James Clark Ross: Różnice pomiędzy wersjami

James Clark Ross
	; Portret Jamesa Clarka Rossa (1834) pędzla John R. Wildmana
	Kontradmirał
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1800 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	3 kwietnia 1862 ; Aylesbury
	Przebieg służby
Lata służby	1812–1862
Siły zbrojne	Royal Navy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 08:46, 17 wrz 2021

Sir James Clark Ross (ur. 15 kwietnia 1800 w Londynie, zm. 3 kwietnia 1862 w Aylesbury) – brytyjski oficer Royal Navy, odkrywca, badacz Arktyki i Antarktydy.

Uczestnik wypraw arktycznych pod dowództwem wuja Johna Rossa (1777–1856) oraz Williama Edwarda Parry’ego (1790–1855) w poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego. W 1831 roku jako pierwszy ustalił położenie północnego bieguna magnetycznego. Podczas własnej wyprawy do Antarktyki (1839–1843) bez powodzenia poszukiwał południowego bieguna magnetycznego. Odkrył Morze Rossa, Lodowiec Szelfowy Rossa, Ziemię Wiktorii (nazwaną tak na cześć panującej wtedy królowej Anglii), Wyspę Rossa i in.

Życiorys

James Clark Ross urodził się 15 kwietnia 1800 roku w Londynie^[1] jako trzeci syn kupca George’a Rossa i jego żony Christian Clark^[2]. W 1812 roku wstąpił na ochotnika do Royal Navy^[3]. Początkowo służył na statku HMS Briseis, którym dowodził jego wuj John Ross (1777–1856)^[3]. Przez kolejne 7 lat służył na jednostkach dowodzonych przez wuja^[3].

Wyprawy arktyczne

W 1818 roku uczestniczył w brytyjskiej wyprawie arktycznej pod dowództwem wuja do Zatoki Baffina, której celem było znalezienie Przejścia Północno-Zachodniego^[3]. Podczas tej ekspedycji asystował Edwardowi Sabine (1788–1883), który prowadził badania ziemskiego pola magnetycznego^[3].

W 1819 roku William Edward Parry (1790–1855) zabrał Rossa na swoją pierwszą wyprawę arktyczną^[3]. Podczas tej ekspedycji Ross po raz pierwszy zimował w Arktyce^[3]. W 1820 roku wraz z Parry’m badał Wyspę Melville’a, używając do transportu sani^[4]. W latach 1821–1822 brał udział w drugiej wyprawie Parry’ego, zbierając okazy fauny i flory^[3]. Po raz drugi zimował w Arktyce^[3]. W 1822 roku Ross został awansowany na stopień porucznika^[3]. W 1824 roku uczestniczył w trzeciej wyprawie Parry’ego i po raz trzeci zimował w Arktyce^[3]. Dowodził wówczas grupą czterech polarników podczas 120-kilometrowej przeprawy na półwyspie Brodeur i zaobserwował, że Cieśnina Księcia Regenta jest wolna od lodu ok. 30 km na północ od Port Bowen^[4]. W 1825 roku statek wyprawy HMS Fury został uszkodzony przez lód i załoga musiała go porzucić^[5].

W 1827 roku Ross wziął udział w kolejnej wyprawie Parry’ego, której celem było zdobycie bieguna północnego^[5]. Po ponad miesięcznym marszu po lodzie Parry przerwał ekspedycję^[5]. Wyprawa osiągnęła szerokość 82°43'N – przez 50 lat był to najdalej na północ wysunięty punkt, do którego dotarli polarnicy^[2]. Po powrocie, w 1827 roku Ross został awansowany na stopień komandora^[5].

W latach 1829–1833 uczestniczył w prywatnej ekspedycji wuja Johna Rossa w poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego poprzez Cieśninę Księcia Regenta^[5]. Pełnił funkcję zastępcy dowódcy wyprawy^[5]. W 1830 roku odkrył, że Boothia to półwysep, a nie wyspa^[4]. W 1831 roku jako pierwszy ustalił położenie północnego bieguna magnetycznego^[6]. Podczas tej wyprawy czterokrotnie zimował w Arktyce^[5]. W trakcie ekspedycji Ross zbierał informacje na temat życia Inuitów^[2].

