2046 (film)

2046

Gatunek	melodramat science fiction
Data premiery	20 maja 2004
Kraj produkcji	Hongkong Chiny Francja Włochy Niemcy
Język	kantoński japoński mandaryński
Czas trwania	123 min
Reżyseria	Wong Kar-Wai
Scenariusz	Wong Kar-Wai
Główne role	Tony Leung Gong Li Takuya Kimura Faye Wong Zhang Ziyi Maggie Cheung
Muzyka	Peer Raben Shigeru Umebayashi
Zdjęcia	Christopher Doyle Lai Yiu Fai Kwan Pun Leung
Scenografia	William Chang Suk Ping
Kostiumy	William Chang Suk Ping
Montaż	William Chang Suk Ping
Produkcja	Wong Kar-Wai Éric Heumann Amedeo Pagani Marc Sillam Zhang Yimou Carina Lau
Dystrybucja	Gutek Film (Polska)
Nagrody
12 000 000 $

2046 – dramat science fiction produkcji chińsko–hongkońsko–francusko-włosko–niemieckiej w reżyserii Wong Kar-Waia z 2004 roku.

Fabuła

Akcja rozgrywa się w Hongkongu późnych lat sześćdziesiątych. W jej skład wchodzą także wspomnienia z wcześniejszych dziejów bohatera i wybiegi w przyszłość – rok 2046. Film stanowi kronikę czterech kolejnych związków pewnego mężczyzny, lecz każdy z nich przenikają wspomnienia wcześniejszych relacji bohatera z zamężną kobietą, które nigdy nie przerodziły się w romans. To największe uczuciowe przeżycie mężczyzny, to motyw z poprzedniego filmu Wonga Spragnieni miłości (2000), który kończył się próbą uwolnienia się od wspomnień – bohater zostawia je w murach świątyni Angkor Wat.

Pomysł Wonga polega na tym, że tamta kryjówka w murach staje się w kolejnym filmie owym 2046, czasoprzestrzenią, w której nic się nie zmienia, miejscem, w którym nic się nie gubi, więc wszystko można odnaleźć, schowkiem na wszelkie sprawy zduszone, zatrzymane, odrzucone czy odroczone. 2046 to w ostatnim filmie Wonga numer pokoju hotelowego, ale także tytuł gazetowej powieści w odcinkach pisanej przez Chow Mo-Wana, w której bohater przywołuje wspomnienia swych dawnych i obecnych miłości w konwencji science-fiction.

2046 pełen jest odniesień i przywołań wcześniejszych filmów Wonga, a produkcja stanowi pewne podsumowanie jego dotychczasowej twórczości.

Obsada

• Tony Leung Chiu Wai - Chow Mo Wan
• Zhang Ziyi - Bai Ling
• Gong Li - Su Li-zhen
• Faye Wong - Wang Jing Wen / wjw1967, android
• Takuya Kimura - Tak / Chłopak Wang Jing-wen
• Carina Lau - Lulu / Mimi / Android
• Chang Chen - Chłopak Mimi / cc1966
• Dong Jie - Wang Jie-wen
• Maggie Cheung - slz1960 / Su Li-zhen

Produkcja

Pierwsze szkice scenariusza reżyser pokazał swoim współpracownikom w 1998 prosząc ich o opinie, bądź poprawki. Opisał w nim trzy odrębne historie, każda z nich zainspirowana dziewiętnastowieczną operą, wszystkie skupione wokół relacji seksualnych pomiędzy ludźmi i androidami w mieście przyszłości. Wong nie ukrywał, że wybrał rok 2046, bowiem wyznacza on pięćdziesiątą rocznicę powrotu Hongkongu pod rządy Chin – aluzja do obietnicy zawartej w porozumieniu chińsko-brytyjskim podpisanym przez Denga Xiaopinga i Margaret Thatcher dotyczącym przyszłości tego terytorium.

W latach dzielących ujęcia próbne w Bangkoku z 1999 i pośpiech kończenia ostatecznej wersji filmu przed jego premierą na 57. MFF w Cannes w maju 2004, projekt został stworzony na nowo. Różne czynniki wpłynęły na zmianę kierunku jego rozwoju, niektóre z nich o charakterze finansowym bądź logistycznym. Najbardziej znaczącym jednak okazał się światowy sukces Spragnionych miłości. Status Wonga w świecie filmowym wzrósł na tyle, że wzmianka Sofii Coppoli o inspiracji jego filmami w podziękowaniach za Oscara nie była sensacją.

We Francji film okazał się najlepiej sprzedającym się nieamerykańskim filmem zagranicznym w historii. Tak jak Upadłe anioły (1995) przedstawiały inną stronę rzeczywistości Chungking Express, tak 2046 przekształciło się w cień Spragnionych miłości: po części sequel, po części remiks.

Reżyser poświęcił się w tym czasie kilku pobocznym przedsięwzięciom. Największym z nich był jego wkład w zbiorowe dzieło Eros (2004) – The Hand Wonga zostało uznane za najlepszą część filmu, choć swoje pracę zaprezentowali w nim także Steven Soderbergh i Michelangelo Antonioni. Nakręcił teledysk do piosenki Six Days DJ-a Shadowa oraz reklamówki dla Lacoste i BMW. Reżyser założył też filię menedżerską, zajmującą się artystami. Dzięki niej Jet Tone otworzyło biura w Szanghaju i Tajpej.

