Branisko (przełęcz)
Branisko (ludowo też Chvalabohu; 751 m n.p.m.) – istotna komunikacyjnie przełęcz w paśmie górskim Branisko we wschodniej Słowacji. Przełęcz dzieli pasmo Braniska na część północną (masyw Smrekovica) i południową (masyw Sľubica).
Przez przełęcz od dawna przechodziła droga łącząca Spisz z Szaryszem, przy której stała przydrożna karczma. 5 lutego 1849 r. w czasie Wiosny Ludów miała tu miejsce potyczka między węgierskimi honwedami a oddziałem słowackich ochotników. W latach 1939-1941[1] wybudowano obecną drogę nr 18 z Preszowa do Popradu, schodzącą w kierunku tego drugiego miasta kilkoma serpentynami. Obecnie ok. 800 m na południe od przełęczy biegnie tunel Branisko w ciągu autostrady D1 (aktualnie tylko jedna nitka).
Na przełęczy znajduje się drewniany krzyż z Bożą Męką, a tuż nad jej siodłem kamienna kapliczka zwana "Chvalabohu", co dało ludową nazwę temu miejscu. Utrudzeni męczącym podejściem lub podjazdem wędrowcy mieli wzdychać: "Chvála bohu, že sme hore!" (Chwała Bogu, że jesteśmy na górze!). Karczma na przełęczy została z końcem II wojny światowej zaminowana przez Niemców. Wybuch miny-pułapki zniszczył budynek i zabił czterech żołnierzy radzieckich wojsk inżynieryjnych[1]. Przy resztkach podmurówki ustawiona jest tablica upamiętniająca to zdarzenie.
Z rejonu przełęczy interesujące widoki, w tym w kierunku zachodnim na Zamek Spiski.
Grzbietem przez przełęcz przebiega zielono 
znakowany szlak turystyczny łączący Sabinov w Szaryszu ze spiskimi Krompachami a także niebieskie znaki z Sabinova na Predky pod Sľubicą. Wyprowadzają na nią również żółte znaki z Wyżniego Sławkowa[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Jozef Ďurček a kolektív: Čergov. Branisko. Turistický sprievodca ČSFR, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavatel’stvo, Bratislava 1991. ISBN 80-7096-146-5, s. 134
- ↑ Wg mapy [1]