W 1834 roku Ross awansował na stopień kapitana^[5]. W 1836 roku uczestniczył w wyprawie ratunkowej w Cieśninie Davisa i na Morzu Labradorskim w poszukiwaniu wielorybników z 11 statków, które utknęły w lodzie – rozbitkom udało się uratować samodzielnie^[5]. W 1835 roku odrzucił tytuł szlachecki, którym chciano go uhonorować za przeprowadzoną akcję ratunkową^[2].

W latach 1837–1839 Ross prowadził badania magnetyzmu na terenie Wielkiej Brytanii^[2].

Wyprawa antarktyczna (1839–1843)

W 1839 roku Ross poprowadził pierwszą wyprawę brytyjską do Antarktyki celem zbadania Antarktydy i odkrycia południowego bieguna magnetycznego^[5]. Położenia bieguna obliczył niemiecki matematyk i geodeta Carl Friedrich Gauss (1777–1855), umieszczając go na 66°S 146°E^[7]. Wyprawa Rossa wyruszyła na dwóch statkach HMS Erebus i HMS Terror^[5]. Latem 1840–1841 Ross dotarł na otwarte wody Morza Rossa, odkrywając barierę lodową Rossa i Lodowiec Szelfowy Rossa^[5]. Określił położenie południowego bieguna magnetycznego, który miał się znajdować na nowo odkrytej Ziemi Wiktorii^[5]. W kolejnym roku mapował barierę Rossa^[5]. W 1842 roku jego dwa statki zderzyły się podczas sztormu^[5]. Latem 1842–1843 wyprawa osiągnęła północy kraniec Morza Weddella, odkrywając zatokę Erebus and Terror Gulf i liczne wyspy^[5]. Ross nazwał ją na cześć swoich dwóch statków^1=:9. W swoim raporcie z wyprawy Ross odnotował obserwacje licznych waleni, co wobec kurczącej się populacji tych ssaków na północy globu zapoczątkowało zainteresowanie wielorybników wodami antarktycznymi^[7]. W latach 1892–1893, zachęcony raportami Rossa na poszukiwanie łowisk waleni wybrał się norweski wielorybnik Carl Anton Larsen (1860–1924)^[8] – według Millsa (2003), podczas wyprawy nie zaobserwowano żadnych waleni^[8], natomiast według Basberga (2020) walenie widziano, lecz ich nie upolowano^[9]^[10]. Clancy i inni (2013) wysunęli przypuszczenie, że Ross mógł się pomylić i zamiast waleni obserwować płetwale zwyczajne^[7].

W 1843 roku po powrocie do Wielkiej Brytanii Ross przyjął tytuł szlachecki^[5]. W tym samym roku poślubił Anne Coulmann^[5]. Para zamieszkała w pobliżu Aylesbury^[5] i miała czworo dzieci^[2].

Ross odrzucił propozycję Admiralicji, by poprowadzić kolejną wyprawę w poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego^[2]. W 1845 roku zadania podjął się John Franklin (1786–1847), którego ekspedycja zaginęła^[2].

Ekspedycja ratunkowa do Arktyki

Osobny artykuł: Ekspedycja Franklina (1845).

W 1848 roku na prośbę żony Franklina poprowadził ekspedycję ratunkową w celu odnalezienia członków zaginionej ekspedycji Franklina^[5]. Wyprawa dotarła do Cieśniny Lancastera, lecz z uwagi na niesprzyjające warunki zmuszona była do zimowania na wyspie Somerset^[5]. Dla Rossa była to dziewiąta zima spędzona w Arktyce^[5]. Na wiosnę 1849 roku przeszukano wybrzeża wyspy – bez rezultatu^[5]. Podczas ekspedycji zmapowano ok. 240 km zachodniego wybrzeża Somerset^[6].

Po powrocie do Wielkiej Brytanii Ross został awansowany na stopień kontradmirała (ang. rear admiral) w 1856 roku^[5].

Ross zmarł 3 kwietnia 1862 roku w Aylesbury^[1].

