północnym]]{{r|msw3|Waite1896}}. W 1910 roku [[Oldfield Thomas]] opisał gatunek ''Pseudomys (Thetomys) præconis'' z [[Bernier Island]] w [[Zatoka Rekina|Zatoce Rekina]] w [[Australia Zachodnia|Australii Zachodniej]]{{r|Thomas1910}}. [[Szczątki subfosylne]] dowodzą, że gryzonie te miały w przeszłości ciągły [[Zasięg (biogeografia)|zasięg]] od wybrzeża Zatoki Rekina w głąb Australii Zachodniej, po południową część Terytorium Północnego; analizy tych szczątków i obu [[holotyp]]ów wykazały, że należą one do zwierząt jednego gatunku i nazwa ''Pseudomys praeconis'' została uznana za młodszy [[Synonim (taksonomia)|synonim]] ''P. fieldi''{{r|msw3}}.

Badania opublikowane w 2021 roku dowiodły, że osobniki zaklasyfikowane do wymarłego gatunku ''Pseudomys gouldii'' Waterhouse, 1839 (po polsku: pseudomysz rodzinna{{r|miiz}}) są genetycznie nieodróżnialne od żyjących pseudomyszy wydmowych. Prowadzi to do wniosku, że gatunek ten w rzeczywistości nie wymarł, a nazwa ''Pseudomys fieldi'' jest młodszym synonimem ''P. gouldii''{{r|anu_dead|Roycroft2021}}.


