Pulsoksymetr: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
może tak |
przebudowa fragmentu wg wiarygodnego źródła |
||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
== Zasada działania == |
== Zasada działania == |
||
Hemoglobina jest głównym absorbentem światła w tkankach w obszarach czerwieni i bliskiej podczerwieni, a w pewnych zakresach długości fali świetlnej pochłanianie jest różne dla hemoglobiny utlenionej i nieutlenionej. Pulsoksymetria do wyodrębnienia pochłaniania światła przez krew tętniczą w naczyniach włosowatych i określenia jej utlenienia wykorzystuje pomiar wzrostu absorpcji światła w wyniku skurczowego wzrostu objętości krwi tętniczej. W dostępnych na rynku pulsoksymetrach wybierane są dwie długości fal z zakresu czerwieni i podczerwieni, dla których różnica w absorpcji światła pomiędzy obiema długościami fal jest stosunkowo duża. Przyrząd oświetla badane ciało naprzemiennie z dużą częstotliwością oboma falami. Światło po przejściu (albo rozproszeniu) przez tkankę pada na fotodiodę. Rejestrowany jest przebieg czasowy obu krzywych pochłaniania. Z przebiegu wyodrębnia się odcinek między maksimami, odpowiadający jednemu uderzeniu serca. Parametry przebiegu (amplitudę) porównuje się z danymi w tabeli referencyjnej, określając stopień nasycenia [[hemoglobina|hemoglobiny]] tlenem (SpO<sub>2</sub>)<ref>{{Cytuj |autor = Meir Nitzan, Ayal Romem, Robert Koppel |tytuł = Pulse oximetry: fundamentals and technology update |czasopismo = Medical Devices: Evidence and Research |data = 2014-07 |data dostępu = 2023-08-31 |issn = 1179-1470 |s = 231 |doi = 10.2147/MDER.S47319 |pmid = 25031547 |pmc = PMC4099100 |url = http://www.dovepress.com/pulse-oximetry-fundamentals-and-technology-update-peer-reviewed-article-MDER |język = en}}</ref>. |
|||
Działa na zasadzie pomiaru pochłaniania przez [[erytrocyt|czerwone krwinki]] w [[naczynie włosowate|naczyniach włosowatych]] promieniowania o dwóch różnych długościach fali – [[Barwa czerwona|czerwonego]] i [[Podczerwień|podczerwonego]]{{odn|Smith|Pinnock|Lin|2012|s=814}}. Przyrząd oświetla badane ciało naprzemiennie z dużą częstotliwością oboma falami. Saturacja jest obliczana przez urządzenie na podstawie różnicy sygnału dla obu fal{{odn|Aitkenhead|Smith|Rowbotham|2008|s=231}}{{odn|Smith|Pinnock|Lin|2012|s=815}}. Na podstawie zmian sygnału określa się tętno i pulsowanie krwi tętniczej{{odn|Aitkenhead|Smith|Rowbotham|2008|s=231}}{{odn|Smith|Pinnock|Lin|2012|s=815}}. Na podstawie pomiaru oblicza się stopień nasycenia [[hemoglobina|hemoglobiny]] tlenem (SpO<sub>2</sub>){{odn|Aitkenhead|Smith|Rowbotham|2008|s=231}}. |
|||
== Sposób użycia == |
== Sposób użycia == |
||
Wersja z 08:55, 31 sie 2023
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Pulsoksymetr – urządzenie elektroniczne służące do nieinwazyjnego pomiaru saturacji krwi, wykorzystujące pomiar pochłaniania przez tkanki promieniowania o dwóch różnych długościach fal metodą pulsoksymetrii. Składa się z jednostki centralnej oraz czujnika[1].
.jpg)
Zastosowanie
Zazwyczaj pulsoksymetr mierzy trzy parametry[2]:
- saturację (%SpO2), tj. wysycenie tlenem krwi, określając procentowo ilość hemoglobiny związanej z tlenem w krwi tętniczej (pulsacyjnej)
- perfuzję (PI%), która określa stosunek przepływu krwi pulsacyjnej, do krwi statycznej – żylnej, tkankowej, pomiar jest orientacyjny i pozwala na określenie, czy dane miejsce pomiarowe (palec) nadaje się do określenia saturacji i tętna; prawidłowe wartości mieszczą się w zakresie 0,4–20%.
- tętno (PR bpm) – liczbę uderzeń serca na minutę[3][4]
Pulsoksymetry stosowane są także w domowym monitorowaniu stanu zdrowia osób z chorobami układu oddechowego (astma, POChP) lub układu krążenia[2].
Rodzaje
Pulsoksymetry profesjonalne zazwyczaj są dużo większe i dokładniejsze. Umożliwiają badanie stopnia natlenienia krwi nie tylko z palca, ale także z płatka ucha; mają więcej funkcji, jak również pozwalają na pomiar większej ilości parametrów. Znajdują zastosowanie głównie w szpitalach: na oddziałach ratunkowych, intensywnej terapii, neonatologii, na salach operacyjnych oraz w karetkach pogotowia. Umożliwiają monitorowanie stanu pacjenta w przypadku trudności z oddychaniem oraz podczas i po zakończeniu znieczulenia ogólnego[2][5].
