Anabasis aphylla

*Anabasis aphylla*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	szarłatowate
Rodzaj	Anabasis
Gatunek	Anabasis aphylla
	Nazwa systematyczna
	Anabasis aphylla L.; Sp. Pl. 223 1753
Synonimy
	Anabasis aphylla subsp. australis Iljin; Anabasis aphylla subsp. rubra Iljin; Anabasis tatarica Pall.;
	Anabasis aphylla subsp. australis Iljin; Anabasis aphylla subsp. rubra Iljin; Anabasis tatarica Pall.;
	Systematyka w Wikispecies

Anabasis aphylla L. – gatunek rośliny z rodziny szarłatowatych (Amaranthaceae Juss.). Występuje naturalnie w Rosji (na Kaukazie Północnym, w Kałmucji, w obwodach saratowskim, rostowskim oraz wołgogradzkim, a także południowo-zachodniej części Syberii), Iranie, Iraku, Azerbejdżanie, Armenii, Gruzji, Kazachstanie, Uzbekistanie oraz Chinach (w prowincji Gansu oraz regionie autonomicznym Sinciang^[4]^[5]^[6]. Ponadto jest uprawiany w Azerbejdżanie, Kazachstanie oraz Turkmenistanie^[5]. Jest gatunkiem typowym dla swojego rodzaju^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wiecznie zielony półkrzew dorastający do 20–50 cm wysokości. Pędy mają szarobiaławą barwę^[6].
Liście: Łuskowate, trójkątne, na szczycie ostre lub tępe^[6].
Kwiaty: Pojedyncze, rozwijają się w kątach pędów. Działki kielicha eliptyczne lub niemal okrągłe^[6].
Owoce: Niełupki przybierające kształt pęcherzy, przez co sprawiają wrażenie jakby były napompowane. Niemal kuliste i ciemnoczerwone, o średnicy 2 mm^[6].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rośnie na pustyniach, wydmach oraz skarpach. Kwitnie od sierpnia do września, natomiast owoce dojrzewają w październiku^[6].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten jest stosowany w medycynie tradycyjnej. Bywa również używany do stabilizacji wydm^[6]. Roślina zawiera alkaloid (anabazynę), który są stosowany jako środek owadobójczy^[8]. Anabazyna występuje w Anabasis aphylla w ilościach od 0,11 do 5,01%, przy czym największa jej zawartość znajduje się w najmłodszych przyrostach pędów^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ ^a ^b Anabasis aphylla L.. The Plant List. [dostęp 2016-11-11]. (ang.).
↑ Anabasis aphylla L.. GBIF. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).
↑ ^a ^b Anabasis aphylla. Health effects and herbal facts. [dostęp 2016-11-11]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Anabasis aphylla. Plantes & botanique. [dostęp 2016-11-11]. (fr.).
↑ Anabasis. [w:] botany.si.ed [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).
↑ D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 18. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
↑ S. Byrdy, K. Górecki, E. Łaszcz: Pestycydy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 32-33.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[tpl-3] Anabasis aphylla L.. The Plant List. [dostęp 2016-11-11]. (ang.).

[gbif-4] Anabasis aphylla L.. GBIF. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).

[nmf-5] Anabasis aphylla. Health effects and herbal facts. [dostęp 2016-11-11]. (ang.).

[peb-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Anabasis aphylla. Plantes & botanique. [dostęp 2016-11-11]. (fr.).

[ing-7] Anabasis. [w:] botany.si.ed [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).

[mabberley-8] D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 18. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).

[Byrdy-9] S. Byrdy, K. Górecki, E. Łaszcz: Pestycydy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 32-33.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]