=== Nazewnictwo ===
=== Nazewnictwo ===
Linia 58: Linia 60:
== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|
{{Przypisy|
<ref name="anu_dead">{{Cytuj | tytuł = Shock find brings extinct mouse back from the dead | url = https://www.anu.edu.au/news/all-news/shock-find-brings-extinct-mouse-back-from-the-dead | opublikowany = Australian National University | data = 2021-06-29 | język = en}}</ref>
<ref name="BreedFord2007">{{cytuj |autor = Breed, Bill; Ford, Fred |tytuł = Native Mice and Rats |wydawca = CSIRO Publishing |data = 2007 |s = 23 |isbn = 978-0-643-09166-5}}</ref>
<ref name="BreedFord2007">{{cytuj |autor = Breed, Bill; Ford, Fred |tytuł = Native Mice and Rats |wydawca = CSIRO Publishing |data = 2007 |s = 23 |isbn = 978-0-643-09166-5}}</ref>
<ref name="cites2019">{{Cytuj stronę |url = https://cites.org/sites/default/files/eng/cop/18/prop/020119_d/E-CoP18-Prop_draft-Pseudomys-fieldi-praeconis.pdf |tytuł = CoP18 Prop.XXX |data = 2019 |praca = Eighteenth meeting of the Conference of the Parties |opublikowany = [[Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem]] |język = en |data dostępu = 2020-12-10}}</ref>
<ref name="cites2019">{{Cytuj stronę |url = https://cites.org/sites/default/files/eng/cop/18/prop/020119_d/E-CoP18-Prop_draft-Pseudomys-fieldi-praeconis.pdf |tytuł = CoP18 Prop.XXX |data = 2019 |praca = Eighteenth meeting of the Conference of the Parties |opublikowany = [[Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem]] |język = en |data dostępu = 2020-12-10}}</ref>
Linia 64: Linia 67:
<ref name="msw3">{{MSW3|id=13001711|nazwa=''Pseudomys fieldi''|data=2020-12-10}}</ref>
<ref name="msw3">{{MSW3|id=13001711|nazwa=''Pseudomys fieldi''|data=2020-12-10}}</ref>
<ref name="quolls">{{Cytuj stronę |url = https://www.australianwildlife.org/plan-to-return-western-quolls-to-mt-gibson-wildlife-sanctuary/ |tytuł = Plan to return Western Quolls to Mt Gibson Wildlife Sanctuary |data = 2019-12-04 |opublikowany = Australian Wildlife Conservancy |data dostępu = 2020-12-10}}</ref>
<ref name="quolls">{{Cytuj stronę |url = https://www.australianwildlife.org/plan-to-return-western-quolls-to-mt-gibson-wildlife-sanctuary/ |tytuł = Plan to return Western Quolls to Mt Gibson Wildlife Sanctuary |data = 2019-12-04 |opublikowany = Australian Wildlife Conservancy |data dostępu = 2020-12-10}}</ref>
<ref name="Roycroft2021">{{Cytuj pismo | autor = Emily Roycroft, Anna J. MacDonald, Craig Moritz, Adnan Moussalli, Roberto Portela Miguez, Kevin C. Rowe | tytuł = Museum genomics reveals the rapid decline and extinction of Australian rodents since European settlement | czasopismo = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | wydanie = 27 | wolumin = 118 | język = en | data = 2021 | url = https://www.pnas.org/content/118/27/e2021390118 | doi = 10.1073/pnas.2021390118}}</ref>
<ref name="sprat">{{Cytuj stronę |url = http://www.environment.gov.au/cgi-bin/sprat/public/publicspecies.pl?taxon_id=113 |tytuł = ''Pseudomys fieldi'' – Shark Bay Mouse, Djoongari, Alice Springs Mouse |autor = Department of the Environment |data = 2018 |praca = Species Profile and Threats Database |opublikowany = Australian Government |język = en |data dostępu = 2018-06-14}}</ref>
<ref name="sprat">{{Cytuj stronę |url = http://www.environment.gov.au/cgi-bin/sprat/public/publicspecies.pl?taxon_id=113 |tytuł = ''Pseudomys fieldi'' – Shark Bay Mouse, Djoongari, Alice Springs Mouse |autor = Department of the Environment |data = 2018 |praca = Species Profile and Threats Database |opublikowany = Australian Government |język = en |data dostępu = 2018-06-14}}</ref>
<ref name="Thomas1910">{{cytuj pismo |nazwisko = Thomas |imię = O. |tytuł = New Australian Muridae of the genus Pseudomys |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/18619849 |czasopismo = The Annals and magazine of natural history; zoology, botany, and geology |wolumin = 6 |wydanie = 8 |strony = 608 |rok = 1910 |język = en |doi = 10.1080/00222931008692891}}</ref>
<ref name="Thomas1910">{{cytuj pismo |nazwisko = Thomas |imię = O. |tytuł = New Australian Muridae of the genus Pseudomys |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/18619849 |czasopismo = The Annals and magazine of natural history; zoology, botany, and geology |wolumin = 6 |wydanie = 8 |strony = 608 |rok = 1910 |język = en |doi = 10.1080/00222931008692891}}</ref>

Wersja z 14:12, 2 lip 2021

Pseudomysz wydmowa
Pseudomys fieldi[1]
(Waite, 1896)
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszy

Plemię

Hydromyini

Rodzaj

pseudomysz

Gatunek

Pseudomysz wydmowa

Synonimy

Pseudomys praeconis Thomas, 1910[2][3]

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Pseudomysz wydmowa[4] (Pseudomys fieldi) – gatunek gryzonia z rodziny myszowatych, występujący w zachodniej części Australii[3][5].

Klasyfikacja

Gatunek ten został opisany naukowo w 1896 roku przez E.R. Waite’a jako Mus fieldi[6]; obecnie jest zaliczany do rodzaju pseudomysz (Pseudomys)[3][5]. Miejsce typowe to Alice Springs w Terytorium Północnym[5][6]. W 1910 roku Oldfield Thomas opisał gatunek Pseudomys (Thetomys) præconis z Bernier Island w Zatoce Rekina w Australii Zachodniej[2]. Szczątki subfosylne dowodzą, że gryzonie te miały w przeszłości ciągły zasięg od wybrzeża Zatoki Rekina w głąb Australii Zachodniej, po południową część Terytorium Północnego; analizy tych szczątków i obu holotypów wykazały, że należą one do zwierząt jednego gatunku i nazwa Pseudomys praeconis została uznana za młodszy synonim P. fieldi[5].