Członkostwa i nagrody

1824 – członek (fellow) Towarzystwa Linneuszowskiego w Londynie^1=:1
1828 – członek (fellow) Royal Society^1=:2
1842 – Founder's Medal Królewskiego Towarzystwa Geograficznego^1=:3

Upamiętnienie

Na cześć Rossa nazwano następujące obiekty geograficzne:

Na cześć Rossa nazwano brytyjski statek badawczy RRS James Clark Ross^1=:0.

Przypisy

↑ ^a ^b Encyclopædia Britannica ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Nuttall 2005 ↓, s. 1774.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Barr 2007 ↓, s. 809.
↑ ^a ^b ^c Day 2006 ↓, s. 246.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x Barr 2007 ↓, s. 810.
↑ ^a ^b Day 2006 ↓, s. 248.
↑ ^a ^b ^c Clancy, Manning i Brolsma 2013 ↓, s. 93.
↑ ^a ^b Mills 2003 ↓, s. 373.
↑ Basberg 2007 ↓, s. 584.
↑ Basberg 2020 ↓.

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:0”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:1”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:2”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:3”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:4”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:5”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:6”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:7”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:8”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „:9”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Bibliografia

Basberg, Bjørn Lorens: C A Larsen. W: Norsk biografisk leksikon. 2020-02-25. (norw. bokmål).
Barr, William: Ross, James Clark. W: Riffenburgh, Beau: Encyclopedia of the Antarctic. Taylor & Francis, 2007. ISBN 978-0-415-97024-2. (ang.).
Clancy, Robert, Manning, John, Brolsma, Henk: Mapping Antarctica: A Five Hundred Year Record of Discovery. Springer Science & Business Media, 2013. ISBN 978-94-007-4321-2. [dostęp 2021-09-17]. (ang.).
Day, Alan: Historical Dictionary of the Discovery and Exploration of the Northwest Passage. Scarecrow Press, 2006. ISBN 978-0-8108-6519-8. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).
Mills, William James: Exploring Polar Frontiers. ABC-CLIO, 2003, s. 373–375. ISBN 978-1-57607-422-0. [dostęp 2021-09-17]. (ang.).
Nuttall, Mark: Encyclopedia of the Arctic. Routledge, 2005. ISBN 978-1-136-78680-8. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).
The Editors of Encyclopaedia: Sir James Clark Ross. W: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc.. (ang.).

[CITEREFEncyclopædia_Britannica-1] Encyclopædia Britannica ↓.

[CITEREFNuttall20051774-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Nuttall 2005 ↓, s. 1774.

[CITEREFBarr2007809-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Barr 2007 ↓, s. 809.

[CITEREFDay2006246-4] Day 2006 ↓, s. 246.

[CITEREFBarr2007810-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x Barr 2007 ↓, s. 810.

[CITEREFDay2006248-6] Day 2006 ↓, s. 248.

[CITEREFClancyManningBrolsma201393-7] Clancy, Manning i Brolsma 2013 ↓, s. 93.

[CITEREFMills2003373-8] Mills 2003 ↓, s. 373.

[CITEREFBasberg2007584-9] Basberg 2007 ↓, s. 584.

