Żurawica (województwo świętokrzyskie)
50°41′08″N 21°40′40″E/50,685556 21,677778| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-641[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TSA |
| SIMC |
0801154[5] |
Położenie na mapie gminy Obrazów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego  | |
| 50°41′08″N 21°40′40″E/50,685556 21,677778[1]
| |
Żurawica – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Obrazów[6][5].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0801160 | Kolonie | część wsi |
Prywatna wieś szlachecka Żórawice położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.
Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 77 z Lipnika do Przemyśla.
Miejsce urodzenia Jakuba Parkoszowica – autor pierwszego traktatu o ortografii polskiej z ok. 1440 r., profesor i rektor Akademii Krakowskiej. Dzięki niemu wieś Żurawica nosi miano kolebki ortografii polskiej.
Stara wieś położona w pobliżu Sandomierza w dolinie małej rzeczki Żurawki - dopływu Koprzywianki. Wieś położona w malowniczej dolinie.
Pierwsze źródła wymieniają Żurawicę w XIII w. W XV w. początkowo jako Zorawica, Żórawica, Żórawice. Żurawica była własnością Wilhelma Parkosza herbu Godziemba. Parkoszowie zamieszkiwali w XIV i XV w. Żurawicę. Z Żurawicy pochodził polski gramatyk Jakub Parkocz z Żurawicy- szlachcic herbu Godzięba, zmarły w 1455 r. Był on m.in. Proboszczem Kościoła na Skałce w Krakowie oraz rektorem Akademii Krakowskiej
Na początku XVIII w. wieś należała do rodu Sapiehów. W 1781 r. wieś, z rąk Elżbiety Branickiej, księżnej Sapieżyny, przechodzi do Jana Olechowskiego.
W XIX wieku dobra Żurawica należały do Ludwika Paszkiewicza (1837-1901), absolwenta Instytutu w Marymoncie (1858[8]). Żona Ludwika Paszkiewicza, Emilia Maria z Kotkowskich (1847-1915), pochodziła ze znanego na Sandomierszczyźnie rodu Kotkowskich, właścicieli Bodzechowa. Emilia Paszkiewiczowa z Żurawicy była ciotką Antoniny z Kotkowskich Gombrowiczowej - matki pisarza Witolda Gombrowicza. Epitafium Ludwika i Emilii z Kotkowskich Paszkiewiczów znajduje się w kościele parafialnym w Obrazowie[9][10][11][12]. W 1904 roku wdowa po Ludwiku Paszkiewiczu, Emilia z Kotkowskich Paszkiewiczowa, sprzedała majątek Żurawica inżynierowi Franciszkowi Świeżyńskiemu za 46 000 rubli[13].
Ostatnimi - przed reformą rolną - właścicielami Żurawicy byli Świeżyńscy.
Po drugiej wojnie światowej dobra Świeżyńskich zostały upaństwowione. Przez wiele lat (od 1956 r.) działała tu Stacja Nasienno - Szkółkarska. Gospodarstwo nazywane „majątkiem” funkcjonowało do 1989 r. Po 1989 roku zostało podzielone i wydzierżawione przez kilku prywatnych właścicieli. Ze starego majątku pozostały jedynie zabudowania gospodarcze, w miejscu dworku Świeżyńskich wybudowany został blok mieszkalny dla pracowników stacji nasienno-szkółkarskiej. Tereny sadów zostały wydzierżawione i wykupione przez kilku sadowników.
W Żurawicy funkcjonował w przeszłości klub sportowy LKS „Żurawica”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 164211
- ↑ Wieś Żurawica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-16], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1628 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3.
- ↑ F. Erlicki, Rys historyczny instytutów rolniczo-leśnych w Królestwie Polskiem, 1877, s. 127
- ↑ Słowo nr 178 z 6 sierpnia 1901, s. 4
- ↑ Żurawica Dawniej i Dziś [dostęp 2021-08-01]
- ↑ A. Boniecki, Herbarz Polski, t. 11, 1907, s. 381
- ↑ J. Siedlecka, Jaśnie Panicz. O Witoldzie Gombrowiczu, 2011, s. 30
- ↑ Kurjer Warszawski nr 296 z 1904 r., s. 7
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Żurawica (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 857.
- Żurawica Dawniej
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osada | |
| Integralne cz. miejscowości |
|