Badania opublikowane w 2021 roku dowiodły, że osobniki zaklasyfikowane do wymarłego gatunku Pseudomys gouldii Waterhouse, 1839 (po polsku: pseudomysz rodzinna[4]) są genetycznie nieodróżnialne od żyjących pseudomyszy wydmowych. Prowadzi to do wniosku, że gatunek ten w rzeczywistości nie wymarł, a nazwa Pseudomys fieldi jest młodszym synonimem P. gouldii[7][8].

Nazewnictwo

W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi nadano nazwę pseudomysz wydmowa[4]. W Australii zwierzę nosi angielskie nazwy Shark Bay mouse i Alice Springs mouse, oraz aborygeńską nazwę Djoongari[9].

Występowanie

Pseudomysz wydmowa jest australijskim endemitem. Jej zasięg występowania obecnie ogranicza się do trzech wysp i jednego rezerwatu w Australii Zachodniej. Pierwotna populacja przetrwała na Bernier Island w Zatoce Rekina[9][10], udało się ją także introdukować na North West Island w grupie Montebello Islands i reintrodukować na Faure Island[9] oraz w rezerwacie Mount Gibson Sanctuary na kontynencie[11]. Próby introdukcji na Doole Island w zatoce Exmouth oraz w obszarach chronionych Heirisson Prong i Matuwa (Lorna Glen) nie powiodły się[9][12]. Znalezione szczątki subfosylne dowodzą, że przed przybyciem Europejczyków i sprowadzonych przez nich zwierząt, pseudomyszy wydmowe miały rozległy zasięg na kontynencie[5]. Obejmował on subtropikalne, półpustynne i pustynne tereny Australii Zachodniej, pustynne obszary Terytorium Północnego, Australię Południową oprócz południowo-wschodniej części stanu, a na wschodzie sięgał po Mutawintji National Park w Nowej Południowej Walii[3].

Na Bernier Island gryzoń ten zamieszkuje zbiorowiska roślinne porastające wydmy nadmorskie, w których dominują Spinifex longifolius i Olearia axillaris. Występuje w większości piaszczystych obszarów nadbrzeżnych wyspy i w mniejszym zagęszczeniu w jej głębi, na wrzosowiskach porośniętych przez rośliny z rodzaju Triodia i Acacia. Na Faure Island zwierzęta są wszędzie liczne, nie wykazując preferencji. Zwierzęta przesiedlone na Doole Island preferowały wybrzeże, w tym namorzyny, zanim ta subpopulacja zanikła. Nie wiadomo, jakie preferencje miały gryzonie zamieszkujące dawniej kontynent. Znalezione szczątki wskazują, że nie występowały na terenach z głębokimi glebami piaszczystymi, w tym na Wielkiej Pustyni Piaszczystej; szczątki są znajdowane w osadach jaskiniowych Gór Flindersa, Gór Macdonnella, Uluru i nad Zatoką Rekina, ale na przykład na nizinie Nullarbor w późnym holocenie wyparła ją pseudomysz pustynna (P. desertor)[3].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 80–115 mm, długość ogona do 125 mm; masa ciała 30–61 g, średnio 45 g[9]. Długość ucha holotypu 18,5 mm, długość tylnej stopy 23,5 mm[6]. Wierzch ciała jest ciemnobrązowy, spód ciała biały. Ogon w całości jest pokryty włosami[9].

Tryb życia

Pseudomysz wydmowa prowadzi naziemny tryb życia. Nie wykorzystuje nor tak często jak inne pseudomyszy; korzysta z nich częściej w sezonie rozrodczym. Na Bernier Island tworzy tunele i korytarze ułatwiające przemieszczanie się w trawie morskiej, wyrzuconej przez zimowe sztormy. Za dnia przeważnie korzysta z naziemnych gniazd. Zwierzęta na Doole Island kryły się wśród drzew z rodzaju awicenia ponad linią przypływów, wśród skał i pod trawami Triodia[9][3].