[CITEREFBasberg2020-10] Basberg 2020 ↓.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Linia 8: / Linia 8: @@
  |zwycięstwa           =
  |grafika              = James Clark Ross.jpg
- |opis grafiki         =
+ |opis grafiki         = Portret Jamesa Clarka Rossa (1834) pędzla John R. Wildmana
  |stopień grafika      =
- |stopień              = Kapitan
+ |stopień              = Kontradmirał
- |data urodzenia       = 15 kwietnia 1800
+ |data urodzenia       = [[15 kwietnia]] [[1800]]
  |miejsce urodzenia    = [[Londyn]]
- |data śmierci         = 3 kwietnia 1862
+ |data śmierci         = [[3 kwietnia]] [[1862]]
  |miejsce śmierci      = [[Aylesbury]]
- |lata służby          =
+ |lata służby          = 1812–1862
  |siły zbrojne         = [[Plik:Naval Ensign of the United Kingdom.svg|20px|Royal Navy]] [[Royal Navy]]
  |formacja             =
@@ Linia 23: / Linia 23: @@
  |późniejsza praca     =
  |odznaczenia          =
- |commons              =
+ |commons              = Category:James Clark Ross
  |wikiźródła           =
  |wikicytaty           =
 }}
-'''James Clark Ross''' (ur. [[15 kwietnia]] [[1800]] w [[Londyn]]ie, zm. [[3 kwietnia]] [[1862]] w [[Aylesbury]]) – brytyjski oficer marynarki i badacz [[Arktyka|Arktyki]] i [[Antarktyda|Antarktydy]].
+Sir '''James Clark Ross''' (ur. [[15 kwietnia]] [[1800]] w [[Londyn]]ie, zm. [[3 kwietnia]] [[1862]] w [[Aylesbury]]) – brytyjski oficer [[Royal Navy]], odkrywca, badacz [[Arktyka|Arktyki]] i [[Antarktyda|Antarktydy]].
+Uczestnik wypraw arktycznych pod dowództwem wuja [[John Ross (odkrywca)|Johna Rossa]] (1777–1856) oraz [[William Edward Parry|Williama Edwarda Parry’ego]] (1790–1855) w poszukiwaniu [[Przejście Północno-Zachodnie|Przejścia Północno-Zachodniego]]. W 1831 roku jako pierwszy ustalił położenie [[Biegun magnetyczny|północnego bieguna magnetycznego]]. Podczas własnej wyprawy do Antarktyki (1839–1843) bez powodzenia poszukiwał [[Biegun magnetyczny|południowego bieguna magnetycznego]]. Odkrył [[Morze Rossa]], [[Lodowiec Szelfowy Rossa]], [[Ziemia Wiktorii|Ziemię Wiktorii]] (nazwaną tak na cześć panującej wtedy [[Władcy Anglii|królowej Anglii]]), [[Wyspa Rossa|Wyspę Rossa]] i in.
-Odkrył [[Morze Rossa]], [[Lodowiec Szelfowy Rossa]], [[Ziemia Wiktorii|Ziemię Wiktorii]] (nazwaną tak na cześć panującej wtedy [[Władcy Anglii|królowej Anglii]]), [[Wyspa Rossa|Wyspę Rossa]] i in. Największą jednak zasługą Rossa było udowodnienie, iż Antarktyda jest lądem stałym, nie tylko [[Polarna czapa lodowa|lodową czapą]] wokół [[Biegun południowy|bieguna południowego]].
+== Życiorys ==
-Jego wujem był [[John Ross (odkrywca)|John Ross]].
+James Clark Ross urodził się 15 kwietnia 1800 roku w [[Londyn]]ie{{odn|Encyclopædia Britannica}} jako trzeci syn kupca George’a Rossa i jego żony Christian Clark{{odn|Nuttall|2005|s=1774}}. W 1812 roku wstąpił na ochotnika do [[Royal Navy]]{{odn|Barr|2007|s=809}}. Początkowo służył na statku [[HMS Briseis (1808)|HMS Briseis]], którym dowodził jego wuj [[John Ross (odkrywca)|John Ross]] (1777–1856){{odn|Barr|2007|s=809}}. Przez kolejne 7 lat służył na jednostkach dowodzonych przez wuja{{odn|Barr|2007|s=809}}.
+=== Wyprawy arktyczne ===