Angielskie napisy do filmu zaczęto opracowywać pod koniec kwietnia 2004. W tym okresie Wong wciąż kręcił dodatkowe ujęcia z Tonym Leungiem i Gong Li, a William Chang Suk Ping urządził naprędce kącik montażysty w holu studia Ramindra i pracował nieprzerwanie nad przygotowaniem taśm do udźwiękowienia. To wszystko świadczy o tym, że Wong jest jednym z artystów, którzy potrzebują wyraźnego terminu, by zmusić się do podjęcia ostatecznych decyzji w sprawie swojej produkcji. Pośpiech był potrzebny, by ukończyć doraźną, przybliżoną wersję filmu przed rozpoczęciem festiwalu w Cannes. Miesiące po festiwalu poświęcono montażowi, dodatkowym ujęciom i narracji spoza kadru, a wszystko po to, by nadać filmowi kształt, jakiego chciał Wong.

Materiał filmowy ulegał zmianom. Postanowiono zrezygnować z większości scen science fiction. Zamiast tego skupiono się na kolejnych związkach bohatera z czterema kobietami, nadając tym samym kierunek ogólnej konstrukcji filmu. Każdy związek jest inny, a tylko jeden ma podłoże wyłącznie seksualne.

Przy obsadzie aktorskiej zauważa się wymianę odtwórców ról u Wonga z Zhangiem Yimou. Zhang dołączył Tony’ego Leunga, Maggie Cheung i operatora Chrisa Doyle’a do pracy przy Hero (2000). Wong w 2046 współpracował z trzema aktorkami, które swoją karierę zaczynały w filmach Zhanga. Mowa o Gong Li, Zhang Ziyi i Dong Jie (wystąpiła w filmie Zhanga Szczęście na raty z 2000 i pojawia się gościnnie w 2046 jako Jiewen, młodsza siostra Jingwen). Reżyserzy zaprzeczają sugestiom o wymianie aktorskiej, jednak w Domu latających sztyletów Zhanga pojawia się obsada obecna w filmach Wonga Kar-Waia, mianowicie Andy Lau i Kaneshiro Takeshi, a ścieżkę dźwiękową skomponował Umebayashi Shigeru – autor walca ze Spragnionych miłości.

Zabrakło przy postprodukcji filmu w Bangkoku kluczowej niegdyś dla Wonga postaci – Christophera Doyle’a. Żadna ze stron nie komentuje rozłamu, zapoczątkowanego opuszczeniem planu Spragnionych miłości przez Doyle’a wkrótce po rozpoczęciu nowej serii zdjęć w Bangkoku (był odpowiedzialny za wszystkie zdjęcia z Hongkongu, z których niewiele znalazło się w ostatecznej wersji filmu; większość tego, co istnieje w ostatecznej wersji filmu jest dziełem tajwańskiego operatora Marka Lee (Li Pingbin), z niewielkim udziałem Yu Li-Waia, Kwana Pun-Leunga i innych). Złagodzenie konfliktu pozwoliło rozpocząć zdjęcia do 2046, jednak ponad połowa filmu nakręcona została przez Kwana Pun-Leunga i dawnego asystenta Doyle’a – Lai Yiu-Fai.

Na planie Happy Together Wong-Kar Wai prowokował Doyle’a kwestionując obrane przez niego ustawienia kamery, co miało na celu spowodowanie, by operator znajdował inne sposoby na ujęcia. W czasie powstawania nowych zdjęć do Spragnionych miłości w Bangkoku, Wong uznał, że ma bardzo konkretne wyobrażenia dotyczące kadrowania, światła, barw i ruchu kamery. Miejsce dla pomysłów Doyle’a zostało ograniczone.

Największą różnicą, jaka dzieli wersję filmu sprzed Cannes i ostateczną są poprawki naniesione na narrację spoza kadru, które utrudniają prostą interpretację filmu jako opisu zaangażowania emocjonalnego autora w fikcyjny świat jego postaci. W wersji prezentowanej w Cannes wątek science fiction pokazuje Japończyka Taka (Takuya Kimura) wyruszającego w niekończącą się podróż pociągiem do 2046 roku. Bohater próbuje zbliżyć się do androida-kobiety, który przypomina jego utraconą dziewczynę. Ta część filmu opatrzona była narracją w pierwszej osobie samego Taka (w języku japońskim). W wersji ostatecznej początek jest podobny, jednak gdy opowieść toczy się dalej, narrację (nadal w pierwszej osobie, lecz w języku kantońskim) przejmuje człowiek, który pisze tę historię – Chow. Opowieść jest nie tyle wypowiedzią Chowa na temat trudnego chińsko-japońskiego romansu Jingwen i Taka, lecz wyrazem jego własnego trudnego zauroczenia Jingwen.

Po ukończeniu filmu, reżyser zdradził publiczności MFF w Londynie, że ma w perspektywie dwa nowe filmy fabularne: jeden pt. Dama z Szanghaju z udziałem Nicole Kidman (nie będzie to jednak remake filmu Orsona Wellesa), drugi opowiadający o pierwszym nauczycielu sztuk walki Bruce’a Lee, gdzie główną rolę dostanie Tony Leung.

Nagrody

• Europejskie Nagrody Filmowe 2004 – najlepszy filmu nieeuropejski
• FF Golden Horse 2004 – najlepsza scenografia i najlepsza muzyka
• MFF w Valladolid 2004 – nagroda FIPRESCI
• Nagrody Krytyków Filmowych Hongkongu 2004 – najlepszy aktor (Tony Leung), najlepsza aktorka (Zhang Ziyi)

Linki zewnętrzne

• 2046 w bazie IMDb (ang.)
• 2046 w bazie Filmweb