Jest wszystkożerna, ma zróżnicowaną dietę, na którą składają się kwiaty (zapewne Olearia solandri), liście i łodygi, a także grzyby, owady i pająki[9].

Rozmnażanie

Gryzoń ten rozmnaża się zimą i wiosną, ciąża trwa około 28 dni. W miocie rodzi się od trzech do czterech młodych. Młode przestają żywić się mlekiem po około 30 dniach. Osiągają dojrzałość płciową w pierwszym roku życia. Długość życia nie jest pewna; inne gatunki pseudomyszy żyją 6–8 lat w niewoli, ale na wolności mniej[9].

Populacja i zagrożenia

Głównym zagrożeniem dla pseudomyszy wydmowej jest możliwość pojawienia się obcych drapieżników w obszarach zamieszkiwanych przez te gryzonie, szczególnie zdziczałych kotów, lisów i szczurów śniadych. Przewiduje się, że wraz z postępującymi zmianami klimatu zmaleją opady, co także może być groźne w skutkach dla tego gatunku. Także zmiany zbiorowisk roślinnych na Faure Island, związane z rozprzestrzenianiem się inwazyjnych traw mogą skutkować większym zagrożeniem pożarowym[3].

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody obecnie uznaje pseudomysz wydmową za gatunek narażony na wyginięcie[3]. Miejsca jej występowania są objęte ochroną, Australia stworzyła też plan ochrony i reintrodukcji gatunku na większym obszarze[3][9]. Konwencja waszyngtońska (CITES) od 2019 roku wymienia ten gatunek w załączniku II[3][12].

Przypisy

  1. ↑ Pseudomys fieldi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b O. Thomas. New Australian Muridae of the genus Pseudomys. „The Annals and magazine of natural history; zoology, botany, and geology”. 6 (8), s. 608, 1910. DOI: 10.1080/00222931008692891. (ang.). 
  3. ↑ a b c d e f g h i j k J. Woinarski, A.A. Burbidge, Pseudomys fieldi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2016-2.RLTS.T18549A22398445.en [dostęp 2020-12-10] (ang.).
  4. ↑ a b c Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 279. ISBN 978-83-88147-15-9.
  5. ↑ a b c d e Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Pseudomys fieldi. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2020-12-10]
  6. ↑ a b c E.R. Waite. Mus fieldi. „Report on the work of the Horn Scientific Expedition to Central Australia”. 2, s. 403, 1896. (ang.). 
  7. ↑ Shock find brings extinct mouse back from the dead [online], Australian National University, 29 czerwca 2021 (ang.).
  8. ↑ Emily Roycroft, Anna J. MacDonald, Craig Moritz, Adnan Moussalli, Roberto Portela Miguez, Kevin C. Rowe. Museum genomics reveals the rapid decline and extinction of Australian rodents since European settlement. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 118 (27), 2021. DOI: 10.1073/pnas.2021390118. (ang.). 
  9. ↑ a b c d e f g h i j Department of the Environment: Pseudomys fieldi – Shark Bay Mouse, Djoongari, Alice Springs Mouse. [w:] Species Profile and Threats Database [on-line]. Australian Government, 2018. [dostęp 2018-06-14]. (ang.).
  10. ↑ Bill Breed, Fred Ford, Native Mice and Rats, CSIRO Publishing, 2007, s. 23, ISBN 978-0-643-09166-5.
  11. ↑ Plan to return Western Quolls to Mt Gibson Wildlife Sanctuary. Australian Wildlife Conservancy, 2019-12-04. [dostęp 2020-12-10].
  12. ↑ a b CoP18 Prop.XXX. [w:] Eighteenth meeting of the Conference of the Parties [on-line]. Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, 2019. [dostęp 2020-12-10]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pseudomysz_wydmowa&oldid=63882001”