+W 1818 roku uczestniczył w brytyjskiej wyprawie arktycznej pod dowództwem wuja do [[Zatoka Baffina|Zatoki Baffina]], której celem było znalezienie [[Przejście Północno-Zachodnie|Przejścia Północno-Zachodniego]]{{odn|Barr|2007|s=809}}. Podczas tej ekspedycji asystował [[Edward Sabine|Edwardowi Sabine]] (1788–1883), który prowadził badania ziemskiego pola magnetycznego{{odn|Barr|2007|s=809}}.
+W 1819 roku [[William Edward Parry]] (1790–1855) zabrał Rossa na swoją pierwszą wyprawę arktyczną{{odn|Barr|2007|s=809}}. Podczas tej ekspedycji Ross po raz pierwszy zimował w Arktyce{{odn|Barr|2007|s=809}}. W 1820 roku wraz z Parry’m badał [[Wyspa Melville’a (Ocean Arktyczny)|Wyspę Melville’a]], używając do transportu sani{{odn|Day|2006|s=246}}. W latach 1821–1822 brał udział w drugiej wyprawie Parry’ego, zbierając okazy fauny i flory{{odn|Barr|2007|s=809}}. Po raz drugi zimował w Arktyce{{odn|Barr|2007|s=809}}. W 1822 roku Ross został awansowany na stopień [[porucznik]]a{{odn|Barr|2007|s=809}}. W 1824 roku uczestniczył w trzeciej wyprawie Parry’ego i po raz trzeci zimował w Arktyce{{odn|Barr|2007|s=809}}. Dowodził wówczas grupą czterech polarników podczas 120-kilometrowej przeprawy na półwyspie [[Brodeur (półwysep)|Brodeur]] i zaobserwował, że [[Cieśnina Księcia Regenta]] jest wolna od lodu ok. 30 km na północ od Port Bowen{{odn|Day|2006|s=246}}. W 1825 roku statek wyprawy [[HMS Fury (1814)|HMS Fury]] został uszkodzony przez lód i załoga musiała go porzucić{{odn|Barr|2007|s=810}}.
+W 1827 roku Ross wziął udział w kolejnej wyprawie Parry’ego, której celem było zdobycie [[biegun północny|bieguna północnego]]{{odn|Barr|2007|s=810}}. Po ponad miesięcznym marszu po lodzie Parry przerwał ekspedycję{{odn|Barr|2007|s=810}}. Wyprawa osiągnęła szerokość 82°43'N – przez 50 lat był to najdalej na północ wysunięty punkt, do którego dotarli polarnicy{{odn|Nuttall|2005|s=1774}}. Po powrocie, w 1827 roku Ross został awansowany na stopień komandora{{odn|Barr|2007|s=810}}.
+W latach 1829–1833 uczestniczył w prywatnej ekspedycji wuja Johna Rossa w poszukiwaniu [[Przejście Północno-Zachodnie|Przejścia Północno-Zachodniego]] poprzez Cieśninę Księcia Regenta{{odn|Barr|2007|s=810}}. Pełnił funkcję zastępcy dowódcy wyprawy{{odn|Barr|2007|s=810}}. W 1830 roku odkrył, że Boothia to półwysep, a nie wyspa{{odn|Day|2006|s=246}}. W 1831 roku jako pierwszy ustalił położenie [[Biegun magnetyczny|północnego bieguna magnetycznego]]{{odn|Day|2006|s=248}}. Podczas tej wyprawy czterokrotnie zimował w Arktyce{{odn|Barr|2007|s=810}}. W trakcie ekspedycji Ross zbierał informacje na temat życia [[Inuici|Inuitów]]{{odn|Nuttall|2005|s=1774}}.
+W 1834 roku Ross awansował na stopień kapitana{{odn|Barr|2007|s=810}}. W 1836 roku uczestniczył w wyprawie ratunkowej w [[Cieśnina Davisa|Cieśninie Davisa]] i na [[Morze Labradorskie|Morzu Labradorskim]] w poszukiwaniu wielorybników z 11 statków, które utknęły w lodzie – rozbitkom udało się uratować samodzielnie{{odn|Barr|2007|s=810}}. W 1835 roku odrzucił tytuł szlachecki, którym chciano go uhonorować za przeprowadzoną akcję ratunkową{{odn|Nuttall|2005|s=1774}}.
+W latach 1837–1839 Ross prowadził badania magnetyzmu na terenie [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]{{odn|Nuttall|2005|s=1774}}.
+=== Wyprawa antarktyczna (1839–1843) ===
+[[Plik:HMS Erebus and Terror in the Antarctic by John Wilson Carmichael.jpg|thumb|200px|Wyprawa Rossa – ''HMS Erebus i Terror w Antarktyce'' (1847), obraz brytyjskiego malarza [[John Wilson Carmichael|Johna Wilsona Carmichaela]] (1800–1868)]]
