Adelospondyli
| Adelospondyli | |||
| Watson, 1930 | |||
| Okres istnienia: dolny karbon | |||
 Adelospondylus watsoni | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd |
Adelospondyli | ||
| Rodziny i rodzaje | |||
| |||
Adelospondyli – rząd prymitywnych wczesnokarbońskich czworonogów.
Systematyka nie jest jasna, prawdopodobnie są spokrewnione z lepospondylami, zwłaszcza aistopodami. Dawniej zaliczane do mikrozaurów[1].
Ogólnie zwierzęta te mogły przypominać współczesne amfiumy albo syrenowate. Małe rozmiary – do 30 cm[2]; długość znanych czaszek nie przekracza 7 cm[1]. Ciało silnie wydłużone (co najmniej 70 kręgów)[2]. Pas kończyn przedstawiony tylko skórnymi elementami, obecności pasa tylnych kończyn nie dowiedziono. Kończyny szczegółowo nieznane[2], prawdopodobnie były małe i nieskostniałe. Kręgi gastrocentryczne, jak u mikrozaurów i Lysorophia. Sklepienie czaszki jest nadzwyczaj wyspecjalizowane. Szereg kości zredukowanych, obecny element skwamozotabularny, oczy przesunięte do końca pyska. Obecna linia boczna i masywne łuki skrzelowe.
Żyły w wodach stojących, żywiły się bezkręgowcami, być może filtrowały zdobycz drobnymi zębami[2].
Rodzina Adelogyrinidae obejmuje cztery rodzaje i gatunki opisane z wizenu Szkocji:
- Adelogyrinus simnorhynchus Watson, 1926 (rodzaj typowy) – drobny, długość czaszki do 5 cm. Charakterystyczna cecha – otwór ciemieniowy ma postać długiej szczeliny (długości zbliżonej do oczodołów)[1].
- Dolichopareias disjectus Watson, 1928 – długość czaszki 3 cm.
- Adelospondylus watsoni Carrol, 1967 – długość czaszki do 5 cm, ogólna długość ponad 50 cm. Najbardziej znany z całej grupy.
- Palaeomolgophis scoticus Brough & Brough, 1967 – znany zasadniczo szkielet pozaczaszkowy i część sklepienia czaszki. Długość czaszki około 2 cm, długość całkowita – do 25 cm.
Rodzinę Archerontiscidae utworzono dla jednego gatunku (niewykluczone, że to młody osobnik jakiegoś przedstawiciela Adelogyrinidae):
- Archerontiscus caledoniae Carrol, 1969 – opisany na podstawie jednego egzemplarza ze wczesnych warstw serpuchowu Szkocji. Dokładny wiek i miejsce pochodzenia nieznane, wzór znaleziono w kolekcji muzealnej. Jest to bardzo drobne (długość całkowita – 15 cm, długość czaszki – 16 mm) zwierzę o długim ciele i słabo zaznaczonych kończynach. Jego kręgi są zbudowane z dwu prawie jednakowych cylindrów przypominających pleurocentra i hipocentra embolomerów[3][4][5].
Adelospondyle są interesujące jako najdawniejsze lepospondyle, ich istnienie wskazuje na dużą różnorodność małych „płazów” już na początku karbonu[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Ju. A. Orłow: Osnowy paleontołogii. T. 12: Ziemnowodnyje, priesmykajuszczijesia i pticy. Moskwa: Nauka, 1964, s. 164—166.
- ↑ a b c d Iwanow A. O., Czeriepanow G. O.: Iskopajemyje nizszyje pozwonocznyje: uczebnoje posobije. Wyd. 2. Sankt-Petersburg: Izdatielstwo Sankt-Pietierburgskogo uniwiersitieta, 2007, s. 203—203. ISBN 978-5-288-04342-0.
- ↑ Carroll R. L.. A new Family of Carboniferous Amphibians. „Paleontology”. 12 (4), s. 537–548, 1969. (ang.).
- ↑ a b Caroll R.: Paleontołogija i ewolucija pozwonocznych. T. 1. Moskwa: Mir, 1992, s. 219—221. ISBN 5-03-001819-0.
- ↑ Acherontiscus caledoniae. palaeocritti.com. [dostęp 2013-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-23)]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Lepospondylia. paleofile.com. [dostęp 2013-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-23)]. (ang.).
- Adelogyrinidae. palaeos.com. [dostęp 2013-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-23)]. (ang.).
- [1]