Armillaria: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Selso (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
189 603 edycje
drobne merytoryczne
Selso (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
189 603 edycje
url
Linia 74: Linia 74:
<references responsive>
<references responsive>
<ref name=atlas>{{Cytuj |url = http://www.grzyby.pl/gatunki/Armillaria_lutea.htm |tytuł = Atlas grzybów. ''Armillaria lutea'' (opieńka żółtawa). |data dostępu = 2016-09-25}}</ref>
<ref name=atlas>{{Cytuj |url = http://www.grzyby.pl/gatunki/Armillaria_lutea.htm |tytuł = Atlas grzybów. ''Armillaria lutea'' (opieńka żółtawa). |data dostępu = 2016-09-25}}</ref>
<ref name=bmc>{{Cytuj |autor = Rachel A. Koch, Andrew W. Wilson, Olivier Séné, Terry W. Henkel, M. Catherine Aime |tytuł = Resolved phylogeny and biogeography of the root pathogen Armillaria and its gasteroid relative, Guyanagaster |czasopismo = BMC Ecology and Evolution |wolumin = 17 |numer = 33 |data = 2017 |data dostępu = 2021-11-23}}</ref>
<ref name=bmc>{{Cytuj |autor = Rachel A. Koch, Andrew W. Wilson, Olivier Séné, Terry W. Henkel, M. Catherine Aime |tytuł = Resolved phylogeny and biogeography of the root pathogen Armillaria and its gasteroid relative, Guyanagaster |czasopismo = BMC Ecology and Evolution |wolumin = 17 |numer = 33 |data = 2017 |data dostępu = 2021-11-23 |url = https://bmcecolevol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12862-017-0877-3}}</ref>
<ref name=check>{{Cytuj |autor = [[Władysław Wojewoda]] |tytuł = [[Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski]] |miejsce = Kraków |wydawca = W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences |data = 2003 |isbn = 83-89648-09-1}}</ref>
<ref name=check>{{Cytuj |autor = [[Władysław Wojewoda]] |tytuł = [[Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski]] |miejsce = Kraków |wydawca = W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences |data = 2003 |isbn = 83-89648-09-1}}</ref>
<ref name=ger>{{Cytuj |autor = E. Gerhardt |tytuł = Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik |miejsce = Warszawa |wydawca = Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media |data = 2006 |isbn = 83-7404-513-2}}</ref>
<ref name=ger>{{Cytuj |autor = E. Gerhardt |tytuł = Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik |miejsce = Warszawa |wydawca = Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media |data = 2006 |isbn = 83-7404-513-2}}</ref>

Wersja z 10:35, 24 lis 2021

Opieńka
Ilustracja
Opieńka miodowa (Armillaria mellea)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

obrzękowcowate

Rodzaj

opieńka

Nazwa systematyczna
Armillaria (Fr.) Staude
Schwämme Mitteldeutschl. 28: xxviii, 130 (1857)
Typ nomenklatoryczny

opieńka miodowa Armillaria mellea (Vahl) P. Kumm.

Multimedia w Wikimedia Commons

Armillaria (Fr.) Staude (opieńka) – rodzaj grzybów z rodziny obrzękowcowatych (Physalacriaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Physalacriaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].

Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898 r.[2] Część gatunków dawniej zaliczanych do rodzaju Armillaria zostało przeniesionych do rodzaju Desarmillaria (podopieńka)[3].

Synonimy naukowe: Agaricus trib. Armillaria Fr., Aphotistus Humb., Armillaria sect. Armillariella P. Karst., Armillariella (P. Karst.) P. Karst., Polymyces Battarra ex Earle, Rhizomorpha Roth[4]:

Charakterystyka

Gatunki z rodzaju Armillaria są szeroko rozprzestrzenione na całym świecie[5]. Kapelusze suche, łuskowate. Blaszki białe do cielistych, trochę zbiegające na trzon. Trzony często mają pierścień. Wysyp zarodników biały, kremowy, nieamyloidalny. Zarodniki jajowate, gładkie, bez pory rostkowej. Trama blaszek regularna (strzępki biegną równolegle). Pasożyty i saprotrofy, przeważnie rosnące kępkowato na drewnie, wywołujące białą zgniliznę[6]. Wytwarzają zmelanizowane ryzomorfy, czym odróżniają się od rodzajów Desarmillaria (podopieńka) i Guyanagaster[5].

Są to grzyby pasożytnicze i grzyby saprotroficzne rozwijające się na drewnie. Analizy filogenetyczne wykazały, że grzyby z rodzaju Armillaria powstały 33 miliony lat temu w Eurazji, w okresie, gdy klimat z tropikalnego zmieniał się na zimniejszy klimat umiarkowany z porą zimową[6].

Niektóre gatunki

Wykaz gatunków i nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce i niektóre inne. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie. Nazwy polskie według Władysława Wojewody[2].

Znaczenie

Saprotrofy i groźne pasożyty drzew wywołujące u nich opieńkową zgniliznę korzeni[7].

Grzyby jadalne wysoko cenione przez grzybiarzy. Nadają się do gotowania, smażenia, marynowania, mogą też być przyrządzane na różne inne sposoby, jednakże zawierają pewne związki chemiczne, które w stanie surowym dla niektórych ludzi mogą być szkodliwe. Dlatego też należy je najpierw obgotować przez około 5 minut i odlać wywar, po czym dopiero poddaje się go dalszej obróbce termicznej[8]. Oznaczenie poszczególnych gatunków jest trudne, W atlasach grzybów jeszcze do lat 80. XX wieku wyróżniano tylko jeden gatunek pod nazwą opieńka miodowa. Z punktu widzenia grzybiarzy nierozróżnianie tych gatunków nie ma jednak większego znaczenia, gdyż wszystkie są jadalne[9].

Galeria

Przypisy

  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-19].
  2. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  3. ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
  4. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-20].
  5. ↑ a b Rachel A. Koch i inni, Resolved phylogeny and biogeography of the root pathogen Armillaria and its gasteroid relative, Guyanagaster, „BMC Ecology and Evolution”, 17 (33), 2017 [dostęp 2021-11-23].
  6. ↑ a b E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  7. ↑ Żółciak A. Taksonomia i nomenklatura rodzaju Armillaria (Fr.: Fr.) Staude. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa, seria A. 2003;2(952):5–21.
  8. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
  9. ↑ Atlas grzybów. ''Armillaria lutea'' (opieńka żółtawa). [online] [dostęp 2016-09-25].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Armillaria&oldid=65434460”