Budiš
48°52′23″N 18°45′28″E/48,873056 18,757778
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Ivana Erteľová[1] | ||
| Powierzchnia |
10,28[2] km² | ||
| Wysokość |
478[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 43[3] | ||
| Kod pocztowy |
038 23[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
TR | ||
Położenie na mapie kraju żylińskiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
| 48°52′23″N 18°45′28″E/48,873056 18,757778
| |||
| Strona internetowa | |||
Budiš (węg. Turócborkút, do 1899 Budis, niem. Budisch) – wieś i gmina (obec) w powiecie Turčianske Teplice, kraju żylińskim, w północno-centralnej Słowacji. Znajduje się w Kotlinie Turczańskiej nad prawym brzegiem potoku Jasenca[6].
Na terenie wsi znajdują się źródła mineralne. Źródło zwane „Slatina” odkrył i opisał w 1573 r. benedyktyński mnich, a jednocześnie zamiłowany przyrodnik, Mikuláš Pavol Brikcius. Wkrótce zasłynęło ono w całej okolicy jako „zdrowa woda”. Uczony Matej Bel dwa wieki później twierdził, że w całym Turcu nie ma chorego, który by w nadziei na wyleczenie nie pił wody z budziskiego źródła.
Pierwszą analizę chemiczną wody ze źródła „Budiš” wykonał turczański naukowiec Michal Torner. Zaliczył ją do szczaw alkalicznych. Całkowita mineralizacja tej wody wynosi 2500 mg/litr, a zawartość dwutlenku węgla również 2500 mg/litr. Jako woda średnio zmineralizowana, słabo kwaśna lub neutralna, hipotoniczna, ma doskonały smak i odświeżające działanie na cały organizm. Jest zalecana przy niektórych chorobach żołądka, skłonnościach do kamieni żółciowych i niektórych schorzeniach górnych dróg oddechowych.
W miejscu dawnej „Slatiny” w 1963 r. został wykonany odwiert (B1) głębokości 20 m. Przelew wody następuje do lokalnego cieku wodnego. Źródło jest w dalszym ciągu intensywnie wykorzystywane przez miejscową ludność.
Drugie źródło znajdujące się we wsi zwano „Młaki”. Wykonany w jego miejscu odwiert (B2) głębokości 65 m był wykorzystywany w latach 1963–1999 przez miejscową spółdzielnię do produkcji wody mineralnej „Budišanka”. Woda z wykonanego w pobliżu w 1977 r. nowego odwiertu głębokości 50 m (B4), o mineralizacji sięgającej 4250 mg/litr, jest obecnie w nowoczesnym zakładzie butelkowana w stanie naturalnym, jak również z różnymi dodatkami smakowymi (pomarańcza, cytryna, grejpfrut, tonic).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-10]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 10,28S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Turystyczna mapa Słowacji [online] [dostęp 2020-09-30].
