Cecylia Słapakowa
| Data i miejsce urodzenia |
1900 |
|---|---|
| Data śmierci |
1942 |
| Zawód, zajęcie |
dziennikarka, tłumaczka |
Cecylia Słapakowa (ur. 1900 w Wilnie, zm. latem 1942) – polsko-żydowska dziennikarka, tłumaczka, członkini grupy Oneg Szabat, ofiara Zagłady.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodziła z rodziny inteligenckiej, posługującej się na co dzień językiem rosyjskim. Mimo iż zaliczano ją do grona „Litwaków”, wbrew istniejącym stereotypom na temat tej grupy utrzymywała kontakty z kulturą polską oraz kulturą jidysz[1].
Przed wojną pracowała jako dziennikarka i tłumaczka. Publikowała artykuły w dzienniku „Nasz Przegląd”, współpracowała z warszawskim oddziałem Żydowskiego Instytutu Naukowego YIVO[2]. Biegle znała język rosyjski. Wspólnie z Zofią Erlichową przetłumaczyła z rosyjskiego dwanaście tomów dzieła Szymona Dubnowa pt. Historia Żydów. Publikacja po raz pierwszy została wydana w 1939 roku[3].
Po wybuchu II wojny światowej, w początkowym okresie niemieckiej okupacji, w swym mieszkaniu na ul. Elektoralnej w Warszawie urządzała co niedzielę spotkania żydowskich intelektualistów, twórców i aktorów, tworząc w ten sposób namiastkę przedwojennego salonu kulturalnego[4].
Wiosną 1940 roku została wraz z rodziną wysiedlona z mieszkania na ul. Elektoralnej[4]. Trafiła do warszawskiego getta. Należała do grupy Oneg Szabat, podziemnego archiwum getta warszawskiego zbierającego materiały o życiu i zagładzie Żydów w czasie II wojny światowej[5]. W ramach pracy dla Oneg Szabat przeprowadziła wywiady z siedemnastoma kobietami, reprezentującymi różne warstwy żydowskiego społeczeństwa. Pytała o ich codzienne trudy, walkę o przetrwanie i wojenne doświadczenia[6][2]. Wywiady miały stanowić źródło do planowanego opracowania Onego Szabat na temat kobiet żydowskich w czasie II wojny światowej[4]. Słapakowa liczyła jednocześnie, że owe studium przyczyni się po wojnie do zmiany stereotypowego postrzegania ról kobiecych przez żydowskie społeczeństwo[7].
Wywiady przeprowadzała, aż do maja 1942 roku, być może i później. Zebrane materiały prawdopodobnie przekazała sekretarzom Oneg Szabat na krótko przed rozpoczęciem wielkiej akcji likwidacyjnej lub w jej pierwszych dniach[8]. Najprawdopodobniej część publikacji Słapakowej i zebranych przez nią w getcie materiałów zaginęło. Zachowane wywiady zostały opublikowane w piątym tomie Archiwum Ringelbluma, opracowanym przez Katarzynę Person, wydanym pod tytułem Getto warszawskie. Życie codzienne[9].
Prawdopodobnie zginęła wraz z córką podczas „Wielkiej Akcji” latem 1942 roku[2][10][11]. Dokładna data i okoliczności ich śmierci nie są znane. Samuel D. Kassow przypuszcza, iż zginęły w obozie zagłady w Treblince[12]. Według Racheli Auerbach wojnę przeżył mąż Słapakowej[4].
Historia Cecylii Słapakowej została przytoczona i omówiona w książkach:
- Samuel D. Kassow Who Will Write Our History? Emanuel Ringelblum, the Warsaw Ghetto, and the Oyneg Shabes Archive;
- Laura Jockusch Jewish Honor Courts: Revenge, Retribution, and Reconciliation in Europe and Israel after the Holocaust.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kassow 2010 ↓, s. 171–172.
- ↑ a b c Zdobywczynie życia [online], Program Oneg Szabat [dostęp 2020-01-28] (pol.).
- ↑ Historia Żydów / Szymon Dubnow; przekł. Zofii Erlichowej i Cecylii Słapkowa. [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2020-01-28] (pol.).
- ↑ a b c d Kassow 2010 ↓, s. 172.
- ↑ Dać świadectwo [online], tygodnikpowszechny.pl, 13 listopada 2017 [dostęp 2020-01-28] (pol.).
- ↑ Kassow 2010 ↓, s. 229–235.
- ↑ Kassow 2010 ↓, s. 229, 235.
- ↑ Kassow 2010 ↓, s. 230.
- ↑ Seria wydawnicza: Archiwum Ringelbluma – Jewish Historical Institute [online], jhi.pl [dostęp 2020-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-28] (pol.).
- ↑ Zakończenie wielkiej akcji likwidacyjnej w getcie warszawskim – Żydowski Instytut Historyczny [online], jhi.pl [dostęp 2020-01-28] (pol.).
- ↑ Podziemne Archiwum Getta | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-01-28] (pol.).
- ↑ Kassow 2010 ↓, s. 172, 230.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Samuel D. Kassow: Kto napisze naszą historię? Ukryte archiwum Emanuela Ringelbluma. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2010. ISBN 978-83-241-3633-9.