+W 1839 roku Ross poprowadził pierwszą wyprawę brytyjską do [[Antarktyka|Antarktyki]] celem zbadania [[Antarktyda|Antarktydy]] i odkrycia [[Biegun magnetyczny|południowego bieguna magnetycznego]]{{odn|Barr|2007|s=810}}. Położenia bieguna obliczył niemiecki matematyk i geodeta [[Carl Friedrich Gauss]] (1777–1855), umieszczając go na 66°S 146°E{{odn|Clancy|Manning|Brolsma|2013|s=93}}. Wyprawa Rossa wyruszyła na dwóch statkach [[HMS Erebus (1826)|HMS Erebus]] i [[HMS Terror (1813)|HMS Terror]]{{odn|Barr|2007|s=810}}. Latem 1840–1841 Ross dotarł na otwarte wody [[Morze Rossa|Morza Rossa]], odkrywając barierę lodową Rossa i [[Lodowiec Szelfowy Rossa]]{{odn|Barr|2007|s=810}}. Określił położenie południowego bieguna magnetycznego, który miał się znajdować na nowo odkrytej [[Ziemia Wiktorii|Ziemi Wiktorii]]{{odn|Barr|2007|s=810}}. W kolejnym roku mapował barierę Rossa{{odn|Barr|2007|s=810}}. W 1842 roku jego dwa statki zderzyły się podczas sztormu{{odn|Barr|2007|s=810}}. Latem 1842–1843 wyprawa osiągnęła północy kraniec [[Morze Weddella|Morza Weddella]], odkrywając zatokę [[Erebus and Terror Gulf]] i liczne wyspy{{odn|Barr|2007|s=810}}. Ross nazwał ją na cześć swoich dwóch statków{{r|:9}}. W swoim raporcie z wyprawy Ross odnotował obserwacje licznych [[Waleń|waleni]], co wobec kurczącej się populacji tych ssaków na północy globu zapoczątkowało zainteresowanie wielorybników wodami antarktycznymi{{odn|Clancy|Manning|Brolsma|2013|s=93}}. W latach 1892–1893, zachęcony raportami Rossa na poszukiwanie łowisk waleni wybrał się norweski wielorybnik [[Carl Anton Larsen]] (1860–1924){{odn|Mills|2003|s=373}} – według Millsa (2003), podczas wyprawy nie zaobserwowano żadnych waleni{{odn|Mills|2003|s=373}}, natomiast według Basberga (2020) walenie widziano, lecz ich nie upolowano{{odn|Basberg|2007|s=584}}{{odn|Basberg|2020}}. Clancy i inni (2013) wysunęli przypuszczenie, że Ross mógł się pomylić i zamiast waleni obserwować [[Płetwal zwyczajny|płetwale zwyczajne]]{{odn|Clancy|Manning|Brolsma|2013|s=93}}.
+W 1843 roku po powrocie do Wielkiej Brytanii Ross przyjął tytuł szlachecki{{odn|Barr|2007|s=810}}. W tym samym roku poślubił Anne Coulmann{{odn|Barr|2007|s=810}}. Para zamieszkała w pobliżu [[Aylesbury]]{{odn|Barr|2007|s=810}} i miała czworo dzieci{{odn|Nuttall|2005|s=1774}}.
+Ross odrzucił propozycję Admiralicji, by poprowadzić kolejną wyprawę w poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego{{odn|Nuttall|2005|s=1774}}. W 1845 roku zadania podjął się [[John Franklin]] (1786–1847), którego [[Ekspedycja Franklina (1845)|ekspedycja]] zaginęła{{odn|Nuttall|2005|s=1774}}.
+=== Ekspedycja ratunkowa do Arktyki ===
+{{Osobny artykuł|Ekspedycja Franklina (1845)}}
+W 1848 roku na prośbę żony Franklina poprowadził ekspedycję ratunkową w celu odnalezienia członków zaginionej ekspedycji Franklina{{odn|Barr|2007|s=810}}. Wyprawa dotarła do [[Cieśnina Lancastera|Cieśniny Lancastera]], lecz z uwagi na niesprzyjające warunki zmuszona była do zimowania na wyspie [[Somerset (wyspa)|Somerset]]{{odn|Barr|2007|s=810}}. Dla Rossa była to dziewiąta zima spędzona w Arktyce{{odn|Barr|2007|s=810}}. Na wiosnę 1849 roku przeszukano wybrzeża wyspy – bez rezultatu{{odn|Barr|2007|s=810}}. Podczas ekspedycji zmapowano ok. 240 km zachodniego wybrzeża Somerset{{odn|Day|2006|s=248}}.
