Cementownia w Goleszowie
49°44′07″N 18°43′55″E/49,735278 18,731944 Ruiny cementowni | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Data założenia |
1885 |
| Data likwidacji |
1993 |
Położenie na mapie gminy Goleszów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |
| 49°44′07″N 18°43′55″E/49,735278 18,731944
| |
Cementownia w Goleszowie – zakład przemysłowy w Goleszowie, w Polsce.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cementownia została zbudowana w 1885 roku[1]. Po agresji Niemiec na Polskę zakład został przejęty przez ówczesną III Rzeszę i cementownia pracowała wyłącznie na potrzeby wojenne, jednak z braków kadrowych została uruchomiona dopiero w kwietniu 1940 roku[1]. Właścicielem zakładu stała się Ostdeutsche Baustoffwerke GmbH[1]. Wówczas dokonano zmiany nazwy cementowni na Golleschauer Portland-Zemment Aktiengesellschaft[1]. Ponadto w fabryce od 1942 roku znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau[1]. Więźniowie byli zatrudniani do ciężkiej pracy w cementowni i okolicznych kamieniołomach[1]. Podobóz ewakuowano do punktu zbiorczego w Wodzisławiu Śląskim w styczniu 1945 roku[1]. Wraz z procesem mechanizacji wydobycia wapienia w kamieniołomach zmniejszała się jakość produkowanego cementu[1]. W roku 1984 zaprzestano produkowania cementu z powodu wyczerpania się zasobów[1]. Było to spowodowane zmniejszeniem popytu w kraju i jednoczesną budową nowych cementowni[1]. W związku z tym zakład stał się przesypownią i pakowalnią cementu, a w dniu 24 maja 1984 roku wypalarnią wapna[1]. W 1988 roku Rada Ministrów pod przewodnictwem ówczesnego premiera Zbigniewa Messnera podjęła decyzję o zamknięciu i likwidacji zakładu[1]. Było to spowodowane znacznym pogorszeniem wyników finansowych szczególnie po zaprzestaniu produkcji cementu[1]. Jednakże w wyniku licytacji cementownia została przekazana w dniu 1 września 1988 roku przedsiębiorstwu wielobranżowemu „Igloopol” z Dębicy[1]. W późniejszym okresie próbowano organizować przedsiębiorstwo odzysku surowców wtórnych. Ostatecznie cementownia pracowała do 1 września 1993 roku[1]. Niektóre z budynków wynajęto różnym inwestorom, kolejne wyburzono, a pozostałe pozostawiono jako ruinę[1].
Bocznica kolejowa i kolej zakładowa[edytuj | edytuj kod]
Bocznica kolejowa została doprowadzona w 1889 roku[1]. Odgałęziała się od obecnej linii kolejowej nr 190, około kilometr za stacją w Goleszowie[1]. W 1911 roku po rozbudowie zakładów, dla obsługi pasażerskiej cementowni wybudowano przystanek kolejowy Goleszów Górny[1]. Na bocznicy eksploatowano dwa parowozy typu TKh49 oraz trzy lokomotywy spalinowe[2]. Cementownia miała wagony samowyładowcze typu 41/3WS oraz typu 41/2WS do przewozu kamienia wapiennego[1]. W 1995 roku bocznica została rozebrana[1].
Zakład posiadał własną sieć kolei wąskotorowych o łącznej długości dochodzącej do 30 km, służącą do transportu urobku z kamieniołomów na górze Jasieniowa. Kolej ta powstała niedługo po utworzeniu zakładu, pod koniec XIX wieku, i służyła do lat 50. XX wieku, kiedy to zaprzestano eksploatacji złóż na górze Jasieniowa (wyczerpanie się surowca)[3]. W 1951 roku uruchomiono natomiast towarową kolej linową do kamieniołomu w Lesznej Górnej, która funkcjonowała do 1984 roku[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Błażej Forjasz, Cementownia „Goleszów” [online], Koleje Śląska Cieszyńskiego [dostęp 2020-12-06].
- ↑ Błażej Forjasz, Tab. 3 Pojazdy trakcyjne cementowni „Goleszów” po II wojnie światowej [online], Koleje Śląska Cieszyńskiego,, luty 2015 [dostęp 2020-12-06].
- ↑ Błażej Forjasz, Kolej wąskotorowa cementowni „Goleszów” [online], Koleje Śląska Cieszyńskiego [dostęp 2020-12-06].
- ↑ Błażej Forjasz, Kolej linowa Goleszów - Leszna Górna [online], Koleje Śląska Cieszyńskiego [dostęp 2020-12-06].