Oprócz pulsoksymetrów napalcowych dostępne są także specjalne aplikacje na smartfony lub pulsoksymetry nadgarstkowe, umieszczone w zegarkach, smartwatchach i opaskach fitness. Mają one inny mechanizm działania, polegający na odbiciu światła od hemoglobiny, które następnie jest wykrywane przez odpowiedni czujnik[5].
Dostępne są również wersje przenośne,[4] zasilane przez baterie, jak również specjalistyczne wersje militarne[2][6].
Zasada działania
Hemoglobina jest głównym absorbentem światła w tkankach w obszarach czerwieni i bliskiej podczerwieni, a w pewnych zakresach długości fali świetlnej pochłanianie jest różne dla hemoglobiny utlenionej i nieutlenionej. Pulsoksymetria do wyodrębnienia pochłaniania światła przez krew tętniczą w naczyniach włosowatych i określenia jej utlenienia wykorzystuje pomiar wzrostu absorpcji światła w wyniku skurczowego wzrostu objętości krwi tętniczej. W dostępnych na rynku pulsoksymetrach wybierane są dwie długości fal z zakresu czerwieni i podczerwieni, dla których różnica w absorpcji światła pomiędzy obiema długościami fal jest stosunkowo duża. Przyrząd oświetla badane ciało naprzemiennie z dużą częstotliwością oboma falami. Światło po przejściu (albo rozproszeniu) przez tkankę pada na fotodiodę. Rejestrowany jest przebieg czasowy obu krzywych pochłaniania. Z przebiegu wyodrębnia się odcinek między maksimami, odpowiadający jednemu uderzeniu serca. Parametry przebiegu (amplitudę) porównuje się z danymi w tabeli referencyjnej, określając stopień nasycenia hemoglobiny tlenem (SpO2)[7].
Sposób użycia
Czujnik pulsoksymetru zakłada się zazwyczaj na palec u ręki[4]. Niektóre rodzaje zakłada się na palec u nogi, płatek ucha[4], a u noworodków na stopę lub nadgarstek[2]. Wynik należy odczytać po około minucie pomiaru[2].
Jeżeli pulsoksymetr posiada wskaźnik indeksu perfuzji (PI) i wynosi on mniej niż 0,4%, pomiar może być niedokładny. W takiej sytuacji należy zmienić palec[2].
Prawidłowy poziom saturacji tlenem wynosi od 95 do 99%. Alarm ostrzegający przed niedotlenieniem powinien być ustawiony na poziom 94%[8]. Pulsyksometry są kalibrowane do pracy na podstawie badań na ochotnikach dla saturacji w zakresie od 80% do 100%, a wartości mniejsze są jedynie ekstrapolowane[1][9]. Dokładność pomiaru jest mniejsza w przypadku podwyższonych poziomów karboksyhemoglobiny, methemoglobiny lub bilirubiny[9], a błąd pomiaru jest większy przy niższych wartościach saturacji (do 5%). Błękit metylenowy również obniża poziom mierzonej saturacji[9][10], podobnie jak ciemne lakiery do paznokci[10].
Przypisy
- ↑ a b Smith, Pinnock i Lin 2012 ↓, s. 815.
- ↑ a b c d e f g Pulsoksymetr – do czego służy i jaki wybrać? Jaka powinna być saturacja?. KtoMaLek, 2021-06-09. [dostęp 2023-08-13]. (pol.).
- ↑ Aitkenhead, Smith i Rowbotham 2008 ↓, s. 231.
- ↑ a b c d Rybicki 2009 ↓, s. 216.
- ↑ a b Co to jest pulsoksymetr, jak działa i w jaki sposób czytać wyniki?. gemini.pl/poradnik/zdrowie, 2020-11-10. [dostęp 2023-08-25]. (pol.).
- ↑ Pulsoksymetr. medyczny-sprzet.com.pl, 2023. [dostęp 2023-08-13]. (pol.).
- ↑ Meir Nitzan, Ayal Romem, Robert Koppel, Pulse oximetry: fundamentals and technology update, „Medical Devices: Evidence and Research”, 2014, s. 231, DOI: 10.2147/MDER.S47319, ISSN 1179-1470, PMID: 25031547, PMCID: PMC4099100 [dostęp 2023-08-31] (ang.).
- ↑ Rybicki 2009 ↓, s. 217.
- ↑ a b c Aitkenhead, Smith i Rowbotham 2008 ↓, s. 232.
- ↑ a b Smith, Pinnock i Lin 2012 ↓, s. 816.
Bibliografia
- Alan R. Aitkenhead, Graham Smith, David J. Rowbotham: Anestezjologia. Wyd. II. T. 1. Wrocław: Urban & Partner, 2008. ISBN 978-83-7609-005-4.
- Zbigniew Rybicki: Intensywna terapia dorosłych. Lublin: Makmed, 2009. ISBN 978-83-927780-4-2.
- Tim Smith, Collin Pinnock, Ted Lin: Podstawy Anestezjologii, Wydanie Trzecie. Warszawa: DB Publishing, 2012. ISBN 978-83-62526-05-5.