+Po powrocie do Wielkiej Brytanii Ross został awansowany na stopień kontradmirała (ang. ''rear admiral'') w 1856 roku{{odn|Barr|2007|s=810}}.
+Ross zmarł 3 kwietnia 1862 roku w [[Aylesbury]]{{odn|Encyclopædia Britannica}}.
+== Członkostwa i nagrody ==
+* 1824 – członek (''fellow'') [[Towarzystwo Linneuszowskie w Londynie|Towarzystwa Linneuszowskiego w Londynie]]{{r|:1}}
+* 1828 – członek (''fellow'') [[Royal Society]]{{r|:2}}
+* 1842 – [[Founder's Medal]] [[Królewskie Towarzystwo Geograficzne|Królewskiego Towarzystwa Geograficznego]]{{r|:3}}
+== Upamiętnienie ==
+Na cześć Rossa nazwano następujące obiekty geograficzne:
+* [[Morze Rossa]]{{r|:6}}
+* [[Lodowiec Szelfowy Rossa]]{{r|:7}}
+* [[Wyspa Jamesa Rossa]]{{r|:4}}
+* [[Wyspa Rossa]]{{r|:5}}
+* [[Cape Ross]]{{r|:8}}
+Na cześć Rossa nazwano brytyjski statek badawczy [[RRS James Clark Ross]]{{r|:0}}.
+== Przypisy ==
+{{Przypisy|
+* <ref name=":0">{{Cytuj stronę | url = https://www.bas.ac.uk/polar-operations/sites-and-facilities/facility/rrs-james-clark-ross/ | tytuł = RRS ''James Clark Ross'' | autor = British Antarctic Survey (BAS) | praca = www.bas.ac.uk | język = en | data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":1">{{Cytuj stronę | url = https://www.linnean.org/news/2020/06/08/adventurous-fellows-part-three | tytuł = Adventurous Fellows: Sir James Clark Ross FLS | autor = The Linnean Society of London | data = 2020-06-08 | praca = www.linnean.org | język = en | data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":2">{{Cytuj stronę | url = https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA7948&pos=3 | tytuł = Ross; Sir; James Clark (1800 - 1862) | autor = The Royal Society | praca = catalogues.royalsociety.org | język = en | data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":3">{{Cytuj stronę | url = https://www.rgs.org/CMSPages/GetFile.aspx?nodeguid=64c1cdb4-2f4b-44a3-9e3c-695983da880f&lang=en-GB | tytuł = Gold medallists 1832-2021 | autor = Royal Geographical Society | praca = www.rgs.org | język = en | data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":4">{{Cytuj stronę |url = https://data.aad.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=109502|tytuł = James Ross Island  |praca = [[Composite Gazetteer of Antarctica|SCAR Composite Gazetteer of Antarctica]] |opublikowany = Scientific Committee on Antarctic Research |język = en |data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":5">{{Cytuj stronę |url = https://data.aad.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=130958|tytuł = Ross Island  |praca = [[Composite Gazetteer of Antarctica|SCAR Composite Gazetteer of Antarctica]] |opublikowany = Scientific Committee on Antarctic Research |język = en |data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":6">{{Cytuj stronę |url = https://data.aad.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=130961|tytuł = Ross Sea  |praca = [[Composite Gazetteer of Antarctica|SCAR Composite Gazetteer of Antarctica]] |opublikowany = Scientific Committee on Antarctic Research |język = en |data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":7">{{Cytuj stronę |url = https://data.aad.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=130957|tytuł = Ross Ice Shelf |praca = [[Composite Gazetteer of Antarctica|SCAR Composite Gazetteer of Antarctica]] |opublikowany = Scientific Committee on Antarctic Research |język = en |data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":8">{{Cytuj stronę |url = https://data.aad.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=130968|tytuł = Cape Ross |praca = [[Composite Gazetteer of Antarctica|SCAR Composite Gazetteer of Antarctica]] |opublikowany = Scientific Committee on Antarctic Research |język = en |data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+* <ref name=":9">{{Cytuj stronę | url= https://data.aad.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=108699| tytuł = Erebus and Terror Gulf | autor = SCAR Composite Gazetteer of Antarctica| język = en | data dostępu = 2021-09-16}}</ref>
+}}
+== Bibliografia ==
+* {{Cytuj książkę|autor r = Basberg, Bjørn Lorens |tytuł = [[Norsk biografisk leksikon]]| rozdział = C A Larsen |data = 2020-02-25 |data dostępu = 2021-09-17 |adres rozdziału = http://nbl.snl.no/C_A_Larsen |język = nb| odn={{odn/id|Basberg|2020}}}}
+* {{Cytuj książkę | autor = Riffenburgh, Beau | tytuł = Encyclopedia of the Antarctic | wydawca = Taylor & Francis| autor r = Barr, William |rozdział = Ross, James Clark| data = 2007 | isbn = 9780415970242 | data dostępu = 2021-09-16| adres rozdziału= https://books.google.fi/books?id=fRJtB2MNdJMC&printsec=frontcover&hl=fi#v=onepage&q&f=false|język = en| odn={{odn/id|Barr|2007}}}}
+* {{Cytuj książkę | autor = Clancy, Robert, Manning, John, Brolsma, Henk  | tytuł = Mapping Antarctica: A Five Hundred Year Record of Discovery | wydawca = Springer Science & Business Media | data = 2013 | isbn = 9789400743212 | data dostępu = 2021-09-17 | url = https://books.google.be/books?id=LALFBAAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|język = en| odn={{odn/id|Clancy|Manning|Brolsma|2013}}}}
+* {{Cytuj książkę | autor = Day, Alan  | tytuł = Historical Dictionary of the Discovery and Exploration of the Northwest Passage | wydawca = Scarecrow Press | data = 2006 | isbn = 9780810865198 | data dostępu = 2021-09-16 | url = https://books.google.be/books?id=q20QAJEDcScC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|język = en| odn={{odn/id|Day|2006}}}}
+* {{Cytuj książkę | autor = Mills, William James  | tytuł = Exploring Polar Frontiers | wydawca = ABC-CLIO | data = 2003 | strony = 373–375 | isbn = 9781576074220 | data dostępu = 2021-09-17 | url = https://books.google.be/books?id=PYdBH4dOOM4C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|język = en| odn={{odn/id|Mills|2003}}}}
+* {{Cytuj książkę | autor = Nuttall, Mark  | tytuł = Encyclopedia of the Arctic | wydawca = Routledge | data = 2005 | isbn = 9781136786808 | data dostępu = 2021-09-16 | url = https://books.google.be/books?id=Swr9BTI_2FEC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|język = en| odn={{odn/id|Nuttall|2005}}}}
+* {{Cytuj książkę | tytuł = [[Encyclopædia Britannica]] | wydawca = Encyclopædia Britannica, inc.  | rozdział = Sir James Clark Ross| autor r = The Editors of Encyclopaedia| data dostępu = 2021-09-16| adres rozdziału = https://www.britannica.com/biography/James-Clark-Ross|język = en| odn={{odn/id|Encyclopædia Britannica}}}}
 {{Kontrola autorytatywna}}
@@ Linia 38: / Linia 106: @@
 [[Kategoria:Brytyjscy podróżnicy i odkrywcy]]
 [[Kategoria:Podróżnicy i odkrywcy XIX wieku]]
+[[Kategoria:Członkowie Towarzystwa Linneuszowskiego w Londynie]]
+[[Kategoria:Członkowie Royal Society]]
 [[Kategoria:Urodzeni w 1800]]
 [[Kategoria:Zmarli w 1862]]